Тақырып: Мектеп пен отбасының баланы әлеуметтендіру үдерісіндегі рөлі.
Отбасы мен мектеп адам өмірінде маңызды рөл атқарады. Бұл маңызды институттар біздің өмірімізде жалпы әлеуметтік функцияларды орындайды. Әлеуметтену – дәрменсіз сәбидің бірте-бірте өзін-өзі танитын, өзі туып-өскен мәдениетінің мәнін түсінетін зерделі тіршілік иесіне айналу процесі. Әлеуметтену «мәдени бағдарламалаудың» бір түрі емес, оның барысында бала өзімен қарым-қатынаста болатын әсерді пассивті түрде қабылдайды. Жаңа туған нәресте өмірінің алғашқы сәтінен бастап қажеттіліктер мен талаптарды сезінеді, бұл өз кезегінде оның мінез-құлқына әсер етеді.Оған қамқорлық жасау керек.
Алайда бұл институттардың әлеуметтену процесіндегі өзара әрекетінің сипаты мен мазмұны айтарлықтай ерекшеленеді. Егер мектептегі білім беруде белгілі бір реттілік, ғылымилық, жүйелілік басым болса, отбасында өмірдің табиғи факторлары орын алады.Мектепте теориялық білім берілсе, отбасында өмір тәжірибесі басым болады, оның ерекшелігі ата-ананың білім деңгейі мен рухани мәдениетімен анықталады. Отбасы балаларға адами қатар өмір сүру принциптерін, моральдық және құқықтық нормаларды меңгеру дағдыларын,кейінгі өмірдің ерекшеліктерін анықтайтын әлеуметтік қасиеттерді дамыту, т.б. ұрпақтар сабақтастығы жүзеге асырылады.
Білім отбасымен бірге мақсатты әлеуметтендірудің негізгі институты болып табылады. Бүгінгі таңда оқу орындарында тәрбие жұмысына көп көңіл бөлінуде. Бірақ отбасымен қарым-қатынассыз білім беру мекемелерінің өзі жастың әлеуметтену сапасын айтарлықтай жақсарта алмайды. Мектеп бітірушінің жоғары оқу орнында оқу үдерісін жалғастыруға келетін болсақ, бұл мәселеде тағы да отбасының ықпалы зор.
Қазіргі жастардың әлеуметтенуінің тағы бір ерекшелігі – әлеуметтенудің ұйымдасқан және стихиялық процестерінің спонтандылыққа қарай теңгерімсіздігі. Отбасы мен тәрбие жасөспірімге әсер ету механизмдерін жоғалтқан кезде әлеуметтенудің негізгі факторлары: құрбылары мен достары, БАҚ, жастар субмәдениеттері болады.
Жоғары сынып оқушыларының рухани және кәсіптік әлеуметтенуінің маңызды факторы ретінде отбасының сипаты мен құрылымына байланысты проблеманы қарастыра отырып, дисфункционалды (толық емес) отбасылардың әлеуметтік жағдайға әсер етуінің әлеуметтік салдарларына назар аудару керек. жасөспірімді тәрбиелеу.
Жасөспірімдердің теріс реакциясы тек отбасында ғана емес, олар жиі кездеседі алкогольді теріс пайдалану, сонымен қатар жанжалдар қатар жүретін отбасыларда. Белгілі бір түрде олар жас және білім деңгейлерімен сәйкес келеді, бірақ олар әрқашан және барлық жағынан сәйкес келмейді. Әлеуметтену процесінің сабақтастығын және оның мектептегі үлгерімін оқушылардың мектептік бейімділігінен бастап алдын ала анықтауды ескере отырып, мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиелік әлеуетін, сондай-ақ мектеп бітірушілерге педагогикалық қолдау көрсету мәселелерін ескеру маңызды. белгілі бір уақыт, қашан қоғамдағы дербес қадамдар басталады.
Мектеп әлеуметтенуінің құрылымы мен мазмұнын талдау, оның кезеңдері мен бағыттарын, сәйкесінше педагогикалық мақсаттарды, міндеттерді және оларды жүзеге асыру құралдарын анықтау одан әрі мұқият негіздеуді, нақтылауды, егжей-тегжейлі және жүйелеуді талап етеді.
Баланың басты тәрбиешісі – отбасы мен мектеп. Отбасы мінез-құлық үлгілерін, көзқарастарды, құндылықтарды, білім мен дағдыларды ішкі қабылдауға көмектеседі. Ал мектеп теориялық білім береді, ұжымдық жұмыс жасайды, қабілеттерін дамытады, дарындылықты ашады, жеке тұлғаны тәрбиелейді.
Қолданылған әдебиеттер: •cyberleninka.ru
•emirsaba.org
•WIKIPEDIA
• Бикметов Е.Ю. Балаларды әлеуметтендірудегі отбасы мен мектептің өзара әрекеттесуі