Кесте 5 – Бақылау картасы, 1 сынып, 1 жартыжылдық (Баланың есімі –

127 

 

Кесте 5 – жалғасы  

 

А

ка

дем

иял

ы

қ д

ағд

ы

лар

ы

 

Математ

ика

 

 

Аздаған 

қиындықтармен 100-ге 

дейін санай алады. 

 

Қосу және азайту 

компоненттерін біледі. 

 

 Математикалық тілді 

жақсы түсінеді және 

салыстыра алады. 

  

Жақсы есептеу 

дағдылары бар, 

бірақ әрдайым 

өз іс-

әрекеттеріне 

сенімсіз.  

 

Ең алдымен 

партадағы 

көршісімен 

жұмысын 

салыстырып, 

содан кейін 

ғана мұғалімге 

жауап бере 

алады. 

Мысалдары бар 

тренажарлармен 

жұмыс істеу. 

 

20-ға дейін тіпті 

100-ге дейін санау. 

 

Ересектерге қате 

шешімдерге 

байыппен қарау 

және түсіндіру. 

Есептеулердегі 

қателерден 

қорқудың қажеті 

жоқ екенін 

түсіндіру. 

Когнитивті 

дағдылар 

Ой-өрісі  кең.  

Сөйлеу тілі дамыған, 

көптеген табиғи 

құбылыстарды, тірі 

және жансыз 

табиғаттың 

ерекшеліктерін 

түсіндіре алады.  

Өз тұжырымдарын, 

шешімдерін дәлелдей 

алады. 

Қызықты 

білімдер мен 

фактілерді 

талқылау үшін 

жағдай немесе 

аудитория 

қажет. 

Жазбаша 

дағдыларын (эссе) 

дамытуға 

бағыттау. 

Эмоциялар мен 

мінез-құлық 

Барлық сыртқы 

тітіркендіргіштерге 

сезімтал. Мұғалімнің 

әзілдерін қабылдайды, 

қуанышты сәттерде 

күледі, үзілістерде 

ойнап, жүгіреді. 

Тәртіпті, қауіпсіздік 

дегеніміз не екенін 

түсінеді.  

Өзінің сәтсіз 

әрекеттерін мойындай 

алады. 

Кейбір 

балалармен 

қарым-

қатынаста 

қиындықтарға 

ұшырайды. 

Кез келген өмірлік 

жағдайларды 

талқылау.  

Проблемалық 

сәттерді өзіне 

шешуді ұсыну. 

128 

 

Кесте 5 – жалғасы  

 

К

омм

ун

ик

аци

я жән

е 

әлеуметтік

 дағд

ылар

 

Диалог құра алады.  

Қыздармен оңай қарым-

қатынас жасайды, 

ешқашан ренжітпейді. 

 

Ер балалармен 

арасында ұрысып 

қалады. 

Қатты дауыстап 

сөйлеуге немесе 

сыныптастарының 

эмоцияларына (тіпті 

қуаныш 

эмоцияларына) 

сақтықпен қарайды.  

 

Дөрекі қатынасқа 

дөрекі жауап 

қайтаруы мүмкін.    

Сенімді әңгімелерді 

жүргізу. 

Қ

озғалы

с 

дағд

ылары

 

Жаттығулардың 

қозғалыс қимылдарын 

есте сақтайды және 

жеңіл қайталайды.  

Үзілістегі ойын 

кезінде ебедейсіздік 

танытады. Тік жүру 

туралы ұмытып 

кетіп, бүкірейіп 

жүреді.  

«Би» үйірмесіне 

қатысуды 

жалғастыру. 

Өз

-өзін

е 

қызмет

 е

ту 

дағд

ысы

 

Өзінің мектеп керек-

жарақтары мен жеке 

заттарын біледі. 

Асханада мұқият ішіп-

жейді, тағамның 

алдында және тамақтан 

кейін қолдарын үнемі 

жуады. 

Дене шынықтыру 

сабақтарына және 

үйге жиналып 

киіну. 

Жұмыс орнын ретке 

келтірмейді. 

 

Өз-өзіне қызмет 

көрсету дағдыларын 

шыдамды бақылау. 

 

Кесте 6 – Оқушының аты – Б, 7 жас, бастауыш оқыту 

 

Сфера 

Күшті жақтары 

Күрделілік 

Мұғалімнің 

ұсыныстары 

Ак

адеми

ял

ы

қ 

 

дағдыл

ар

 

Оқ

у 

 

Оқып үйренуге 

ұмтылады.   

Сабақта әрдайым 

қызығушылықпен 

жұмыс жасайды. 

Оқуға үйрету 

бойынша жұмысты 

бастауға мүмкіндік 

болмайды.  

 

Әріптерді дұрыс 

есінде сақтамаған, 

әріпті дыбыспен 

үйлестіруде 

қиындықтар 

болады.  

Алфавит суретін 

көрінетін жерге ілу. 

Қарапайым буындар 

мен шағын сөздерді 

оқуға және дыбысты-

әріпті талдауға 

күнделікті жүйелі 

түрде оқыту қажет. 

 

 

129 

 

Кесте 6 – жалғасы  

 

 

Акаде

м

иялық 

 да

ғдыла

р 

Ж

аз

у 

 

Барлық ұсынылған 

тапсырмаларды 

орындауға тырысады. 

Қолы әлсіз. Тез 

шаршайды, әдетте 

мұғалімнің көмегі 

керек болып жатады.  

 

Жолға немесе торға 

жазуда қиналады. Оң 

және сол жақтарды 

шатастырады. 

Жолдың шеттерінде 

жұмыс істеу әзірге 

қиын.  

Бояулармен, 

пластилинмен және ұсақ 

конструкторлармен 

көбірек жұмыс істеу.  

Мате

м

ат

ик

а 

 

 

Аздаған 

қиындықтармен 100-ге 

дейін санай алады. 

 

Қосу және азайту 

компоненттерін біледі. 

 

Математикалық тілді 

жақсы түсінеді және 

салыстыра алады. 

 

 

Ауызша санау 

дағдысын жақсы 

меңгерген. 

Кейде жұмыс бастау 

үшін мақұлдауды 

қажет етеді. 

Оқушыға 

тапсырманы бірнеше 

рет қайталап айту 

керек, содан кейін 

ғана оны орындауға 

кіріседі. 

 

Осыған байланысты 

жұмысы баяу және 

тапсырманы  

уақытында 

орындауға 

үлгермейді. 

Мысалдары бар 

тренажарлармен жұмыс 

істеу. 

 

20-ға дейін тіпті 100-ге 

дейін санау. 

 

Сандарды, «артық», 

«кем» және «тең» 

белгілерін жазып 

үйрену.  

К

огн

ит

ив

ті 

 

да

ғдыла

р 

Білімқұмар. Өзгелердің 

істеріне қызығушылық 

танытады. 

Бақылай алады. 

Тұйық.   

Оны түсіну 

дәрежесін бағалау 

қиын.   

Оған жауап беруден 

гөрі басын изей салу 

жеңіл. 

Ақпаратты айтып беру 

емес, жай ғана дауыстап 

қайталауды сұрау.   

Бірте-бірте, сұрақтар 

қойып, ақпаратты қалай 

түсінгенін білуге 

болады. 

Эм

оц

иялар м

ен

 

м

ін

ез

-қ

ұлық

 

Эмоциясыз. 

Әрқашан тәртіпті.  

Ақжарқын және 

мейірімді. 

-  

Күлкімен және 

қарапайым 

комментарийлермен 

қолдау көрсету. 

 

 

 

 

130 

 

Кесте 6 – жалғасы  

 

К

омм

ун

ик

аци

я жән

е 

әлеуметтік

 дағд

ылар

 

Көпшіл, балалармен 

бірлескен ойындарға 

қызығушылық 

танытады. 

Мұғалімдермен 

қарым-қатынас 

кезінде беретін 

жауаптары қысқа, 

жиі ыммен 

көрсетеді.   

Сынып жетекшісіне 

және пән 

мұғалімдеріне 

сенімсіздігі 

байқалады.  

Б. үлкендерге сенуі 

үшін уақыт қажет. 

Қ

озғалы

с 

дағд

ылары

 

Жаттығулардың 

қозғалыс қимылдарын 

есте сақтайды және 

жеңіл қайталайды.  

Дене шынықтыру 

сабақтарына қуана 

дайындалады.  

Дене мүсінін тіктеп 

ұстауды ұмытып 

кетіп, бүкірейіп 

жүреді.  

Дұрыс отыру туралы 

еске салу. 

Өз

-өзін

е  қы

змет

 е

ту 

дағд

ысы

 

Өзінің мектеп керек-

жарақтары мен жеке 

заттарын біледі. 

 

Асханада тамақты 

ұқыпты жейді, 

тамақтың алдында және 

тамақтан соң қолын 

жуады. 

Дене шынықтыру 

сабақтарына және 

үйге жиналу кезінде 

баяу киінеді. 

Өз киімдерін бүктеуге, 

түймелерді түюге мен 

белдікті шалбарға 

кигізуге үйрету. 

 

ЕБҚ  бар  балалармен  жұмыс  кезінде  аталмыш  құралдар  маңызды  және 

олардың  тиімділігі  психологтармен,  дефектологтармен  және  әлеуметтік 

педагогтармен  ынтымақтастыққа  негізделген  мектеп  педагогтарының 

командалық тәсілінде жоғарылайды.  

Педагогикалық  технологияларды  игеру  де  технологиялық  болуы  керек, 

яғни  мұндайда  қатаң  логикаға  төтеп  беру  қажет,  оны  бұзу  білім  беруде 

қалаған нәтижелерді бұрмалауға әкеп соғады. 

1-кезең  –  педагогикалық  технологиямен  танысу.  Ол  үшін  бірқатар 

бірізді сұрақтарға жауап беру керек: 

-  Менің  істеп  жатқаныммен  салыстырғанда  жаңа  әдістер  мен 

технологияларда  қандай  жаңалық  бар?  Технология  жаңалығының  деңгейі 

педагогтың  шеберлік  дәрежесіне  ғана  байланысты  емес,  сонымен  қатар  қол 

жеткізілуі  үшін  технология  бағытталған  мақсаттар  мен  олар  тиімді  бола 

алатындай шарттарға тәуелді.  

131 

 

-  Жаңа  әдістер  қандай  мәселелерді  шешуге  бағытталған?  Мүмкін  бұл 

мәселелер  педагог  жұмыс  істейтін  балалар  үшін  өзекті  емес  болар.  Немесе 

бұл  оның  мамандығына  қатысты  емес  болар  (сауаттылықты  қалыптастыру 

технологиясы,  мысалға,  музыка  мұғалімінің  жұмысында  пайдалы  бола 

бермейді).  

-  Бұл  технология  қандай  жағдайда  тиімді  болуға  уәде  береді?  Талап 

етілетін шарттар белгілі бір педагог жұмысында қолжетімсіз болуы мүмкін. 

Ондай  жағдайда  аталмыш  технология  оған  көмек  бере  алмайды,  ал  оны 

игеруге кеткен күш бостан-босқа жұмсалады.  

-  Өз  жұмысында  нақты  технологияны  пайдалану  керек  пе?  Нақты 

балалармен жұмыста жаңа әдістерді қолдануға бола ма жалпы? 

Педагогикалық  технология  тиімді  бола  алады,  егер  ол:  өзекті,  яғни 

қоғамдық дамудың қазіргі заманғы шарттарымен талап етілсе; баланы адами 

қабылдау  және  дамыту  заңдылықтарына  негізделсе;  осы  сынып  құрамының 

(немесе  жеке  баланың),  педагогтың  ерекшеліктерін  және  осы  технологияны 

жүзеге асыратын жағдайларды ескерсе. Тиімді болса, қандай дәрежеде тиімді 

(тұтастай  тиімді  ме  әлде  жеке  элементтер  деңгейінде  ме)?  Технология 

қызықты болуы мүмкін, бірақ оны өзіне немесе топтарына тән тәсілдер мен 

әдістер деңгейінде пайдалану керек, толыққанды емес. 

2-кезең  –  технологияны  зерттеу.  Оны  іске  асыруда  технология 

белгілерін түсіну көмектеседі: 

-  Технологияны  қолдану  процесінде  табысты  шешілетін  міндеттер 

шеңберін  анықтау  (бұл  осындай  жұмыстың  арқасында  алынған  соңғы  және 

аралық нәтижелер болуы мүмкін); 

-  Осы  технология  бойынша  жұмыс  істейтін  педагог  қызметінің 

критерийлері  мен  тиімділік  көрсеткіштерін,  сондай-ақ  педагогикалық 

процесті  диагностикалау  мен  түзетудің  онда  қарастырылған  тәсілдерін 

белгілеу;  

-  Педагогикалық  іс-әрекеттің  вариативтілік  шектерін  және  технология 

құрылған  объективті  заңдылықтарды  түсіну  (жұмыстың  рұқсат  етілген 

әдістері, тәсілдері, ұйымдастырушылық формалары); 

-  Технологияның  оптималдылығының  шарттарын,  оларды  құру  немесе 

есепке  алу  тәсілдерін,  олардың  үйлесімділігінің  нұсқаларын,  маңыздылық 

дәрежесін анықтау. 

3  –  кезең  –  технологияны  қолдану.  Ол  төрт  дәйекті  қадамды 

болжамайды: 

-  Технологияның  жекелеген  элементтерін  қолдану  (әдістері  немесе 

олардың тізбектері);  

-  Игерілген  элементтерді  топтастыру,  оларды  технология  фрагменттері 

деңгейінде қолдану; 

-  Жалпы  барлық  технологияны  кезекті  қолдану,  ондағы  логиканы 

қалыпқа келтіру; 

132 

 

-  Технологияны  шығармашылықпен  қолдану,  оны  өз  стилінің 

ерекшеліктеріне бейімдеу, жеке элементтерді жетілдіру; 

Бұл  кезеңдерді  бірінен  соң  бірін  өтіп  педагог  балаларды  оқыуда  кәміл 

жетістікке жетіп қоймайды, сонымен қатар тиімді бола түскен өз жұмысына 

қанағаттанады [83]. 

Оқыту  технологиясын  таңдаудың  тиімділігі  және  оның  ЕБҚ  бар 

балаларға  бейімделуін  рефлексия  технологиясының  көмегімен  анықтауға 

және өлшеуге болады. 

Рефлексия (лат. reflexio – артқа жүгіну) – ішкі психикалық актілер мен 

жай-күй  субъектісінің  өзін-өзі  тану  процесі.  Оқытудағы  рефлексия  –  білім 

беру  субъектісінің  өз  қызметін  сезінуінің  ой-әрекеттік  немесе  сезімдік-

уайымдық  процесі.  Рефлексия  субъектінің  пәндік  білімі  мен  қызметінің 

мазмұнына  жатады,  оның  нәтижелерін  бекіту  және  одан  әрі  оның 

нәтижелілігін  арттыру  мақсатында  жүзеге  асырылған  қызметті  зерттеуді 

білдіреді.  

Сабақта  оқушының  рефлексиясын  ұйымдастыру  технологиясы  келесі 

кезеңдерден тұрады: 

- пәндік қызметті тоқтату; 

- орындалған іс-әрекеттердің бірізділігін қалпына келтіру; 

- іс-әрекеттердің жасалған реттілігін зерделеу; 

- нәтижелерді қалыптастыру; 

- келесі қызметте гипотезаларды тексеру.  

Оқу  процесінде  өз  қызметінің  нәтижесінде  оқушы  рефлексия  арқылы 

білім  алуға  өзгеретін  тәжірибеге  ие  болады.  Бұл  білімдер  оқушы  өзі  алған 

ақпараттан  ақпараттың  мағынасын  түсінуімен,  оған  белгілі  бір  қарым-

қатынасты 

қалыптастыруымен, 

осы 

ақпаратқа 

қатысты 

өзін-өзі 

анықтайтынымен ерекшеленеді. Оқушы өзінің бастапқы білімі және түсінігі 

деңгейін  түсінеді,  оны  соңғы  деңгеймен  салыстырады,  оның  қай  жерінің 

және қаншалықты (сапалық және сандық) өзгергенін анықтайды (кесте 7). 

 

жүктеу/скачать 4,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: