Мүгедектігі бар балалардың жағдайына талдау: Қазақстан республикасында инклюзивті қоғамды дамыту балалар үшін бірігейік
жүктеу/скачать 3,63 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.5.6. Мүгедектігі бар балаларға
арналған оңалту орталықтары мен медициналық-әлеуметтік мекемелер Жоғарыда атап өтілгендей, мүгедектік деңгейі мүгедектігі бар баланың Білім министрлігінің жанындағы оңалту орталығында бола ала- тын/алмайтынын анықтау үшін негізгі фак- тор болып табылады. Бұл интернат үлгісіндегі оңалту орталықтары 18 жасқа толмаған бала- лар оңалту бағдарламасынан өтуге арналған. Жұмыс істеп жатқан оңалту орталықтарының саны - 20 (кейбір дереккөздер тек 16-сын ғана көрсетеді); 2012 ж. олар 2 386 мүгедектігі бар балаға қызмет көрсетті (ҚР Білім және ғылым министрлігі, 2012 ж.). 27-суретте осы орталықтардың бүкіл еліміз бойынша бөлінуі көрсетілген. Бұл оңалту орталықтары негізінен Батыс Қазақстан және Қостанай облыста- рында (әр облыста 3 орталықтан), одан кейін Шығыс Қазақстан және Алматы облыста- рында шоғырланған, ал балалардың көбірек шоғырланған жері – Қостанай, Қарағанды және Жамбыл облыстары. Бұл орталықтардағы қызметкерлер дің саны туралы деректер болмағандықтан, біз орталықтардың бөлінуі мен адамдардың санының арасындағы айырмашылықтар оңалту орталықтарында ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ АТЫРАУ ОБЛЫСЫ МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫ 49 толып және одан асып, осы мекемелерден кету- ге мәжбүр болатын өтпелі кезең. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі 18 жа- стан асқан мүгедектігі бар адамдардың ересек- терге арналған бөлек мекемелерде тұруға тиіс екенін көрсетеді. Алайда аталған кезең уақытты талап етеді, 18 жастан асқан мүгедектігі бар адамдар сөйтіп, осы мекемелерде тұра беруі мүмкін. ҚР Статистика агенттігінің 2005-2011 жж. кезеңіндегі деректері мұндай адамдардың саны айтарлықтай азайғанын (2005 жылы 2 922-ден 2011 жылы 136 –ға дейін) көрсетеді, 30-сурет. Медициналық-әлеуметтік мекемелердің көрсетілген саны дереккөздерге байланысты өзгеруі мүмкін. Сөйтіп, ҚР ЕжХӘҚМ 2012 жылы 21 медициналық-әлеуметтік мекеменің (17 ме- кеме – психикалық-жүйке ауруларымен ауы- ратын балаларға арналған, 4 мекеме – тірек- қозғалыс аппараттарында бұзылыстары бар балаларға арналған) жұмыс істегені туралы хабарлайды. Медициналық-әлеуметтік мекеме- лер санының мұндай аз болуы бұл қызметтердің жергілікті деңгейге берілуінің салдары болуы мүмкін. Мүгедектігі бар балаларды интернаттық мекемелер жүйесінен шығару олардың қоғам өміріне етене араласуына және кемсітушіліктің азаятынына ықпал ететіндіктен, олардың 28-сурет. Оңалту орталықтарындағы мүгедектігі бар балалардың саны 259-415 102.5-259 36-1025 0-36 Дереккөз: ҚР Білім және ғылым министрлігі деректерінің негізіндегі жеке іріктелім, 2012 ж. 30 25 20 15 10 5 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Балаларға арналған интернаттық мекемелердің саны Балалардың саны (жүздіктермен есептегенде) 0-ден 3 жасқа дейінгі балалардың саны 26-сурет. 2005-2011 жылдарда медициналық – әлеуметтік мекемелерде болған 18 жасқа дейінгі және 3 жасқа дейінгі балалардың жалпы саны (жүздіктермен есептегенде) Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі деректерінің негізінде, 2011 ж. ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ АТЫРАУ ОБЛЫСЫ МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫ 50 Мүгедектігі бар балалардың жағдайына талдау: ҚазаҚстан республикасында инклюзивті ҚоғаМды даМыту қоғамға ықпалдасуымен тығыз байланысты бо- лады. Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі мен ҚР ЕжХӘҚМ ұсынған деректердің арасындағы айырмашылықтың тағы бір ықтимал себебінің бірі әдіснама, қолданылған анықтамалар, есептік сандармен берілген сәйкессіздіктер және т.б. болуы мүмкін. Статистикалық мекемелер мен желілік министрліктер арасындағы айырмашылықтар тек Қазақстанда ғана емес, сонымен қатар, әсіресе ақпарат ұсыну тәсілдерінде не- месе пайдаланатын анықтамаларында айырмашылықтары бар басқа елдерде де таралған құбылыс болып табылады. 2009 жылдан кейін интернаттық мекемелерде балалар санының арту себебі осы уақыт ішінде мүгедектігі бар балалар санының көп анықталу фактісімен байланысты болуы мүмкін, 2008 жылы «Арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы» Заң қабылданған сәттен бастап бұл балаларға көп назар аударылды. Медициналық-әлеуметтік мекемелер құрамына сонымен қатар күндізгі күтім жасау бөлімі де кіреді, бұл факт үйдегі балалардың көп бөлігі қатысатын реформаның оң өзгерістері туралы айғақтайды. Transmonee деректер базасының деректері (2013 жыл) мемлекеттік интернаттық мекемелердегі (мекемелердің барлық түрлері) мүгедектігі бар балалардың саны 2000-2011 жылдар кезеңінде ТМД елдерінің көпшілігінде азайғанын көрсетеді. 2-кесте көрсеткіш көбірек азайған елдердің қатарына Беларусь (2000 жылмен салыстырғанда 2011 жылы мемлекеттік интернаттық мекемелер- 3000 2000 1000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 30-сурет. 2005–2011 жж. кезеңде мүгедектігі бар балаларға арналған балалардың институционалдық мекемелерінде тұрған 18 жасқа толмаған және одан асқан балалардың жалпы саны Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі берген деректер негізіндегі жеке іріктелім, 2011 ж. 0-ден 3 жасқа дейінгі балалардың саны 4 -тен 17жасқа дейінгі балалардың саны 18 жастан асқан балалардың саны жүктеу/скачать 3,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|