Методические рекомендации по использованию современных ресурсов для образовательного процесса в условиях инклюзии
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
инкл каз
| Топтық жұмыстың мәні
Көріп отырғаныңыздай, көмекші технологиялық құрылғыны таңдау білім алушылармен және оның отбасымен жұмыс істейтін әртүрлі білім салаларындағы мамандардың байыпты жоспарлауын және қатысуын талап етеді. Бұл командаға білім алушының қажеттіліктеріне байланысты төменде аталған мамандардың көпшілігі кіруі мүмкін: терапевт және / немесе маман дәрігерлер, психолог, арнайы педагог, кәсіптік аурулар жөніндегі маман және / немесе физиотерапевт, логопед, көру немесе есту қабілетінің бұзылуы бойынша мамандар, көмекші технологияларға сәйкес мамандар, көмекші педагогтер, тағылымдамадан өтушілер. Мұндай команда бірқатар фактілерді бағалауға арналған, соның ішінде: а) білім алушының физиологиялық ерекшеліктері (белгілі бір дене қалпын, тіректі және т. б. қамтамасыз ету қажеттілігі); 122 б) көру және есту қабілеті, в) қозғалыс бұзылыстары; г) танымдық және тілдік дағдылар. Сондай-ақ мектептегі және үйдегі жағдайды оның белгілі бір құрылғыға сәйкестігін бағалау қажет болады. Осылайша, көмекші технологиялық құрылғыны күнделікті өмірге енгізу ең жоғары білікті адамдар тобының жұмысын талап етеді. «Мүмкіндігі шектеулі балаларды кедергісіз оқытуды құру үшін инклюзивті білім беру технологияларын қолдану» жаратылыстану-математикалық және технологиялық пәндер пәндері бойынша ресейлік әріптестердің оқу-әдістемелік құралында ұсынылған ерекше білім беруді қажет ететін білім алушылардың білім беру қызметіне қосуды қамтамасыз ететін тәсілдер мен әдістерді қарастыруды ұсынамыз [98]. Авторлардың пікірінше, ерекше білім беруді қажет ететін білім алушыларды оқыту мен әлеуметтендірудегі кедергілердің бірі білім беру ортасының физикалық қолжетімсіздігі болып табылады: есік ойықтарын кеңейту, пандустар орнату, еден жабындарын ауыстыру, ғимарат ішінде қоршаулар орнату, жарқын белгілер қою, санитариялық-гигиеналық бөлмелерді жабдықтау және т.б. Сондай-ақ білім беру ұйымдарында ғимаратқа қолжетімділікті қалыптастырумен қатар, қазіргі заманғы білім беру технологияларын ерекше білім беруді қажет ететін балалардың қажеттіліктеріне бейімдеу және білім беру процесінде арнайы түзету технологиялары мен оқыту әдістемелерін пайдалану арқылы білім беру процесінің қолжетімділігін қамтамасыз ету қажет. Авторлар ерекше білім беруді қажет ететін білім алушылар санаты біртекті емес екендігін атап көрсетеді. Оған әртүрлі қиындықтары бар балалар кіреді: есту, көру, сөйлеу, тірек-қимыл аппараты, зияты зақымдалған, аутистік спектр, күрделі даму бұзылыстары бар балалар. Қиындықтарының түріне және оның күрделілігіне байланысты білім алушылар коммуникацияны оқыту мен қалыптастыруда белгілі бір қиындықтарға тап болады. Инклюзивті сыныпта жұмыс істейтін педагог ерекше білім беруді қажет ететін баланың психологиялық ерекшеліктері, оның нақты мүмкіндіктері мен оқу бағдарламаларын жүзеге асырудың әдістемелік әдістері туралы жеткілікті білімнің болмауында қиындықтарға тап болады. Төменде ерекше білім беруді қажет ететін білім алушылар үшін білім беру ортасының қолжетімділігін қамтамасыз ету бойынша авторлардың ұсынымдары берілген. Көру қабілеті зақымдалған балаларды оқыту бойынша ұсынымдар Көру қабілеті нашар білім алушыларда алынған ақпараттың мөлшері сау құрдастарына қарағанда едәуір аз, оны қабылдау және өңдеу баяу жүреді, ал кейбір заттар баланың назарынан тыс қалады. Нәтижесінде көру қабілеті нашар білім алушылар кеңістіктегі бағдарын жоғалтуы мүмкін, айналасында болып жатқан өзгерістерді бақылау, объектілерді анықтау және олардың белгілерін бағалау, естігендерін нақты бейнелермен байланыстыру, объектілер арасында 123 байланыс орнату қиынға соғады. Көру қабілеті нашар балаларға қашықтық пен шаманы бағалау қиынға соғады, соның салдарынан олар баяу және мұқият қозғалады. Алынған ақпараттың жетіспеушілігі байланыс құралдарын, ойын, оқу және еңбек әрекеттерін толық игеруге кедергі келтіреді. Аталған қиындықтардың алдын алу және оларды жеңу түзету-педагогикалық іс- шараларды өткізумен байланысты. Көру қабілеті нашар білім алушылардың ойлауының басым түрлері ауызша- логикалық және визуалды-бейнелі болып табылады, сондықтан көру қабілеті зақымдалған балаларды оқыту кезінде ауызша баяндау әдісін қолдану тиімдірек болады, бұл сабақ кезінде білім алушының көру қабілетін төмендетеді. Сауалнаманы жүргізу кезінде тапсырмалар мөлшерлеп, нақты және дұрыс тұжырымдалып берілуі керек. Сабақ барысында педагогке нашар көретін білім алушылардың ақыл ой қабілетінің динамикасының заңдылықтарын ескеру қажет: - сабаққа қатысу – 3-5 минут; - ең қарқынды жұмыс – 10-15 минут; - дене шынықтыру, демалыс – 5 минут; - тиімді жұмыс – 5-10 минут; - өнімділіктің төмендеуі – 10 минут. Педагог интеллектуалды және визуалды шамадан тыс жұмыс белгілерін тануды және олардың алдын-алу шараларын қабылдауды үйренуі керек. Көрнекі шаршаудың себептерін келесі критерийлер бойынша бағалауға болады: мәтіндерді көзге жақындату, жазуының нашарлауы, алаңдаушылықтың пайда болуы, моторлық мазасыздық. Көру қабілеті нашар білім алушылар төртінші сабаққа қарай визуалды шаршайды, бесінші сабақтың соңында көру айтарлықтай төмендейді. Көру және жалпы шаршаудың алдын алу үшін көру жүктемесінің дозаларын сақтау қажет. 5-11 сынып білім алушыларының үздіксіз көру жүктемесі 20 минуттан аспауы тиіс, көз кернеуі кезеңдері арасындағы демалыс – 5 минуттан кем болмауы тиіс. Прогрессивті визуалды аурулары бар білім алушыларда дозаны офтальмолог белгілейді. Көру жүктемесінің дозасын сақтауға қызмет түрлерін уақытылы өзгерту арқылы қол жеткізуге болады: визуалды жұмыстан басқа қызмет түрлеріне ауысу (тыңдау, тактильді әрекет, қозғалыс), жұмысқа бірнеше анализаторларды қосу, көзге арналған арнайы жаттығулар жасау. Көру қабілеті зақымдалған балалар үшін эмоциялық-ерікті саланың бұзылуына байланысты ерікті зейіннің төмендеуі тән. Олар бір әрекеттен екіншісіне ауысу қиынға соғады. Көру функцияларының зақымдалуына байланысты нашар көретіндер бейнеленген заттар мен әрекеттердің бейнелерін қабылдаудың тұтастығын бұзады. Зерттелетін материалды есте сақтау кезінде ауызша-логикалық жады бірінші орынға шығады. Бірақ объектілердің маңыздылығы мен оларды белгілейтін ұғымдардың жеткіліксіздігіне байланысты материалды тез ұмытып кетеді, сондықтан көру қабілеті нашар білім алушылардың нақты әлем объектілері туралы идеялары мен білімдері жеткіліксіз. Жалпы білім беретін мектепте нашар көретін білім алушыларды 124 ойдағыдай оқыту мәселесін шешу педагогтердің нашар көретін балалардың қажеттіліктеріне сәйкес арнайы жағдайлар жасауға және оқу материалын бейімдеуге бағытталған. жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|