Microsoft Word 1-8 тақырыптар лекция
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
psihologia lecture
| Басшы стилі ұжымның даму деңгейіне сәйкес келуі керек. Ұжымдағы
қалыпты жағдай үшін басшының ресми позициясы топтың ресми емес құрылымындағы жағдайымен қайшылықта болмағаны абзал. Оның қызметі ұжым мүшелері қоятын талаптарды қанағаттандыруымен қатар, талапты орындауды және бақылауды сауатты қою үлкен маңызға ие. Сонымен, әркім өз жұмысының көлемі мен сапасына, бақылау мерзімдері мен түрлеріне қойылатын талаптарды білуі тиіс. Өндірістік топтар мен әкімшілік арасындағы дау-дамайлар. Мұндай дау-дамайлар қызметкерлерді әлеуметтік қорғау мәселесі бойынша әкімшілік белгісіздігінің салдары болып табылады. Кейде дұрыс емес қабылданған басқару шешімдері кәсіпорын үшін де, ұжым үшін де қайлығы нәтижелерге алып келуі мүмкін. Әкімшілік өкілдері тек инженерлік, техникалық емес, сонымен бірге экономикалық және әлеуметтік мәселелерді де сауатты шешуге міндетті. Ұйым (кәсіпорын) сияқты күрделі құрылымды тек техникалық сауаттылыққа сүйеніп басқару жеткіліксіз екені анық. Гуманитарлық білімдер, интуиция, тәжірибе қажет. Басқару қызметкерлерінің жұмысшылармен өзара әрекеттесуі кейде қажетті талаптарға жауап бермейді. Жұмысшылар көбінесе ұйымдағы жағдай туралы ашық нақты ақпарат алмайды. Соның нәтижесінде ұйымда болып жатқанды ұжымның түсінбеуі болып табылады, ол сенімсіздікке, содан кейін екі жақты жек көрушілікке алып келеді. Мұндай жағдайда диалог мүлде мүмкін емес және қарама-қайшылық туындайды, ол дау-дамайға ұласады. Еңбек ұжымдарындағы шиеленістің ұлғаюына әкімшілік тарапынан алдау көп дәрежеде ықпал етеді. Тұрғын үй құрылысының жетістіктерін көрсету үшін әрлеушілер бригадасына тек үйді әрлеу бойынша айлық төлеп қана қоймай, айлық бойынша қарызды өтеуге уәде берілді. Бригада демалыссыз жұмыс істеді. Үйді уақытында тапсырды. Бригадаға жұмыстары үшін айлық төлемеді, қарыздарын қайтармады. Тікелей басшылар тіпті орындамауымен қатар оларға тікелей қатысты уәделерінде де тұрмайды. «Әділетсіз ойын» әдеті ұйымның көптеген ұжымдарында тамырланып кеткен, бұл өткір дау-дамайларға алып келеді. Жалпы әлеуметтік-еңбек қатынастарының ерекшеліктеріне байланысты бірнеше топқа бөлуге болады. Олар: Ұйымдағы еңбекпен байланысты дау- дамайлар; Жеке еңбек дау-дамайлары; Ұжымдық еңбек дау-дамайлары; Инновациялық дау-дамайлар және ұлтаралық қатынастағы дау дамайлар т.с.с. Нарыққа және жеке кәсіпкерлікке көшу жағдайында экономикалық хаостың күшеюінде әлеуметтік дау-дамайдың бір түрі ретіндегі еңбек дау- дамайлары маңызды болып келеді. Дегенмен де дау-дамайды басқару жолдарындағы ерекшеліктерді ескеру қажет. Ұйымдағы дау-дамайдың алдын алу. Ол дау-дамайлық жағдайдың ашық күреске айналып кеткенге дейін оны шешу процесін басқару іскерлігін болжайды. Дау-дамайды басқару басқарушылық қызметінің саласы ретінде мынадай әртүрлі кезеңдері бар: 1) дау-дамайды қабылдау және жағдайды алғашқы бағалау; 2) дау-дамайды зерттеу және оның себептерін іздеу; 3) дау-дамайды шешу жолдарын іздеу; 4) ұйымдастыру шараларын іске асыру. Ұйымдағы дау-дамай іс жүзінде әрдайым байқалып тұрады, өйткені, ол белгілі бір және сырттай көрінуге ие: ұжымдағы шиеленістің жоғары деңгейі; жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі; өндірістік және қаржылық көрсеткіштердің нашарлауы; жеткізушілер мен сатып алушылар арасындағы өзара қарым-қатынастың өзгеруі және т.б. Дау-дамайдың объективті деңгейі және оны қабылдау адекватты болуы керек екенін ескеру қажет, өйтпеген жағдайда мыналар туындауы мүмкін: - жалған дау-дамайлар (іс жүзінде жоқ дау-дамайлар); дау-дамайдың маңыздылығын тым артық бағалау немесе жете бағаламау; бар дау-дамайды қабылдамау, елемеу. Осындай дау-дамай ерекшеліктерін ескеру үшін оның пайда болу механизмін зерттеп, себептерін анықтау мәселені шешудің маңызды жолдарының бірі болып саналады. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Ахтаева Н.А. Басқару психологиясы. –Алматы: Қазақ университеті. 2018 . 2. Гришина Н.В. Я и другие. Общение в трудовом коллективе. М., 2010 г. 3. Панасюк В.Ю. Управленческое общение: практические советы. М., 2010 г. 4. www. psychology.academic.ru 5. www. bse.freecopy.ru 6. Назарбаев Н.Ә. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру», 2017ж. 7. Н. Іргебаева. Басқару психологиясы. Оқулық. -Алматы: ҚазҰПУ. 2015.- 356 б. 8. А.Д. Умбеталиев, К.Б. Сатымбекова, Ғ.Е. Керімбек. Басқару психологиясы. Оқу құралы. - Алматы: Экономика, 2017. - 464 б. 9. Р.Н. Бегайдарова. Ұйымдастыру теориясы. Оқу құралы. -Алматы : Book Plus, 2014. - 202 б. 10. В.С. Иванова. Психология управления. Уч.пос. - Томск:из-воТомПУ. 2011.- 88 с. 11. Корпоративті басқару: қазақстандық мазмұн. Оқу құралы. С.А. Филиннің жалпы редакциясымен – Алматы, 2010ж., 302 б. 12. Корпоративтік этика. Компанияның Байқау кеңесінің 2016 жылғы 10 қазанындағы (№32 хаттама) шешімімен «СҚ-Фармация» ЖШС Корпоративтік этика кодексі бекітілді |