Kimi; елецде сез бен дыбыс уццесттнщ аркдуы.  0лецнщ эр  ce3i

кесте,  яки  ер  такта  —  шумак,  эр  шумактьщ  ер  жолы  — 
тармак,  ер  тармакгагы дауыс толкыныныц сокда-сокдасы
—  бунак...  Эрине,  муныц  6epi  шартты  нерсе.  Мысалы, 
кестеаз де такгасыз тутаса беретш  узак-узак влеццер  бар. 
BipaK  6epi6ip,  шумактардыц  жж-жшн  ажыратуга  ебден 
болады.  ©йткеш  ер  шумак  —  аякрталган  синтаксистис  ой, 
жинакгалган синтетикалык шындык-  Ал  шумак бар жерде 
тармак, тармак бар жерде бунак болатыны сезслз. Эр бунакцы 
6i3 тагы да тек ыргак аркылы гана ажырата аламыз.
/Кабак туйш/ /кара булт/  /турды сал-ак/
/в т е  шыкгы/ /сешмен/ /кырды сабап/
/К вк жузше/  /кершш/ /келе  калды/
/М вцп-баки/  /тозбайтын/ /сырлы  садак/
(1.Мш6етов).
Бул кестеде  елецнщ 6ip  шумагы,  терт тармагы,  он  ей  
бунагы бар  екенш ежистеп жату,  ерине,  артык.  Сондай-ак 
K33ipri казак елещндеп шумак пен тармак турлерш де кеп 
тептшггемей, тек кеШ р улплерш гана усынуды жен кердж.
I
Е й  тармакгы шумак;
Сапарга  кетсе де  енда келмейтугын, 
Кдлды  сш  eai  жыр  боп  елмейтугын.
(Е.дукебаев).
Уш тармакгы шумак;
Жар демеп  ем  ешюмда,  жар депздщ, 
Суйе  бшер  6ip  журек  бар  депздщ. 
вш р   баки касымда  кал  депздщ
( С. Сештов).
Терт тармакгы шумак;
Туган 
жер1М 
—  Тьщ елке  — 
Сарыарканьщ  сауыры.
Тьщ  елкенщ твршде 
Акын  кыздьщ  ауылы.
(М.Хаммжанова).
254

Бес тармакгы шумак;
Еяш  суйген  улдардыц 
Свнген талай  жанары.
Сонау  еткен  жылдардыц 
Келенхеа кдралы  —
Петропавл  камалы.
(
С.Мвуленов).
Алты тармакгы шумак;
Бойы  булган,
С ея  жылмац
Юмда керсем,  мен сонан
Бетп  бастым,
Кдтгы састым,
Тура кдштым  жалма-жан.
(Абай).
Жеп тармакгы шумак;
Сен  м е т  не  erecin?
Mew  тастап, 
внер  бастап,
Жайыца 
Жэне  алдап,
Арбап,
0 з  бетщмен сен кетесщ.
(Абай).
Сепз тармакгы шумак;
Алыстан  сермеп,
Журектен  тербеп,
Шымырлап бойга  жайылган, 
Клуадан  шауып,
Кртсынын  тауып,
Тагыны  ж етл  кайырган. 
Толгауы токсан  кызьи  ти ,
Сейлеймш десен  взщ 
6т.
(Абай).
I I
Bip бунакхы тармак;
/Сап-сары бел/ 
,
/Еседа жел/
/Еседа/
/Еседа жел/
/Кошеда ел/
/Квшеда/
(Матсон).

Е й бунакты тармак;
/Аттанып ауьи/  /анадан/
/Окуга  ксттш/ /калага/
/Жабыла маган/ /кдраган/
/Жалтандай кетам/ /далага/ 
fF. 
Орманов).
Уш бунакты тармак;
/KiM  керда/  /кектщ  жерге/ /кулаганьш/
/KiM  керда/  /куннщ   жарык/  /сураганын/
/KiM  керда/  /Акбепедей/  /кыршын жастын/

жүктеу/скачать 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: