Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
МДҰ оқу бағдарламасы
| 9-параграф. 2-жартыжылдық
67. Иіс және дәм түйсігінің дамуы: 1) тірі және өлі объектілері мен заттардың шынайы жеке иістерімен таныстыру; 2) айқын белгілері бар азық-түліктің дәмі мен иістері бойынша ажыратуға үйрету; 3) дәмдік рецепторлардың көмегімен заттардың дәмін зерттеуге үйрету; 4) сұйықтық температурасын ажыратуға үйрету; 5) тұрмыстық және азық-түліктің иістерін дифференциациялауға үйретуді жалғастыру; 6) азық-түліктен сезетін әртүрлі сезімдерін, дәмдік рецепторларын дамыту: жұмсақ және қатты, ыстық және суық, қышқыл немесе тәтті.
68. Тактильды қабылдауының дамуы: 1) дене бөліктерін тактильды қабылдауына талпынуын жалғастыру: сипау арқылы арқасын, бетін, қолын, ішін, аяғын ақырын қысу, басу; 2) алуантүрлі жазық беттерін қолдану арқылы жеңіл массаж қимылының көмегімен баланың сезімін дамыту; 3) қолынан алшақ орналасқан заттарды қолмен қағып алуға талпындыру; 4) форма мен көлемі бойынша әртүрлі заттарды қағып алу біліктілігін бекіту; 5) қол білезіктерін, саусақ ұштарының сезімдерін дамытуды жалғастыру; 6) қысып алынатын объектілердің жеке элементтерін біруақытта сезіну үшін затты әр саусақпен қысуға үйрету; 7) тегіс беттері әртүрі заттарды алақанымен, саусағымен алу амалы арқылы зерттеу біліктілігін қалыптастыру; 8) тактильды байланысқа эмоциялық реакцияны білдіруді жетілдіру; 9) тегіс беттерінің құрылымымен ажыратылатын табиғи материалдар мен заттарды қолдану арқылы тактильды қабылдауын дамытуды жалғастыру; 10) сұйықтықтың және басқа заттардың температурасын ажырату қабілеттілігін дамыту.
69. Қалдық көру арқылы қабылдауын дамыту (көру қабілеті бұзылған кезде): 1) бала көз алдындағы заттарға, ересек адамның бетіне көз тоқтатуына ынталандыру; 2) қозғалып бара жатқан заттарға басын бұру арқылы көзбен бақылау жасауына (ішпен және тігінен жату қалпында) ынталандыру; 3) сөйлеп тұрған немесе ыммен қарым-қатынас жасап тұрған ересек адамға көз тоқтату және қарап тұруға ат салысу; 4) баланың төменгі, жоғарғы, бүйір жағында тұрған ойыншықты алуға, қарауға, қысуға және әртүрлі әрекет жасауға үйрету; 5) ойыншықты картинкадағы бейнесімен салыстыруға үйрету; 6) көз алдында тұрған затты тығып қою арқылы жоғалған затты іздеуге қызығушылығын ояту; 7) таныс затты әртүрлі жерден табуға үйрету және сұраққа жауап беру: "Қайда?" - оның күнделікті тұратын орнына байланысты емес; 8) ересек адамның өтініші немесе үлгісі бойынша ойыншықпен күнделікті істейтін іс-әрекетін орындауға үйрету: алу, салу, жабу, ашу; 9) баланың барлық саусағымен, үлкен және сұқ саусағымен ала алатын әртүрлі көлемдегі заттармен әрекет жасауға үйрету; 10) басқа заттардың ортасынан дөңгелек (шар), төртбұрыш (шаршыны) ерекшелеуге үйрету; 11) заттардың формасын ажыратуға (дөңгелек-төртбұрыш) үйрету; 12) сөздік нұсқау, түс үлгісі бойынша қоршаған ортадан заттарды табуға үйрету: "Түсі бойынша дәл осындайды берші"немесе "Барлық қызыл түсті затты әкеп берші"; 13) екі түсті (қызыл және көк) объектіні қою негізінде нақты түстегі (қызыл және көк) заттарды ерекшелеуге үйрету; 14) түс бойынша сәйкес заттарды сәйкестендіруге үйрету (төрт түсте бағдарлана алу: ақ-қара, қызыл-көк); 15) түсі, көлемі, формасы (бір белгісі)бойынша бірдей заттарды топтастыру біліктілігін қалыптастыру; 16) 2-3 сақинадан тұратын пирамиданы жинауға үйрету; 17) еліктеу және үлгі бойынша екі бөліктен тұратын үзік картинканы қосуға үйрету; 18) баладан жоғары және төмен тұрған заттарды зерттеуді үйретуге жалғастыру; 19) түзу кеңістікте орналасу (жоғары, төмен) туралы түсініктерін қалыптастыру; 20) кеңістікте заттардың орналасуы (жақын-алыста, анда-мында) туралы түсініктерін қалыптастыруды жалғастыру; 21) өз дене бөліктерін ерекшелеуге және мүмкіндігінше (симметриялы органдарға ерекше көңіл бөлінеді: қол, аяқ, көз, құлақ) атауға үйрету.
70. Есту арқылы қабылдауының дамуы: 1) шыққан дыбыс жаққа көзін және басын бұруға ынталандыруды жалғастыру; 2) кеңістікте дыбыстарды локализациялау біліктілігін қалыптастыру, өз атына қарау реакциясын бекіту (бұрылып, ересек адамды іздейді); 3) әртүрлі дыбыстық қоздырғыштардың (сылдырмақ, дыбыс кұші мен жоғарлығы бойынша құстың дауысы) көмегімен дыбыстар мен дауыстарға акустиканы құруды дамытуға ықпал ету; 4) баланың адекваты эмоциясын (күлу, қобалжу) таныта отырып, музыканы қаттыдан жай дауысқа дауыс күшін өзгерту арқылы есту дифференциациясын қалыптастыру; 5) көру немесе көру-қимыл сүйеніштерін (бала қандай да бір ерекше дыбыс шықаратын затты көру) қолдану арқылы сөздік емес дыбыстарды ажыратуға үйрету; 6) әртүрлі амалдар арқылы заттардан өзбетінше дыбыс шығартуға үйрету; 7) шумен қарапайым музыкалық дыбыстарды ажыратуға үйрету; 8) қатал және нәзік (мейірімді) интонацияны ажырату, әуен дыбыстарын тыңдауға үйрету; 9) музыканың бітуімен ойынды тоқтатуға үйрету; 10) әртүрлі әрекет амалдарымен музыкалық ойыншықтарды қолдануға үйретуді жалғастыру; 11) қатты және жай дыбыстарды алу үшін жұдырықпен ұру күшімен өлшеуге үйретуді жалғастыру; 12) дыбыс шығарушы ойыншыққа қолын созу ниетін ояту.
71. Вестибулярлы аппаратының дамуы: 1) баланы ересек адамның аяғында, әткеншекте, айналғыш орындықта тербету арқылы вестибулярлы аппаратын дамыту; 2) басын баяу оң-солға, алдыға-артқа бұруға, сағат тілімен және сағат тіліне қарсы айналдыруға (бастапқыда жаттығу ересек адамның көмегімен, кейіннен өзбетінше орындайды) үйрету; 3) екі аяқпен бірге секіруге, баспалда бойынша өтуге сырғанақтан сырғанауға үйрету; 4) отыру қалпында тепе-теңдікті дамытуға мүмкіндік беру; 5) шынтаққа сүйеніп, ішпен жату қалпында сурет салуға үйрету; 6) биік емес заттарға шығып, түсуге, отырып-тұруға, еңкеюге, үйрету; 7) әрбір сатыны басу арқылы баспалдақтан түсу, тосқауылдардан айналып өтуге үйрету; 8) екі аяқпен бірдей тұру, кейінен сүйеніштің көмегімен бір аяқпен кезекпен (оңмен, солмен) тұру қалпында қимыл үйлесімділігін дамыту; 9) аяғының ұшымен жүру біліктілігіне үйрету (ересек адамның көмегімен); 10) өздігімен затты бір қолынан екінші қолға алмастыруға үйрету.
72. Сенсорика бойынша күтілетін нәтижелер: 1) тірі және өлі табиғаттың (мысалы, пияз, шұжық, дәрі, гүлдің иістері) объектілері мен заттардың шынайы жеке иістерімен таныстыру; 2) айқын белгілері бар азық-түліктің дәмі мен иістері бойынша ажырата алады; 3) дәмдік рецепторлардың көмегімен заттардың дәмін зерттеуге талпынады; 4) сұйықтық температурасын (жылы чай, суық су) ажыратуға талыпнады; 5) қолынан алшақ орналасқан заттарды қолмен қағып алуға талпынады; 6) тегіс беттері әртүрі заттарды алақанымен, саусағымен алу амалы арқылы зерттейді; 7) сұйықтықтың және басқа заттардың температурасына жауап қайтарады; 8) бала көз алдындағы заттарға, ересек адамның бетіне көз тоқтатады; 9) қозғалып бара жатқан заттарға басын бұру арқылы көзбен бақылау жасайды (ішпен және тігінен жату қалпында); 10) сөйлеп тұрған немесе ыммен қарым-қатынас жасап тұрған ересек адамға көз тоқтату және қарап тұруға ат салысуға талпынады; 11) баланың төменгі, жоғарғы, бүйір жағында тұрған ойыншықты алуға, қарауға, қысуға және әртүрлі әрекет жасауға талпынады; 12) ойыншықты картинкадағы бейнесімен сәйкестендіруге талпынады; 13) таныс затты әртүрлі жерден табуға талпынады: "Қайда?" - оның күнделікті тұратын орнына байланысты емес; 14) ересек адамның өтініші немесе үлгісі бойынша ойыншықпен күнделікті істейтін іс-әрекетін орындайды: алу, салу, жабу, ашу; 15) баланың барлық саусағымен, үлкен және сұқ саусағымен ала алатын әртүрлі көлемдегі заттармен әрекет жасауға талпынады; 16) заттардың формасын ажыратады (дөңгелек-төртбұрыш); 17) сөздік нұсқау, түс үлгісі бойынша қоршаған ортадан заттарды табады: "Түсі бойынша дәл осындайды берші" немесе "Барлық қызыл түсті затты әкеп берші"; 18) түс бойынша сәйкес заттарды сәйкестендіреді (төрт түсте бағдарлана алу: ақ-қара, қызыл-көк); 19) түсі, көлемі, формасы (бір белгісі) бойынша бірдей заттарды топтастырады; 20) 2-3 сақинадан тұратын пирамиданы жинайды; 21) еліктеу және үлгі бойынша екі бөліктен тұратын үзік картинканы қосу; 22) өз дене бөліктерін ерекшелеу және мүмкіндігінше (симметриялы органдарға ерекше көңіл бөлінеді: қол, аяқ, көз, құлақ) атайды; 23) кеңістікте дыбыстарды локализациялауға, өз атына қарауға талпынады (бұрылып, ересек адамды іздейді); 24) әртүрлі дыбыстық қоздырғыштардың (сылдырмақ, дыбыс кұші мен жоғарлығы бойынша құстың дауысы) көмегімен дыбыстар мен дауыстарға жауап қайтарады; 25) көру немесе көру-қимыл сүйеніштерін қолдану арқылы сөздік емес дыбыстарды ажыратады; 26) қатал және нәзік (мейірімді) интонацияны ажыратады, әуен дыбыстарын тыңдайды; 27) музыканың бітуімен ойынды тоқтатуға талпынады; 28) әртүрлі әрекет амалдарымен музыкалық ойыншықтарды қолдануды жалғастырады; 29) қатты және жай дыбыстарды алу үшін жұдырықпен ұру күшімен өлшейді; 30) өздігімен дыбыс шығарушы ойыншыққа қолын созуға талпынады; 31) басын баяу оң-солға, алдыға-артқа бұруға, сағат тілімен және сағат тіліне қарсы айналдыруға (бастапқыда жаттығу ересек адамның көмегімен, кейіннен өзбетінше орындайды) орындайды; 32) ересек адамның қолдауымен екі аяқпен бірге секіруге, баспалдақ бойынша өтуге сырғанақтан сырғанайды; 33) биік емес заттарға шығып, түсуге, отырып-тұруға, еңкеюге талпынады; 34) әрбір сатыны басу арқылы баспалдақтан түсуге, тосқауылдардан айналып өтуге талпынады; 35) екі аяқпен бірдей тұру, кейінен сүйеніштің көмегімен бір аяқпен кезекпен (оңмен, солмен) тұру қалпында қимыл үйлесімділігін сақтауға талпынады; 36) өздігімен затты бір қолынан екінші қолына салады.
73. Кеңістікте бағдарлай білу: 1) балалардың жүру барысында қол, аяқ қимылдарының дұрыс жүру амалдарына үйретуді жалғастыру; 2) ойыншықтарының орналасқан жерін олардың дыбысталу сипаттамасына қарай (музыка, дауыс, вокалдық) табуға үйретуді жалғастыру; 3) әр түрлі жазықтықтарда (кілемдерде, линолеум, ламинат, плитка) аяқпен, шұлықпен, жалаңаяқ жүріп үйретуді жалғастыру.
74. Кеңістікте бағдарлау бойынша күтілетін нәтиже: 1) патологиялық қалыпты болдырмай дұрыс жүруге талпындыру; 2) ойыншықтардың дыбысталу сипатына қарай орналасқан орнын біледі; 3) әр түрлі жазықтықтарда аяқпен, шұлықпен, жалаңаяқ жүреді. 75. Жаратылыстану: 1) басқа заттардың ортасынан дөңгелек (шар), төртбұрыш (шаршыны) ерекшелеуге үйрету; 2) заттардың формасын ажыратуға (дөңгелек-төртбұрыш) үйрету; 3) көлемдерде бағдарлана алуға үйрету (үлкен-кіші); 4) сөздік нұсқау, түс үлгісі бойынша қоршаған ортадан заттарды табуға үйрету: "Түсі бойынша дәл осындайды берші" немесе "Барлық қызыл түсті затты әкеп берші"; 5) екі түсті (қызыл және көк) объектіні қою негізінде нақты түстегі (қызыл және көк) заттарды ерекшелеуге үйрету; 6) түс бойынша сәйкес заттарды сәйкестендіруге үйрету (төрт түсте бағдарлана алу: ақ-қара, қызыл-көк); 7) түсі, көлемі, формасы (бір белгісі) бойынша бірдей заттарды топтастыру біліктілігін қалыптастыру.
76. Жаратылыстану бойынша күтілетін нәтижелер: 1) басқа заттардың ортасынан дөңгелек (шар), төртбұрыш (шаршыны) ерекшелейді; 2) заттардың формасын ажыратады (дөңгелек-төртбұрыш); 3) көлемдерде бағдарлана алады (үлкен-кіші); 4) сөздік нұсқау, түс үлгісі бойынша қоршаған ортадан заттарды табады: "Түсі бойынша дәл осындайды берші" немесе "Барлық қызыл түсті затты әкеп берші"; 5) түсі, көлемі, формасы (бір белгісі) бойынша бірдей заттарды топтастырады.
77. Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру: 1) қарама-қарсы және бірдей өлшемдегі таныс заттарды зерттеу және салыстыру - ұзындығы бойынша (ұзын-қысқа), ені (кең-тар), биіктігі (биік-аласа), көлемі (үлкен-кіші).
78. Үйретілетін біліктер: 1) заттармен танысу барысында формасы, материалы, фактурасы бойынша бірдей болуы; 2) арасындағы айырмашылықтары тек қана көлемі, тек қана биіктігі немесе тек қана ұзындығы бойынша болуы; 3) сипап көруге арналған мынадай заттарды ұсыну: шар, дөңгелек, квадрат, үшбұрыш, тікбұрыш.
79. Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру бойынша күтілетін нәтижелер: 1) көлемді геометриялық фигураларды зерттей алады.
жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|