Металдарды алудың жалпы әдістері

Өндірісте сынапты киноварьдан алады. Киноварьды арнайы пеште ауа қатысында өртейді.

HgS +O₂ = Hg +SO₂

Кейде киноварьға тотықсыздандырғыш ретінде темір, күкіртті байланыстыру үшін сөндірілмеген ізбес қосады.

Fe + HgS = FeS +Hg

4HgS + 4CaO = 4Hg + 3CaS + CaSO₄

Титан – табиғатта TiO₂ - оксид түрінде кездеседі. Ол бірнеше модификация түрінде болуы мүмкін рутил, анатаз, брукит. Табиғи TiO₂ темір оксидімен ластанған. Титан мен темір ильменит құрамы FeTiO₃ түрінде, перовскит CaSiO₃, титанит, сфен, кальцийтитанилсиликат CaTiO(SiО₄) түрінде кездеседі.

Алу әдісі:

1) 1910 жылы таза титан алуды Хунтер ұсынған:

TiCl₄+ 4Na→4NaCl+Ti

2) Били бойынша (1921ж) көбірек сәйкес келетін әдіс:

TiCl₄+4NaH→4NaCl+Ti+2H₂

3) Адсорбцияланған сутекпен вакуумде 800^оС қыздырып Кроль әдісімен алады:

TiO₂+ 2Ca→2CaO+Ti

4) Америка Құрама Штаттарында титан Кроль әдісімен алынады:

TiCl₄+2Mg→2MgCl₂+Ti

5) Аргон атмосферасында техникалық титан алуды 1956 ж. Шварц ұсынған:

TiO₂ + 2H₂S → TiS₂ + 2H₂O

TiS₂+2Mg→2MgS+Ti

Болат бомбаларда 850^оС температурада гелий немесе аргон атмосферасында ұзындығы 6м, диаметрі 14см компактілі блоктар алынады.

Техникалық мақсаттарда пайдаланылатын титан, ферротитан – құйма құрамында 10-25 % титан бар, 1400^оС-тан төмен температурада балқиды. Рутилды темір қатысында көмірмен тотықсыздандырып алады. Егер көміртек болуы қажетсіз болса, алюминиймен тотықсыздандырады.