Қуқықтық мінез-қулыңтың тусінігі жше белгілері. 2. Қуқықтың мінез-қулықтың турлері, 1. Қүқыктық мінез-қүлыктың түсінігі және белгілері. Құ- кыктық мінез-қүлық - бүл субъектілердің құқық нормаларына
жэне әлеуметтік маңызды мақсаттарға сай келетін журіс-тұрысы.
Құқықтық мінез-қүлық келесі белгілермен сипатталады:
заңмен орнықтырылған шекте болады (формальды аспект);
әлеуметтік пайдалы, қогамдық мақсаттар мен мүдделерге қай-
шы келмейді; бұлар оның объективтік жағын құрайды (мазмұнды
аспект);
- саналы сипатқа ие; бұл оның субъективтік жағын құрайды.
2. Қуқықтық мінез-құлықтың түрлері. Құқықтық мінез-
құлық мына негіздер бойынша түрлерге бөлінеді:
1) әлеуметтік маңыздылыгы дэрежесіне карай: кажетті (мы-
салы, әскери борышты өтеу); қалаулы (мысалы, ғылыми жэне
көркем шығармашылық); рұқсат етілген (мысалы, діни рәсімдерді
орындау).
2) себептеріне, ягни, субъективтік жағына, байланысты: элеу-
меттік белсенді; конформисттік; эдетті; маргинапды.
Әлеуметтік белсенді жүріс-түрыс - бүл қүқықтық сана мен
кұқықтық мәдениеттің, жауапкершілік пен еріктілікгің жогары
деңгейімен сипатталатын жүріс-тұрыстың жоғарғы нысаны. Бүл
жерде субъект жазадан қорықанынан немесе марапаттауды күт-
кенінен емес, қүқықтық мінез-құлықтың қажеттігіне сенуінің
негізінде әрекет етеді.
Әлеуметтік белсенді жүріс-тұрыс мынадай элементтерден
қүралады: а) қызметтің мемлекеттік ұйымдастырылған түрлерін-
дегі, қуқықшығармашылық жэне қүқықты жүзеге асыру салала-
рындағы белсенділік; э) ерікті ұймдардың қызметіндегі белсен-
ділік; б)қоғамдық және қоғамдық-мемлекеттік қүрылымдарды
қүрудағы және олардың қызметіндегі белсенділік; в) түлғаның
қүқық саласындағы дербес белсенділігі.
Конформисттік жүріс-түрыс - бұл қүқықтық ережелерге олар-
ды терең эрі жан-жақты түсінбестен, жогары құқықтық белсен-
діліксіз 6af ынумен сипатталатын эрекет. Басқаша айтқанда, адам
басқалардың да осылай жүріп-түрғанын көргендіктен қүқықтық
мінез-құлықты таңдайды.
Әдетті жүріс-түрыс - бүл құқық нормаларының орындалуы
әдетке айналып кеткен жағдайда көрініс табатын жүріс-тұрыс.
Әдет әрекеттердің бірнеше рет таныс жағдайда қайталануының
нәтижесінде қалыптасады.
Маргиналды жүріс-тұрыс - бүл мемлекеттің мэжбүрлеуінің,
жазадан корқудың нәтижесінде жүзеге асырылатын құқықтық
мінез-күлық.