Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі


 Гипофиздің ортаңғы және артқы бөлімдерінің гормондары



Pdf көрінісі
бет62/117
Дата20.01.2023
өлшемі1,31 Mb.
#62049
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   117
11.2. Гипофиздің ортаңғы және артқы бөлімдерінің гормондары 
Гипофиздің ортаңғы бөлігінде пигменттік алмасуға әсер ететін 
меланотропин (интермедин) атты гормон түзіледі. 
Гипофиздің артқы бөлігінің (нейрогипофиз) гормондары гипоталамустың 
супраоптикалық және паравентрикулярлық ядроларында түзіледі де, олардың


аксондарының 
бойымен 
(гипоталамо-гипофиздік 
жолмен) 
ағып 
нейрогипофизде жинақталады. Бұл үдеріс нейросекреция деп аталады. 
Паравентрикулярлық ядрода көбіне окситоцин гормоны, ал супраоптикалық 
ядрода вазопрессин (антидиурездік гормон, АДГ) түзіледі. Бұл гомондар 
нейрогипофиз жасушаларында (питуициттерде) белсенді түрге айналады.
Вазопрессин екі түрлі қызмет атқарады: 
1) тамырлардың бірыңғай салалы еттерінің жиырылуын күшейтеді 
(артериолалар тонусының жоғарылауы нәтижесінде артериалық қан қысымы 
көтеріледі). 
2) бүйректе несептің түзілуін төмендетеді (антидиурездік әсері). 
Вазопрессиннің мұндай әрекеті оның бүйрек түтікшелеріндегі суды қанға 
қайта сіңуін күшейту қабілетімен байланысты. Сондықтан бұл гормонның 
жетіспеуі қантсыз диабетке соқтырады (организмнен 10-15 литрге дейін 
несеп шығарылады – қантсыз полиурия). Организмнің мұндай сусыздануы 
қатты шөлдеуге келтіреді. 
Окситоцин жатырдың бірыңгай салалы еттеріне таңдамалы әсер етіп, 
оның жиырылуын күшейтеді. Жатыр етінің жиырылуы күшейеді, егер оған 
алдын ала эстрогеннің әсері болғанда. Жүктілік кезінде окситоцин жатырдың 
жиырылу қабілетіне әсер етпейді, себебі бұл кезде сары дененің гормоны 
прогестерон жатырдың барлық тірікендіргіштерге сезгіштігіне тосқауыл 
болады. Сонымен қатар окситоцин сүттің шығуын күшейтеді, ал сүттің 
түзілуі (секреция) пролактиннің бақылауында болады. Окситоциннің бөлінуі 
рефлекторлық жолменде жүреді (мысалы, баланы емізгенде). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   117




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет