М.ӘУезов атындағы ОҚУ-нің «рухани жаңҒыру» жобалық кеңсесінің (қоғамдық ұйымы) «мирас» рухани жаңҒыру академиясы
жүктеу/скачать 21,6 Mb.
|
Торгаутова Ш.А. –тарих магистрі, М.Әуезов атындағы ОҚУ, “Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар” ҒЗИ, «Тарих және этнология» ғылыми орталығының басшысы, “Абайтану” пәнінің аға оқытушысыЛекция № 6. АБАЙДЫҢ ДІНГЕ ҚАТЫСЫ ТУРАЛЫ Лекция № 6. Абайдың дінге қатысы туралы 1.Қазақ Даласында исламның ерекшелігін тану жолдары. Ахмет Ясауи сопылықтың негізін салушы, Қорқыттың сопылық танымы. 2.Абай танымдағы - Тәңір, Жаратушы Ие, Құдай, Алла 1. Қазақ Даласында Исламның ерекшелігін тану жолдары. Ежелгі түркі тілдес халықтардың Тәңіршілдік наным сеніміне байланысты айтылатын мәңгі құдірет иесі, бүкіл жаратылыстың бастауы, жаратушы деп қабылданған. Бұл сенім көп тәңірлік яғни түрлі сенушілікке апаратын Көк Тәңірі, Жер Тәңірі, Су Тәңірі, От Тәңірі атауымен қолдануына қарай, халық ауыз әдебиеті үлгілерінде, әсіресе, батырлар жырындағы ел қорғаған батырлардың қысыл-таяңда тәңірлерге сыйынып, ел тағдыры үшін аз-кем демеп жіберуін жаратушысы Тәңіріне жалбарынады. Қазақ халқына ислам діні енбестен алдын, өзіндік сенім тұрғысынан келгенде бір жаратушы бар екенін мойындап оны «Тәңір» деп атаған. «Алла» сөзін зерттеуідің алдынан қолданбас бұрын арабтан келген бұйым екені белгілі. Қазақ халқы арабтар келместен алдын жаратқан иені «Тәңір» атауымен, кейін Орта ғасырларда парсылардың ықпалы басым болып, бұл атау «Құдай» деген сөздің бүгінгі күнде кең қолданыста кең таралды. Лекция № 6. Абайдың дінге қатысы туралы 1.Қазақ Даласында исламның ерекшелігін тану жолдары. Ахмет Ясауи сопылықтың негізін салушы, Қорқыттың сопылық танымы. Ол қазақ әдебиетінің тарихында ХҮ-ХҮІІ ғасырлар арасын «Хандық дәуір» немесе «Жыраулар поэзиясы» деп аталады. Жыраулардың шығармашылығынан Тәңірді ғана аңғаруға болады. Қазақ тілі, тарихы, мәдениеті, өнері, әдебиетінің тарихы, жалпы рухани әлемі ҮІ-ҮІІ ғасырлардағы жазба жәдігерлер Орхон және Енисей өзендерінің (қазіргі Монғол жерінде) бастау алар жеріндегі тасқа қашалып жазылған «Күлтегін», «Тоныкөк», «Білге қаған» мұраларынан бастап біз жоғарыда айтқан ХҮ-ХҮІІІ ғасыр аралығында «Алла», «Құдай» сөзі тілге алынбай «Тәңір» сөзі ғана пайдаланып келгені байқалады. жүктеу/скачать 21,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|