«Математика» пәні педагогтеріне арналған ұсынымдар

127 
«Ортақ затты тап» ойыны
Үстелде екі жиынтыққа бүктелген 10 зат бар. Балалардың әрқайсысы 
үстелге жақындайды, әрқайсысы үшін жалпы белгіні анықтайды және бұл 
белгіні параққа жазады. 
Стакан, таразы, сызғыш, термометр, динамометр, құм сағаты. 
Шыны, шыны түтік, пробирка, шыны ыдыс, колба. 
Жауабы: 1) өлшеу құрылғылары; 2) шыны зат. 
«Төртінші артық» ойыны 
Білім алушыларға суреттер, өлшем бірліктері ұсынылуы мүмкін, олардың 
міндеті – артық заттарды алып тастау. 
а)
8-сурет. «Төртінші артық» ойыны 
б) м, см, м/с, мм; 
в) килограмм, грамм, километр, тонна. 
Ребустар 
9-сурет. Ребустар 
Жеке оқыту технологиясы 
 

128 
«Архимед заңы» тақырыбын бекіту кезінде білім алушылар тиісті 
деңгейдегі тапсырмаларды таңдай алады, әр тапсырманың өзіндік салмағы бар, 
сондықтан оң баға алу үшін әртүрлі дәрежедегі тапсырмалардың әртүрлі санын 
орындау қажет. 
Бастапқы деңгей (бір тапсырманың бағасы – 1 балл) 
1. Қай суда және неге жүзу оңай: теңіз немесе өзен? 
2. Бірінші сынып білім алушысы мен оныншы сынып білім алушысы суға 
батып кетті. Су кімді қатты итереді? Неліктен? 
3. Неліктен ауаға қарағанда судағы тасты көтеру оңай? 
4. Жұмыртқа тұщы суға батады, бірақ тұзды суда жүзеді. Неліктен? 
5. Архимед күші дене көлеміне қалай байланысты? 
6. Неліктен жанып тұрған керосинді сумен сөндіруге болмайды? 
Орташа деңгей (бір тапсырманың бағасы – 1,5 балл) 
1. Архимед күші екі денеге бірдей әсер ете ме? 
2. Үш бірдей дененің қайсысына Архимед күші көбірек әсер етеді? 
3. Архимед күші суға батқан екі денеге де бірдей әсер ете ме? 
4. Архимед күші осы денелерге бірдей әсер ете ме? 
5. Денелердің қайсысына (1 немесе 2) Архимед күші көбірек әсер етеді? 
Жеткілікті деңгей (бір тапсырманың бағасы – 2 балл) 
1. Суға толық батырылған кезде 0,8 м суды ығыстыратын гранит сеңіне әсер 
ететін итергіш күшті есептеңіз. 
2. 3,5 × 1,5 × 0,2 м темірбетон плитасы толығымен суға батырылған. Плитаға 
әсер ететін Архимед күшін есептеңіз. 
3. Керосинде 120 Н Архимед күші әсер ететін алюминий бөлігінің көлемін 
анықтаңыз. 
4. Қалқымалы ағаш кесек 0,5 литр суды ығыстырады. Кесектің салмағы 
қанша? 
5. Бос шелекті және суға толтырылған шелекті ауада ұстау үшін бірдей күш 
қажет пе? 
6. Өлшемі 4 × 0,3 × 0,25 м темірбетон плитасы көлемінің жартысына дейін 
суға батырылған. Оған әсер ететін Архимед күші қандай? 
7. Таразы шыныаяқтарына екі салмақ ілулі – Фарфор және темір – бірдей 
масса. Егер салмақ су ыдысына түссе, таразының тепе-теңдігі бұзылады ма? 
8. Суда жүзетін ағаш блок 0,72 м3, ал суға толығымен батырылған кезде – 
0,9 м3 су көлемін ығыстырады. Кесекке әсер ететін итергіш күштерді анықтаңыз. 
Бұл күштердің неліктен ерекшеленетінін түсіндіріңіз. 
Жоғары деңгей (бір тапсырманың бағасы – 3 балл) 
1. Су астында ұстау үшін 0,5 м шеті бар тығын текшесіне қандай күш 
қолдану керек? 
2. Алтын мен күмістің массасы 300 г құрайды. Суға батырылған кезде 
салмағы 2,75 Н-ке тең. Бұл құймадағы күмістің және алтынның массаларын 
анықтаңыз. 

129 
3. Мырыш шарының салмағы 3,6 Н, ал суға батырылған кезде – 2,8 Н. Бұл 
шар тұтас па, әлде қуысы бар ма? Егер тұтас болмаса, онда қуыстың көлемін 
анықтаңыз. 
4. Судағы салмағы 5,16 кг мыс пен мырыш қорытпасының бір бөлігі 45,6 Н. 
Бұл қорытпада қанша мыс бар? 
5. Салмағы 11,7 г темірге 1,2 г тығынның бір бөлігі байланған, бұл денелер 
суға толығымен батырылған кезде олардың салмағы 64 мН құрайды. Тығынның 
тығыздығын анықтаңыз. 
6. Ауадағы металл бөлігінің салмағы 7,8 Н, суда – 6,8 Н, А сұйықтықта – 7 
Н, В сұйықтығында – 7,1 Н. А және В сұйықтықтарының тығыздығын 
анықтаңыз. 
7. Ауадағы мыс шардың салмағы – 5,34 Н, ал тұщы суда – 4,34 Н. Шардың 
ішіндегі қуыстың көлемін анықтаңыз. 
8. Қатты біртекті дене, тығыздығы ρ1 сұйықтыққа батырылған, салмағы Р1, 
ал тығыздығы ρ2 сұйықтықта салмағы Р2. Дене затының тығыздығын 
анықтаңыз.
Мәтінді қалпына келтіруге арналған тапсырма (қиындық туындаған кезде 
ПДТ білім алушылар оқулықты қолдана алады, көру қабілеті нашар білім 
алушылар үшін қаріпті үлкейту қажет). 
1. Дененің Жерге тартатын күші _____________ деп аталады.
2. Ол ___________ әрпімен белгіленеді.
3. __________ өлшенеді.
4. Заттарды құрайтын бөлшектер қалай аталады?________. 
5. 
Молекулаларды 
құрайтын 
бөлшектер 
қалай 
аталады?____________________. 
6. Жуу кезінде ақ дымқыл шүберекті түрлі-түсті матаның жанына қоюға 
болмайды, себебі________________________________________. 

жүктеу/скачать 2,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: