Барлық тірі организмдерді жасушаларының негізгі құрылысына қарай екі топтың біріне (прокариоттар немесе эукариоттар) жіктеуге болады. Прокариоттар - жасуша ядросы мен мембраналық органеллалары жоқ жасушалардан тұратын тірі организмдер. Эукариоттар - жасушаларында ядросы мен мембраналық органеллалары бар тірі организмдер.Жасуша - біздің тіршілік пен тіршілік туралы қазіргі анықтамамыздың іргетасы. Жасушалар өмірдің негізгі блоктары ретінде қарастырылады және «тірі» болу нені білдіретінін анықтау үшін қолданылады.
Прокариоттар - жасуша ядросы немесе мембраналық органеллалары жоқ жасушалардан тұратын организмдер. Бұл прокариоттардағы генетикалық материал ДНҚ ядрода байланыспағанын білдіреді. Сонымен қатар, прокариоттардың ДНҚ -сы эукариоттарға қарағанда құрылымы төмен. Прокариоттарда ДНҚ бір тізбекті болады. Эукариоттық ДНҚ хромосомаларға бөлінеді. Прокариоттардың көпшілігі бір ғана жасушадан тұрады (біржасушалы), бірақ бірнеше көпжасушалы болады. Ғалымдар прокариоттарды екі топқа бөледі: бактериялар мен археялар.
Кәдімгі прокариотты жасушаға мыналар жатады:
жасуша қабырғасы;
плазмалық (жасушалық) мембрана;
цитоплазма;
рибосомалар;
флагелла мен сусын;
нуклеоид;
плазмидалар;
Эукариоттар - жасушаларында ядросы мен мембраналық органеллалары бар тірі организмдер. Эукариоттардағы генетикалық материал ядрода болады, ал ДНҚ хромосомаларға бөлінген. Эукариотты организмдер біржасушалы немесе көпжасушалы болуы мүмкін. Барлық жануарлар эукариоттар. Сонымен қатар эукариоттарға өсімдіктер, саңырауқұлақтар мен қарапайымдылар жатады.
Кәдімгі эукариотты жасушаға мыналар жатады:
плазмалық (жасушалық) мембрана;
ядро;
ядро;
хромосомалар;
рибосомалар;
эндоплазмалық тор;
Гольджи аппараты (кешенді);
цитоскелет;
цитоплазма;
лизосомалар;
центриол;
Митохондрия
Эукариоттық және прокариоттық организмдердің басты айырмашылығы - эукариоттық организмдердің нақты ядро және мембранамен байланысқан органеллалары болуы, ал прокариоттық организмдерде ядро мен мембранамен байланысқан органеллалар болмауы.
Барлық тірі организмдер екі категорияға жатады, атап айтқанда прокариоттар немесе эукариоттар. Прокариотты организмдер қарапайым жасуша ұйымын көрсетеді, ал эукариотты организмдер күрделі жасуша ұйымын көрсетеді. Сонымен қатар, прокариоттар бір клеткалы емес, оларда ядро мен мембранамен байланысқан органеллалар болмайды. Екінші жағынан, эукариоттар көбінесе көп клеткалы болып табылады және хлоропласттар, митохондрия және эндоплазмалық ретикулум және т.б. сияқты ядро мен мембранамен байланысқан органеллалардан тұрады. Прокариоттарда бактериялар мен архейлер, ал эукариоттарда протисттер, саңырауқұлақтар, өсімдіктер мен жануарлар болады. Жоғарыда айтылған айырмашылықтардан басқа, прокариоттар мен эукариоттар арасындағы айырмашылық көп. Сондықтан прокариоттық және эукариотты организмдердің айырмашылықтарын түсіну өте маңызды. Бұл мақаланың мақсаты - эукариоттық және прокариотты организмдердің айырмашылығын талқылау.