Мемлекеттік емтихан сұрақтары ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы
Қазақстан "қайта құру" жылдары: үрдістері, экономикалық және әлеуметтік-саяси даму
жүктеу/скачать 206,77 Kb.
|
| Қазақстан "қайта құру" жылдары: үрдістері, экономикалық және әлеуметтік-саяси даму.
Жауап: 80-жылдардың басында. өткен ғасырда Кеңес Одағының барлық республикаларында күрделі әлеуметтік-экономикалық жағдай қалыптасты. 1985 жылы наурызда М.Горбачев КСРО-да билікке келді. Сол жылдың сәуір айында қайта құру курсы қабылданды. Қайта құру бүкіл елдің қоғамдық-саяси және экономикалық өмірін өзгертуі керек еді. КОКП ОК-нің сәуір Пленумында "жеделдету", "Гласность", "Демократия"ұрандары ұсынылды. "Жеделдету" ұғымы экономиканың даму қарқынын жеделдетуді білдіреді. Жариялылық, жоғары органдардың сынының рұқсатымен басталып, сөз бостандығына алып келді, бейресми бірлестіктерге ашық пікір білдіруге көмектесті. Нәтижесінде, Коммунистік партия қоғамдық ойды ресми түрде білдіретін орган бола алмады, партияның пікірімен келіспеуге мүмкіндік туды. Қоғамдық-саяси өмірді қайта құру және жаңарту курсы адамдарға үлкен үміт тудырды. Адамдар бар мәселелерді ашық талқылай бастады, полярлық көзқарастар пайда болды, газеттер қызықты болды, терең романдар мен повестер пайда болды. Қазақстандағы, сондай-ақ елдің басқа өңірлеріндегі қайта құру процесі көптеген қиындықтар мен кедергілерге тап болды. 1986 жылы 16 желтоқсанда ҚКП ОК пленумы өтті. Пленумда Д.Қонаев қызметінен босатылып, оның орнына г. Колбин сайланды. Шындығында, бұл сайлау емес, орталықтың еріктілігі болды. Г.Колбиннің Республика басшысы лауазымына тағайындалуы толқуларға себеп болды. 17 желтоқсан күні таңертең Алматы қаласында Брежнев адамдар жинала бастады. Кешке қарай олардың саны шамамен 25-30 мың адамға жетті. Халықтың наразылығы Орталықтың дәстүрлі командалық әрекеттері мен қайта құру принциптері арасында айқын қайшылық тудырды. Алаңға жиналған адамдардың басым бөлігі қайта құру ұрандарына сенген және конституциялық құқықтарды пайдалана отырып, өз пікірін білдіргісі келген студенттер мен жұмысшы жастар болды. Демонстранттар республикалық басшылықтағы өзгерістерді түсіндіруді талап етті. Жұмысшы жастар ауыр әлеуметтік жағдай туралы, әсіресе жұмыссыздық пен тұрғын үй мәселесі туралы сөз қозғап, қазақ тілінің қолданыс аясын қысқарту мәселесіне тоқталды. Қазақстан астанасындағы орталық алаңда болып жатқан оқиғалар туралы М.Горбачевке баяндалды. Бейбіт саяси демонстрация қауіп ретінде қабылданды, Орталық жастармен келіссөздер жүргізуді қажет деп санамай, митингті күшпен басуға көшті. Демонстрацияны жеделдету кезінде таяқшалар, кішкентай сапер иық пышақтары, қызметтік иттер қолданылды. Биліктің жағдайды игере алмауы адамдардың өліміне әкеп соқтырған қайғылы салдарға әкелді. Уақытша ұстау изоляторларына жеткізілген, қала сыртына әкетілген ұсталғандардың саны 8,5 мыңға жуық адам болғаны анықталды. Сот үкімімен 99 адам түрлі мерзімге сотталса, екеуі-Қайрат Рысқұлбеков пен Мырзақұл Әбдіқұлов өлім жазасына кесілді. Кейіннен үкім ауыстырылды 20 жылдық түрмеге. Алайда көп ұзамай қ.Рысқұлбеков Семейдегі түрмеде қаза тапты. Орталықтың жоғары партия басшылығы 1986 Жылғы Желтоқсан оқиғасын "қазақ ұлтшылдығының көрінісі"деп бағалады. Оқиғалар туралы ақпарат мұқият жасырылды. Үнсіздік сюжеті 1989 жылы маусымда КСРО Халық депутаттарының бірінші съезінде халық депутаты М.Шахановтың сөзімен үзілді. жүктеу/скачать 206,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|