Модуль психологиядағЫ Ұлттық сананы

 
 
бірыңғай  типологиясын  құру  үшін  бір  негіз  қажет,  соған  сәйкес  әр  түрлі  ішкі 
конфликтлерді  жүйеге  біріктіруге  болады.  Тұлғаның  құндылық-мотивациялық 
сферасы  осындай  негіз  болып  табылады.  Адам  психикасының  осы  маңызды 
сферасымен  оның  ішкі  конфликтіге  байланысты,  өйткені  дәл  осы  тұлғаның 
қоршаған  дүниемен  әр  түрлі  байланыстары  мен  қатынастарын  көрсетеді 
(Василюк,  1984;  Донченко,  Титаренко,  1989;  Мерлин,  1971;  Мясищев,  1960; 
Столин, 1983). 
 
Осыған  сүйене  отырып,  тұлғаның  конфликтіге  түсетін  ішкі  дүниесінің 
негізгі  құрылымдары  мыналар  болып  табылады  деп  айтуға  болады  (Шипилов, 
1997). 
 
А.  Әр  түрлі  деңгейдегі  тұлға  ұмтылыстарын  көрсететін  (қажеттіліктер, 
қызығушылықтар,  мүдделер,  тілектер,  құштарлықтар  және  т.б.)  мотивтер. 
Олар «қалаймын» («Мен қалаймын») ұғымынан байқалуы мүмкін. 
 
Б.  Қоғамдық  нормаларды  көрсететін  және  соның  арқасында  міндет 
эталоны  ретінде  болатын  құндылықар.  Біз  бұл  жерде  тұлғалық 
құндылықтарды,  яғни  ол  қабылдаған,  сондай-ақ,  тұлға  қабылдамайтын,  бірақ 
олардың  қөоғамдық  немесе  басқа  маңыздылығына  қарай  тұлға    оларды 
орындауға  міндетті  мәжбүр  болатын  құндылықтарды  айтып  отырмыз. 
Сондықтан олар «қажет» («Мен тиіспін») ретінде белгіленеді. 
 
В.  Өзін  өзі  үшін  өзіндік  құндылық  тұлғаның  мүмкіндіктерін,  сапаларын 
және басқа адамдар арасынан алатын орнын бағалау ретінде анықталатын  өзін-
өзі  бағалау.    Тұлғаның  талаптану  деңгейлерінің  көрінуі  сияқты,  өзін-өзі 
бағалау  белсенділіктің,  мінез-құлықтың  өзінше  бір  түрткісі  болады.  «Істей 
аламын» немесе «істей алмаймын» («Я есть») ретінде көрінеді. 
 
Тұлғаның  ішкі  жан  дүниесінің  қандай  жақтары  ішкі  конфликтіге 
түсетіндігіне байланысты тұлғаішілік конфликтінің алты негізгі түрлерін бөліп 
көрсетеді. (1 кестені қараңыз). 

жүктеу/скачать 1,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: