Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия
жүктеу/скачать 4,63 Mb. Pdf көрінісі
|
| ӚЗЕН АЛАБЫ (Речной бассейн) - жер беті және әрі жер асты
арқылы (топырақ жәнетаужыныстар қабаттары аркылы) жалпы су ағындары жеке ӛзенге немесе ӛзен жүйелеріне келіп қосылатын, ӛзенге су жиналатын жер бетінің белгілі бір аймағы. ӚЛІ ТЕҢІЗ (арабша Бахр-Лут) – Таяу Шығыстағы, Иордания мен Израиль жеріндегі ағынсыз тұзды кӛл. Гхор тектоникалық ойысына, теңіз деңгейінен 395 м тӛмен (жағалауы – құрлықтағы ең тӛменгі жер) орналасқан. Ауданы 1050 км2, ұзындығы 76 км, ең терең жері 356 м. Ӛлі теңіз жағалауы шӛлді, кей жерлері жартасты. Негізінен Иордан ӛзінің суымен толығады. Дүние жүзіндегі ең тұзды кӛлдердің бірі. Суының орташа тұздығы 260 – 270‰, кей жылдары 310‰-ге жетеді. Минералды тұздар ӛндіріледі. ―Ӛлі теңіз‖ аталуы суында органик. тіршіліктің жоқтығымен түсіндіріледі. ӚНЕРКӘСІП – ұлттық экономиканың шикізат, отын, энергия ӛндірумен, ағаш ӛнімдерін дайындаумен, ӛнеркәсіп және ауыл шаруашылық шикізатын ӛндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну заттарына ӛңдеумен (қайта ӛңдеумен) айналысатын кәсіпорындарды(зауыттарды, фабрикаларды, кеніштерді, шахтал арды, электр стансаларын, т.б.) біріктіретін аса маңызды саласы. Екі үлкен топтан – 1) ӛндіруші ӛнеркәсіптен – мұнай, газ, кӛмір, шымтезек, тақтатас, тұз, қара және түсті металл кентастарын, металлургия үшін кентасқа жатпайтын құрылыс материалдарын ӛндіру, ағаш дайындау, энергетикалық шикізат алу, т.б.; 2) ӛңдеуші ӛнеркәсіптен – қара және түсті металдар, қақтама, машиналар мен жабдықтар, химиялық ӛнімдер, цемент және басқа құрылыс материалдарын, ағаш ӛңдеу, жеңіл ӛнеркәсіп пен тамақ ӛнеркәсіпі ӛнімдерін ӛндіру, ӛнеркәсіп бұйымдарын жӛндеу, т.б. құралады. Сондай-ақ ол ӛндіріс құрал-жабдығын ӛндіретін ӛнеркәсіп (―А‖ тобы) пен тұтыну заттарын ӛндіретін ӛнеркәсіп (―Б‖ тобы) салаларына бӛлінеді. Ӛнімнің бір түрлері түгелдей ―А‖ тобына жатады (станоктар, ӛнеркәсіптік тракторлар, жабдықтар, қара және түсті металл кентастары, минералдық тыңайтқыштар, т.б.), екінші бір түрлері түгелімен ―Б‖ тобына (тігулі киім, тоқыма бұйымдары, нан, нан-тоқаш ӛнімдері, тағамдық балық ӛнімдері, жиһаз, тоңазытқыш, телевизор, т.б.) жатады. Кӛмір, электр энергиясы, кездеме, ұн, ет және ӛндірістік мақсатта пайдаланылатын басқа да ӛнім түрлері олардың нақты тұтынылуына қарай екі топтың арасында бӛлініске түседі. ―А‖ тобының ӛнімдері еңбек құралдары мен еңбек заттарына бӛлінеді. жүктеу/скачать 4,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|