Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия
Кҥрделі заттармен әрекеттесуі
жүктеу/скачать 4,63 Mb. Pdf көрінісі
|
| Кҥрделі заттармен әрекеттесуі:
I. Активті металдардың оксидтерімен әрекеттесіп гидроксидтер (негіздер) түзеді. Na 2 0 + Н 2 0 = 2NaOH Әктасқа су қосқанда оның қайнай бастағанын кӛреміз, реакция жылу бӛле жүреді: СаО + Н 2 0 Са (ОН) 2 + Q Металл оксидтері + су = негіз II. Кейбір бейметалдардың оксидтері сумен әрекеттескенде қышқыл түзеді. Күкірттің бір түйірін алып жақсак оның оксиді түзіледі: S + O 2 =SO 2 Жану ӛнімін суға жіберсек: S0 2 + Н 2 0 = H 2 S0 3 күкіртті қышқыл түзіледі, кӛк лакмус қызарады. Дәл осындай реакциялар басқа бейметалдардың да оксидтерімен жүреді. Сl 2 0 + H 2 0 = 2HCl0 N 2 O 3 + H 2 0 = 2HN0 2 Бейметалл оксидтері + су = қышқыл III. Белсенділігі жоғары металдардың гидридтері де сумен әрекеттесіп гидроксидтер береді. NaH + НОН = NaOH + Н 2 ↑ IV. Кейбір тұздар сумен химиялық әрекеттесіп кристаллогидраттар түзеді: CuS0 4 + 5H 2 0 = CuS0 4 * 5H 2 0 мыс купоросы; FeS0 4 * 7H 2 0 темір купоросы; Na 2 S0 4 * 10H 2 0 глаубер тұзы. Кристаллогидраттардың молекулалық массасын - тұздың молекулалық массасына су молекулаларының массаларын қосып табамыз. M r (Na 2 C0 3 *10H 2 0) =106+180=286. Су - біршама инертті биологиялық еріткіш сүйықтық, онда кептеген органикалық жӛне бейорганикалық заттар ериді, бірақ олардың ерігіштіктері әр түрлі. Қатты заттардың еруін біз қант пен тұзды еріткенде, ал газ күйіндегі заттардың еруін газдалған су ішкенде немесе суды қайнатқанда бӛлінген кӛпіршіктерді байқау арқылы кӛрсек, сұйық күйіндегі заттардың еруін сірке суын еріткенде байқаймыз. Сонымен суда ерімейтін зат болмайды екен. Заттардың суда еруі тек физикалық құбылыс қана емес, күрделі физико-химиялық үдеріс, еру барысында еріген заттың молекулалары еріткіштің молекулаларында біркелкі таралып қана қоймайды, олармен химиялық әрекеттесе де алады. Оны күкірт қышқылын еріткенде жылу бӛлінетіндіктен, сол сияқты құрғатылған мыс сульфатының ақ түсті кристалдарын еріткенде кегілдір түсті ерітінді түзілгенінен байқауға болады. Кез келген табиғи су ерітінді болып теңіз суында - 260 г /л тұз бар, сондықтан онда тіршілік жоқ, яғни атына сай. Ерігіштік — берілген температурада еріткіштің (су) 100 немесе 1000 грамында ери алатын зат массасымен және кӛлемімен анықталатын шама (г/100 г, г/1000 г Н 2 0, моль/л ). Ерігіштік заттың табиғатына тәуелді, мысалы: қант ерімтал болса, бор, әк нашар еритін заттар. Газ күйіндегі заттар үшін ерігіштік қысым мен температураға байланысты. Газдардың ерігіштігі қысым артқан сайын артады, ал температураны арттырғанда кемиді. Қатты заттардың кӛпшілігі үшін температураны арттырғанда ерігіштігі де артады. Сұйық күйіндегі заттардың ерігіштігі олардың табиғатына байланысты, мысалы, спирт суда жақсы ерісе, ал бензин нашар ериді. табылады. Мысалы, Каспий тендзінде 13 г / л , Қара теңізде 19 г/л, Ӛлі Ерітінді деп еріткіш пен еріген заттан тұратын біртекті (гомогенді) жүйені айтады. Берілген зат еріткіштің белгілі бір мӛлшерінде осы температурада әлі де ери алатын болса, ерітінді қанықпаған, ал ери алмаса — қаныққан деп аталады. жүктеу/скачать 4,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|