Вирустардың химиялық құрамы. Белоктар. Жануарлар дүниесі вирустарының негізгі компоненті - ақзат. Вирион салмағы 50 пайыздан 90 пайызға дейін белоктан тұрады. Вирус құрамындағы құрылымды ақзаттар: мембрана белогы, суперкапсид капсид белогы, өзекше белогы, құрылымсыз белоктар (ферменттер) болып бөлінеді. белогы және Жануарлар дүниесі вирустарының вирионында ақзаттардың саны түрліше. Мысалы, калицивирустарда 1 ақзат болса, герпесвирус, поксвирустарда 20 - дан 30 - ға деиін құрылымдық ақзаттар оар. Вирустар құрамындағы ақзаттар бактерия, өсімдіктер мен жануарлар белоктары сияқты 20 амин қышқылынан тұрады.Полипептид тізбектеріндегі белок молекуласында 200 - 300 - ге дейін аминқышқылы әртүрлі байланыстарда кездеседі және ондай белоктардың молекулалық салмағы өте жоғары болады. Мысалы, аусыл ауруы вирусының молекулалық салмағы 20000 - 60000 Д. Полипептидтегі белок молекуласының аминқышқылдары өзара пептидтік коваленттік байланыста болады. Аминқышқылдары орналасуының белгілі бір жүйесі бар. Бұл жүйенің ерекшелігі вирустың түріне сәйкес келеді. Әрбір аминқышылында сілтілік (аминдық) топ - (NH2) - және қышқылдық (карбоксилдік) топ (СОOН) бар. Олардың өзара пептидтік (NH2 - COOH) байланысы болады. Мысалы, темекі ауруының вирусында пептидтік тізбек 158 аминқышқылдық қалдықтан тұрады. Белоктың түрі тек R - тобы арқылы анықталады. Себебі, a - амин, және а - карбоксилдік топтар пептидтік байланыстарда көрінбей орналасады. 1950 жылы Фридрих Сенгер (екі рет Нобель сыйлығын алған) инсулин деген белоктың құрамын анықтады. Ол белок 2 - полипептид тізбегінен тұрады және өзара дисульфидтік байланыспен бірігеді. Екі тізбекте 52 аминқышқылы бар екен.
Белок молекулалары құрылысының төрт түрі болады. Аминқышқылдарының полипептид тізбегінде орналасу жүйесін белок "алғашқы құрылымы" деп атайды. Осындай белоктыңалғашқы құрылымы нәсілдік қасиетті сақтайды.
2. Аэробты бактерияларды дақылдандыру әдісін, аэробтардың таза дақылын бөліп алу тәсілін сипаттаңыз. Аэробты бактериялардың таза дақылын бөліп алу схемасы
► 1-ші кезең:
а) Зерттеу үшін патологиялық материалды алу.
б) Тасымалдау, сақтау, патологиялық материалды зерттеуге дайындау.
в) Патологиялық материалдан жұғын дайындау, Грам әдісі бойынша бояу және микроскопия жүргізу.
г) Жекелеген колонияларды алу мақсатында патологиялық материалды тығыз қоректік ортаға (ДДО н/е селективті ортаға) егу. Термостатта инкубациялау.
► 2-ші кезең:
а) Күмәнді колонияларды алу мақсатында қоректік орталарда өскен жекелеген колониялардың (дақылдық қасиетін) өсу сипатын зерттеу. Күмәнді колониялардан жұғын дайындау (Грам әдісі бойынша бояу) .
б) Таза дақылды жинау мақсатында шабылған агарға қалған колонияларды егу. Термостатта инкубациялау.
Күмәнді колонияларды зерттеу (эшерихия, стафилококкты)
► 3-ші кезең:
Бөлініп алынған таза дақылды идентификациялау:
а)Морфологиялық және тинкториальді қасиеті (шабылған агардан жұғын дайындау, грам әдісі бойынша бояу);
б) Дақылдық қасиеті;
в) Биохимиялық қасиеті;
г) Антигендік қасиеті;
► Қорытынды: Бөлініп алынған микроорганизмнің түрі көрсетіледі, керек жағдайда бөлініп алынған микроорганизмнің антибиотикке сезімталдығын анықтау нәтижесіде де беріледі.