29. Науқасты тыныс алу органдарын диагностикалаудың рентгенологиялық әдістеріне дайындау және мақсаты. Рентгенологиялық зерттеу әдістері
Көбінесе нәрестелерде диагноз қою үшін кеуде мүшелерін рентгендік зерттеу қолданылады. Кеуде қуысының рентгендік зерттеуі әдетте радиациялық жүктемені азайту үшін рентгенографиядан басталады. Қажет болса, рентгеноскопия әртүрлі позицияларда қолданылады
тыныс алу кезінде қабырға мен диафрагманың ырғағын, шамасын, симметриясын және синхронды қозғалысын анықтау. Бұл әдіспен плевралық қуыстар мен абсцесстердегі ауа қуыстары мен сұйықтық деңгейлерінің ығысуын анықтауға болады.
Бронхография-бронхқа контрастты затты енгізуге негізделген әдіс. Ерте жастағы балаларда сирек қолданылады. Бронхографиялық әдіс бронхтардың, каверналардың, бронх ісіктерінің кеңеюі түріндегі патологиялық өзгерістерді анықтауға мүмкіндік береді.
Томография-қабатты рентгенография әдісі. Томография кезінде кеуде қуысының әртүрлі тереңдігінде орналасқан түзілімдердің суреттері алынады.
Флюорография-пленкада суретке түсіру арқылы рентгенологиялық зерттеу әдісі. Бұл әдіс ересек балаларда жаппай тексерулерде қолданылады.
Аспаптық және функционалдық зерттеу әдістері
Жоғарғы тыныс жолдарын зерттеу әдістеріне арнайы айналармен жүргізілетін алдыңғы, ортаңғы және артқы риноскопия (мұрынды тексеру), жұтқыншақтың төменгі бөлігін арнайы шпательмен және көмей айнасы - ларингоскоппен зерттеу жатады.
Бронхоскопия немесе трахеобронхоскопия - бұл арнайы аппарат-бронхоскоптың көмегімен трахея мен бронхты зерттеу әдісі. Бұл әдіспен гистологиялық зерттеу үшін тіндердің бір бөлігін (биопсия) алуға болады. Бұл әдіс баланың көмейіне, трахеясына немесе бронхына түскен бөгде заттарды алып тастауға, бронхтардың құрамын соруға, оларды жууға және дәрі-дәрмектерді тікелей енгізуге арналған.
Сыртқы тыныс алуды зерттеу әдістері
Спирография және спирометрия (сыртқы тыныс алу функциясын сипаттайтын белгілі бір параметрлерді анықтау және графикалық тіркеу).
Пневмотахография және пневмотахометрия (мәжбүрлі тыныс алу мен дем шығарудың максималды көлемдік жылдамдығын зерттеу) ауа ағынына төзімділікті, бронх өткізгіштігінің күйін бағалауға мүмкіндік береді
Оксигемография-Жарық сіңіруді фотоэлектрлік өлшеуге негізделген принцип. Матаның бір бөлігі (әдетте жүрекше) қыздыру шамымен жарқырайды. Мата арқылы өтетін жарық фотокеллге түседі. Фотоэлементтің жарықтандырылуы қанның оттегімен қанығу дәрежесіне байланысты. Құрылғының электр өлшегіш бөлігінің жебесінің ауытқуымен оксигемоглобиннің пайызы анықталады.
Тыныс алу кезінде тыныс алуды ұстап тұратын сынама (штангаға сынама). Бұл сынақта үлкен қызығушылық бар
қанның оттегімен қанығуы төмендемейтін уақытты білдіреді.
Дене жүктемесі бар сынама-10-20 отырғыштан тұратын дене жүктемесі қанның оттегімен қанығуының төмендеуіне әкелмейді.
Оттегіні деммен жұту арқылы сынама-ауамен тыныс алудан оттегімен тыныс алуға ауысқан кезде 2-3 минут ішінде оттегімен қанықтыру 2-4% - ға артады. Қанықтылықтың едәуір және баяу жоғарылауы өкпенің біркелкі емес желдетілуін көрсетеді.