Microsoft Word 1 География doc
Қапшағай су қоймасы салынғанға дейінгі жəне кейінгі Іле өзенінің сұйық жəне қатты
жүктеу/скачать 16,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қапшағай су қоймасы салынғанға дейінгі жəне кейінгі Іле өзенінің сұйық жəне қатты
ағындысының негізгі сипаттамалары Су қойма салынғанға дейін Су қойма салынғаннан кейін Q, м 3 /с R, кг/с Q, м 3 /с R, кг/с Тармақтары Q орт, м 3 /с Cv R орт, кг/с Cv Q орт, м 3 /с Cv R орт, кг/с Cv Іле өзені – Қапшағай шатқалы 482 0,23 392 0,48 419 0,21 3,4 0,98 Іле өзені – Үшжарма бекеті 472 0,14 442 0,34 382 0,16 81,3 0,48 Қапшағай су қоймасынан төмен орналасқан, Іле өзені – Үшжарма бекеті бойынша судың өтімі 472 м 3 /с-тан 382 м 3 /с-қа дейін, ал тасындылар өтімі 442 кг/с-тан 81,3 кг-қа дейін азайған. Яғни, сұйық ағынды 1,24%, ал қатты ағынды 18,4% дейін төмендеген. Бұл көрсеткіштерді 1-кестеден көруге болады. 1-кесте деректері бойынша Қапшағай су қоймасы салынғаннан кейінгі кезеңдерді қарастырсақ, тасындылардың ағындысының күрт азайып, төмендегені байқалып отыр. Бұның басты себебі, олар ұзындығы бойыншы ұзаққа созылған, ал тереңдігі 70 м болып келетін су қойма арқылы ағып өтеді. Сондықтан, бірінші кезекте, тасындылардың Қапшағай су қоймасының қазаншұңқырында қанша тұнатынын білу маңызды /4/. Осы мақсатты шешу үшін Қапшағай су қоймасынан жоғары орналасқан бекеттің, су қоймаға əкелетін тасындылар көлемі анықталды (2-кесте). Тасындылардың режимі мен олардың жыл ішіндегі үлестірімін зерттеу кезінде негізгі əсер етуші фактор ретінде Қапшағай су қоймасы алынды. Себебі, аталған су қойма салынғанға дейінгі кезеңдерде тасындылар мен су ағындысының арасында жақсы байланыс болған. Тасындылар ағындысы қатарын қалпына келтіру мақсатында, су өтімімен байланыс қисығы пайдаланылды /5/ (4-сурет). 2-кесте мəліметтері арқылы Қапшағай су қоймасының қазаншұқырында тұнатын тасындылардың көлемі анықталды (3-кесте). Анықталған шамаларға назар аударатын болсақ, су қоймаға келіп түсетін тасындылардың 99% су қойманың қазаншұңқырда тұнатын белгілі болды /6/. Қапшағай су қойма-сында тасындылардың шөгу көлемі жыл сайын орта есеппен 5-15 млн. тоннаға дейін жетеді. 3-сурет. Қапшағай СЭС салынғанға дейінгі жəне кейінгі кезеңдер үшін, Іле өзені – Үшжарма бекеті бойынша орташа жылдық тасындылар ағындысының жыл ішіндегі үлестірімі |