32 1-тарау. Клеткалар мен геномдар
АТФ-ті өндіреді. Митохондрия көлемі жағынан кіші бактерияға ұқсайды және бөлек
бактерия сияқты оның сақиналы түрде болатын өз геномы, эукариоттық клеткалардың
еш жерінде кездеспейтін рибосомасы және өзіне тән тасымалдаушы РНҚ-сы бар. Қазір-
гі таңда митохондрияның оттегіні өндіре алмайтын (анаэробты) ата-текті бактерияның
бөлек тіршілік ететін және оттегіні метаболиздейтін (
аэробты) бактерияны жұтуы нәти-
жесінде пайда болғаны мойындалды. Жойылып кетуден аман қалған осындай бактерия-
лар өзі жұтатын бактериялармен және оның ұрпақтарымен бірге мекен ете отырып әрі
оларға қоректік заттардан өзіне қажетті энергия өндіре алатын қабілет беретін симбиоз
құрды. Қарапайым анаэробты жыртқыш клеткасы мен аэробты бактерия арасындағы
қарым-қатынас осыдан 1,5 миллиардтай жыл бұрын Жер бетіндегі атмосфера алғаш рет
оттегіге байыған кезде пайда болды деп болжалуда.
1.29-суретте
көрсетілгендей, жақында жүргізілген геномдық талдау нәтижелері
тұңғыш эукариоттық клетка ата-тектік клетканың аэробты бактерияны жұтқанынан
пайда болғанын болжамдауға мүмкіндік береді. Осы жағдай қазіргі таңдағы барлық
эукариоттық клеткалардың, соның ішінде анаэробты өкілдерінде де митохондрияның
іздері бар болғанын дәлелдейді.
Достарыңызбен бөлісу: