Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
-сурет ). Осы феномен позицияның мозаикалық эффектісі
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.31-сурет
). Осы феномен позицияның мозаикалық эффектісі деп аталады және ол шіркей көзіндегі қызыл пигмент жоғалуының генетикалық талдауы кезінде анықталды ( 4.32-сурет ). Сүтқоректілердің аналықтарында екі Х хромосомалар- дың біреуін инактивтейтін гетерохроматиннің таралуы да осы принцип бойынша әрекет етеді. Осының нәтижесінде клетканың барлық ұрпақтарында дәл сол Х хромосомасы инакитивті болады да, клетканың әртүрлі клондарының мозаикасын түзеді. Осы зерттеулер гетерохроматин құрылымының фундаменталдық стратегиясын көр- сетеді: гетерохроматин өзін-өзі көбейтеді. Осы оң тежеудің түрі кеңістікте гетерохро- матиндік күйдің хромосома бойымен таралуын және уақыт өте келе гетерохроматиндік күйдің еншілес клеткаларға таралуын тудырады. Осы әрекеттің молекулалық меха- низмдерін түсіндіру қазіргі таңда үлкен мәселелердің бірі болып отыр. ХРОМАТИННІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ФУНКЦИЯСЫ 241 4.31-сурет. Drosophila -дағы позицияның мозаикалық эффектісі. (A) Қалыпты жағдайда гетерохро- матин (жасыл) эухроматиннің (қызыл) көршілес аудандарына таралуын бөгеттік ДНҚ тізбектерінің көмегімен шектейді. Дегенмен, ата-анадан осындай хромосомалық ауысуларды қабылдайтын шір- кейде осы бөгет болмайды. (Ә) Осындай шіркей дамуының ерте кезеңдерінде гетерохроматин көр- шілес хромосомаларға әртүрлі клеткаларда әртүрлі қашықтыққа тарала алады. Кейін таралу тоқтай- ды, бірақ гетерохроматиннің тұрақтанған паттерні тұқым қуалайды және клеткалардың клондарында дәл сол гендер конценсацияланады және инактивтеледі (осыдан кейбір шіркейлердің «мозаикалы» көрінісі орын алады). «Таралу» сөзі жаңа гетерохроматин орналасқан ауданға жақын аймақта жаңа гетерохроматиннің түзілуін сипаттау үшін қолданылады, бірақ термин толықтай сәйкес келмейді. Кеңею барысында ДНҚ-ның гетерохроматинге конденсациялануы хроматиннің кейбір аудандарынан «секіріп өткізе» алатыны туралы дәлел бар. Осы аудандардағы гендер репрессиялық әсерге тап бо- лады. жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|