14
қаруларды, оқ-дәрiлердi, байланыс құралдарын, құжаттарды, көлiк құралдары мен өзге
де материалдық құралдарды iздеу, құрылымдар мен қылмыстық жоспарларды дайындау,
адамдарды арбау және т.б. түрде болуы мүмкiн.
Банданы немесе басқа қылмыстық топты құру қандай да бiр қылмыстың
жоспарланғанына немесе жасалғанына қарамастан қылмыстың аяқталған құрамы болып
табылады. Аталған қылмыстық құрылымдарды құру үрдiсiнiң өзiн оларды құруға
дайындалу деп қарастыру қажет.
Егер де осы құрылымдарды ауыр немесе ерекше ауыр нақтылы қылмысты
(мысалы, кiсi өлтiру) жасау үшiн құрудың ойластырылғаны анықталған болса, онда
адамдардың iс-әрекеттерi осы қылмысты жасау үшiн де дайындалу деп дәрежелеу қажет.
Бандаға немесе басқа қылмыстық топқа басшылық жасау деп олардың
қылмыстық iс-әрекеттерiн жоспарлауға, материалдық қамтамасыз етуге және
ұйымдастыруға байланысты, сондай-ақ аталған құрылымдардың нақтылы қылмыстық
құқық бұзушылықтарға дайындалуға және оларды жасауға байланысты шешiмдердi
қабылдауы деп түсiну қажет.
Бандаға немесе басқа қылмыстық топқа бiр немесе бiрнеше адам басшылық
жасауы мүмкiн.
Көптеген ұқсас белгілерде бандитизм мен қарақшылық бар («Теңіз
қарақшылығы»). Алайда, егер кез-келген аумақ топпен қылмыс жасайтын орын бола
алса, онда қарақшылық тек теңізде немесе өзенде мүмкін болады. Сонымен қатар,
бандитизм қылмыс тақырыбымен шектелмейді, қарақшылыққа тек теңіз немесе өзен
кемесіне қатысты рұқсат етіледі.
Азаматтарға немесе ұйымдарға шабуыл жасау мақсатында ғана құрылған
бандалардан айырмашылығы, заңсыз қарулы құрылымдар басқа мақсаттар үшін
құрылуы мүмкін: объектілерді қорғау, қоғамдық тәртіпті сақтау және т.б.
Бандитизм мен терроризмнің аражігін ажырату жасалған қылмыстың мақсаты
бойынша жүргізілуі тиіс. Банданың мақсаты-негізінен материалдық пайда алу
мақсатында шабуыл жасау. Кез келген терроризм актісінің мақсаты - азаматтар мен
ресми органдарда қорқыныш, абыржу, дүрбелең сезімін тудыру, оларды белгілі бір
әрекеттерді жасауға мәжбүрлеу немесе террористердің пайдасына олардан бас тарту.
Қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым), бандадан айырмашылығы,
қолданыстағы заңнамаға сәйкес ұйымшылдық пен ұйымшылдықтың жоғары деңгейімен
сипатталады.
Бандитизм мен жаппай тәртіпсіздіктердің аражігін ажырату кезінде барлық
тәртіпсіздіктерге қатысушылардың іс-әрекеттерінде бандитизмге қажетті белгі - топтың
тұрақтылығы жоқ екенін ескеру қажет. Әдетте бұл кездейсоқ жиналған адамдар,
олардың қылмыстық әрекеттері алдын-ала жасалған жоспармен байланысты емес, ал
егер жоспар жасалса, онда тек тәртіпсіздіктер кезінде олар рөлдерді бөлу туралы
келісімге келмейді.
Банда немесе ұйымдасқан қылмыстық топ басшысыз да болуы мүмкiн. Адам саны
аз ұйымдасқан қылмыстық топтың немесе банданың өз орталарынан басшы шығармай-
ақ қылмыстық әрекеттерге қатысты мәселелердi бiрлесе шешуiн және, әдетте, олардың
қылмыстарды бiрлесе жасауын осындай жағдайларға жатқызған жөн.
Соттар iстiң барлық мән-жайы мен сотталушы адам туралы мәлiметтердi,
олардың қылмыстық топты ұйымдастырудағы рөлі мен оның қылмыстық қызметіне
қатысу дәрежесін, банданың шабуыл жасауының нәтижесінде туындаған салдардың
ауырлығын және жазаны тағайындау кезінде мәні бар басқа да мән-жайларды мұқият
анықтап және ескеріп отырулары қажет.
Достарыңызбен бөлісу: