ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
326
D)Туған жердей жер болмас.
E)Ерді ел теңгерер.
2. Мəәтіннің 1-ші бөлімінде не туралы айтылған.
A)би туралы
B)қыздар туралы
C)кітап туралы
D)аспап туралы
E)əән туралы
Бұрын бір тышқан болыпты. Ол өте ақкөңіл, достарымен тату екен. Бірақ жаңа
келген мысық оған тыныштық бермепті.
Бір күні оның ұйықтап жатқанын көрген мысық байқамаған болып жалпақ
табанымен жаншып өтті. Шошыған тышқан орнынан қарғып тұрып мысыққа:
– Мен ешқашан басқаларға жамандық жасаған емеспін. Сен неге маған өшігіп
жүрсің? – дейді. Мысық тəәкаппарлана:
– Саған тышқан бол деген кім? Тышқан екенсің, жеуге тиіспіз! –
дейді.
Оның түпкі ниетін байқаған тышқан содан былай сақтанып, бұрыш- бұрышта
тығылып жүретін болыпты.
Бір тəәуірі мысық өте ұйқышыл екен. Басы жастыққа тиді болды, қорылдай
кетіп, қанша оятса да оянбайды екен. Мұны білген ақылды тышқан ебін тауып,
ұйықтап жатқан дұшпанының мойнына қоңырау байлап қойыпты. Сөйтіп, жүрген
сайын сылдырайтын қоңыраудың арқасында алаңсыз ұйықтап, еркін жүретін
болыпты.
3. Мəәтін мазмұнына сай мақалды табыңыз.
A)Диірменде туған тышқан тарсылдан қорықпас
B)Досы көпті жау алмайды
C)Ежелгі дұшпан ел болмас
D)Екі қошқардың басы бір қазанда піспес
E)Жалғыз қаздың үні шықпас
4. Тышқанның алаңсыз өмір сүруіне негіз болған жағдай
A)Тапқырлығы
B)Ептілігі
C)Шыдамдылығы
D)Батылдығы
E)Шапшаңдығы
5. Мəәтін мазмұнына сай тақырыпты таңдаңыз.
A)Қулығын асырған тышқан
B)Мысық пен тышқан
C)Тату-тəәтті өмір
D)Ұйқышыл мысық
E)Жаңа дос
6. Тышқанның дұшпанын анықтаңыз
A)Жалқау
B)Айлакер
ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
327
C)Өркөкірек
D)Батыл
E)Мақтаншақ
1. Балаға ат қоюдың қаншалықты маңызды екеніне мəән бермейтіндер көп. Сол
себепті де, əәдемі естілетініне қызығып, көбінесе мағынасыз аттарды қоя салады.
2. Бір қызығы, сəәбидің қай мезгілде, қай айда дүниеге келгендігі де оның
мінезінің қалыптасуына ықпал ететін көрінеді. Деректерге сүйенсек, қыста ынталы,
талапты балалар дүниеге келеді. Кілең жуан дыбыстардан тұратын қатқыл есімнің
қойылуы олардың осы қасиетін одан əәрі ұштап, дамыта түседі. Желтоқсанда туған
балалар тік мінезді, өте өктем, ал қаңтар мен ақпанда туған балалар байсалдырақ
болады. «Бірақ қыста туған сəәбилер есейгенде өздерінің қырсықтығының кесірінен
ешкіммен сыйыса алмай қиналады. Олар əәрдайым елдің алдында болғысы келеді.
Егер сіз оның табиғат берген қатал мінезін жұмсартқыңыз келсе, жұмсақ есім
таңдаңыз» дейді экстрасенс Заман Сыпатаев.
3. Сыпатаевтың айтуынша, көктемде туған балалар тез ренжігіш, сезімтал,
əәсершіл. Олардың көбі тумасынан дарынды, бірақ өздеріне сенімді емес. Осы
жасқаншақ, жігерсіз жұмсақ мінезі олардың көшбасшы болуына кедергі.
Сондықтан қайраттандыру үшін оларға қатқыл есім таңдаған жөн.
4. Жазда туған балаларға, негізінен белсенділік пен тəәкаппарлық, батылдық
тəән.
5. Күзде туған балалар өте əәмбебап, алғыр жəәне сабырлы. Не істесе де, көп
ойланып-толғанады. Бірақ мінездері жеңілтектеу. Оларға ат таңдау соншалықты
қиын емес, себебі күзгі балалардың табиғатына ештеңе əәсер етпейді.
6. Заман мырза жалпы балаға ат қоюда есімдер құпиясын ескеру керектігін
айтады. Біріншіден, есім қалай дыбысталады, соған мəән берген жөн. Ары қарай,
мағынасына көңіл бөлу керек. Мəәселен, қыз балаға сұлулық, парасаттылық,
ақылдылық қасиеттерін қамтитын есімдер лайық. Ал балаңыз ұл болса жəәне сіз
оның болашақта қажырлы да қайратты, дəәулетті жəәне ер мінезді азамат болып
өскенін қаласаңыз, есімін де соған орайластырып қойғаныңыз абзал. Ең бастысы,
өз балаңыздың қандай болғанын қалайсыз? Есімін де соған қарай таңдаңыз. Ат қою
– өте жауапты іс. Сонымен қатар əәр бір ата-ана өз баласының бақытты, табысты
болуына жəәне үйлесімді өмір сүруіне ықпал ете алады.
7. Үшінші бөлімнің соңғы сөйлемі бойынша есім таңдаңыз
A)Жамал, Ақылгүл
B)Қайсар, Батырхан
C)Дана, Сабыржан
D)Жібек, Меруерт
E)Қымбат, ƏӘсем
8. Мəәтіндегі мəәліметке сəәйкес балаға ат қояр кезде нені ескеру керек?
A)ƏӘріптердің санын
B)Есімнің дыбысталуын
C)Есімнің əәдемілігін
D)Сөздердің тіркесуін
E)Сөздің жаңалығын
|