Методические рекомендации по использованию современных ресурсов для образовательного процесса в условиях инклюзии
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
инкл каз
| Есту қабілеті нашар балаларды оқыту бойынша ұсынымдар
Мектепте есту қабілеті нашар білім алушылар оқу бағдарламасының талаптарын орындап, жалпы білім беретін мектептің оқулықтарымен айналысуы керек. Бірақ ерекше білім беруді қажет ететін балалардың көпшілігі, соның ішінде есту қабілеті нашар балалар, негізгі білім беру бағдарламасын меңгеруде белгілі бір қиындықтарға тап болады. Бұл жалпы сабақтардағы баланың педагог сөзін әрдайым түсіне алмайтындығына байланысты, күрделі терминдер мен тұжырымдар көбінесе нашар еститін балаларға қолжетімді емес, нәтижесінде алынған сөйлеу ақпаратының көлемі азаяды. Ерінмен оқу және есту қабілетінің болмауы әрдайым балаға ақпаратты дұрыс түсінуге мүмкіндік бермейді. Тапсырманың мағынасын бала түсінбеуі мүмкін, нәтижесінде тапсырманың орындалу қарқыны мен оның өнімділігі айтарлықтай төмендейді, сондықтан нашар еститін білім алушылар үшін оқулықтардың үлкен мәтіндері айтарлықтай қиындық тудырады, өйткені естімейтін және нашар еститін білім алушылардың сөздік қоры олардың еститін сыныптастарының сөздік қорына сәйкес келмейді. Есту қабілеті нашар білім алушылар көбінесе қозғалысты үйлестірудің жеткіліксіздігінен зардап шегеді, кеңістікте бағдарлау қиынға соғады. Танымдық салада зейінді бір объектіден екіншісіне ауыстыруда қиындықтар бар. Құлағы естімейтін және нашар еститін балаларда визуалды-бейнелі және визуалды- тиімді ойлау басым болады, сондықтан балалардың осы санатымен жұмыс істегенде бақылау, көрсету, иллюстрация оқытудың ең тиімді әдістері болып табылады. Жаттығулар визуалды қабылдау және кейіннен еліктеу процесінде үлгі бойынша жасалады. Практикалық әдістер ретінде есту қабілеті зақымдалған балалардың танымдық мүмкіндіктеріне сәйкес келетін визуалды-тиімді негізде оқу процесін ұйымдастыруды қамтамасыз ететін практикалық және зертханалық жұмыстарды қолдану ұсынылады. Білім алушылардың өзіндік әрекеттері сабақ материалын игерудің қолжетімді құралы болып табылады, өйткені есту қабілеті нашар балаларға оқу ақпаратын ауызша тарату қиын. Оқу кабинетіндегі жиһаз білім алушылардың жасына және бойына сәйкес келуі керек. Тақтаның түсі көзді шаршатпауы керек, ол көрнекілікті орналастыруға ыңғайлы болуы керек. Егер сыныпта көру қабілеті зақымдалған бала болса, көрнекілікке ерекше назар аудару керек (әріптердің мөлшері, емленің анықтығы). Суреттер мен әріптердің түсі фонға қарама-қарсы болуы керек. Егер көрнекілік осы талаптарға сәйкес келмесе, онда балаға тиісті үлестірме материал ұсыну қажет. Бөлменің жарық деңгейіне ерекше назар аудару керек. Көру қабілеті нашар білім алушылар үшін жарық нормалары дамуында ерекшеліктері жоқ балаға қарағанда жоғары, сондықтан мұндай балалар үшін қосымша жарық көзі қарастырылуы керек. Білім алушыларды оқу аудиториясына орналастыру олардың ерекшеліктері мен медициналық комиссияның ұсынымдарын ескере 125 отырып орындалады. Мысалы, фотофобиямен ауыратын балалар табиғи жарық көздерінен мүмкіндігінше алыс отыруы керек. Жұмыс қабілеттілігін сақтау үшін желдету режимі мен жұмыс орындарының тазалығын сақтау қажет. Шу деңгейі 70 Дб-ден аспауы керек – бұл шекті рұқсат етілген дыбыс қысымы. Қауіптілігі жоғары сабақтарда (физика, химия, технология) еңбекті қорғау ережелерінің сақталуын қадағалау керек. Сабақ барысында білім алушылар көбінесе қозғалыссыз және статикалық кернеу жағдайында отырады, бұл жалпы қабылданған оқыту әдістеріне байланысты. Білім алушылардың отыру қалпын өзгертіп отыру миопияның алдын алуда маңызды орын алады. Көру қабілеті мен сымбаттың нашарлауының алдын алу үшін білім алушылардың 15 минуттан артық бүгілмеуін қамтамасыз ету қажет. Балалардың церебралды сал ауруымен ауыратын білім алушылар үшін артында жұмыс істеуге болатын орын болуы мүмкін. Осылайша, бала сабақ барысында жұмыс қалпын бірнеше рет өзгерте алады. Сабақтың ырғағы бірсарынды болмауы керек, білім алушылардың жасына, сондай-ақ даму мүмкіндіктерінің белгілі бір шектеулеріне байланысты шоғырлану дәрежесіне байланысты әрекеттерді өзгерту кезінде оны өзгерту керек. Сабаққа еріксіз назар аудару материалдың жаңалығымен, жарықтығымен, қызығушылығымен қамтамасыз етіледі. Алайда іс-әрекеттің бірсарындылығы балаларды зеріктіреді және сабақтың өнімділігін төмендетеді. Орташа алғанда, білім алушылар 10 минут ішінде бір әрекетке назар аудара алады, содан кейін назар мен қызығушылықты жоғалтады. Психикалық дамуы тежелген білім алушыларда бұл көрсеткіш одан да төмен. Бұл факторды бір сабаққа кемінде 4 әрекетті қолдану арқылы ескеру қажет. Мысалы, математика сабағында келесі әрекеттерді қолдануға болады: тестті, мысалдарды, теңдеулерді, дәптер мен тақтадағы есептерді шешу, ауызша санау, сызбаны орындау, Оқу, тыңдау, фронталды сауалнама, ережелер мен теоремаларды бірігіп айту, тізбектелген сауалнама және т.б. Сонымен қатар іс- әрекеттің тым жиі өзгеруі өнімді емес, сабақта 6-дан астам іс-әрекет түрін қолдану ұсынылмайды. Сабақтың қарқынын педагог белгілеп, қолдауы керек және сыныптың мүмкіндіктеріне сүйенуі керек. Сіз тым жылдам қарқын орната алмайсыз. Сонымен қатар ерекше білім беруді қажет ететін балалар педагогке ілесе алмайды, артта қалады, материалды игермейді. Мұндай балалар үшін педагог оқу материалын ұсыну шарттарын, көлемін және оны орындау тәсілін ойластыруы керек. Сонымен қатар тым баяу қарқыны күшті білім алушыларды әлсіретеді. Жеңіл материал тез берілуі мүмкін, қиын материалда педагогтің сөйлеу жылдамдығы баяулайды, қиын сәттер бірнеше рет қайталанады, материалды игеру деңгейі әртүрлі сұрақтармен тексеріледі. Сабақтың басында қарқын баяулауы керек, сабақтың ортасында өсуі керек, сабақтың соңында қайтадан төмендеуі керек. Сабақты жоспарлау кезінде педагог ерекше назар аудару сәттерін, қызығушылық сәттерін және босаңсытатын үзілістерді қамтамасыз етуі керек. 126 Оқуға деген ынтаны арттыру үшін сабақта білім алушылар үшін сәттілік жағдайын жасау маңызды, ол үшін баланың дамуындағы барлық оң өзгерістерді атап өту керек, ал қателіктерді талдау кезінде педагогикалық әдептілік танытып, апелляциялық емес мәлімдемелерден аулақ болу керек. Балалардың денсаулығын сақтау міндеті балалардың физикалық, психикалық және рухани денсаулығына зиян келтірмейтін, бірақ оның сақталуына ықпал ететін оқу құралдары мен формаларын таңдауды білдіреді. Белсенді әдістерді қолдану білім алушылардың бастамасы мен шығармашылық көрінісін жандандыруға ықпал етеді. жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|