Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L



Pdf көрінісі
бет230/298
Дата29.01.2022
өлшемі12,37 Mb.
#24525
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   298
    Бұл бет үшін навигация:
  • Typi
('Л б а!//

4
V. 
/Суйер  ульщ/  /болса,  сен,  суй/

3
/Суйшерге/ /жарар  ол/

4
/Суйюм1 жок/  /кур  масыл  би/

3
/Суйретшп/ /втер сол/
5
/Табылмас кайла/
3
/Ойбайла/
3
/Н е пайда/
4
VI. 
/Тайга  мшдис/
4
/Тойга  шаптык/


/Жак,сы  ки1м/  /киш ш /
4
/YKi  тактык/
4
/К ули  бацтык/

3
/Ж ок немеге/ /суйшш/
278


VII.
VIII.
/Куйкентай  кутп/
3
/Кус  етп/
3
/Не бит/
(Абай).
4
/М ен пан едш/
4
/Бейкам  едам/
4  
3
/Еш  нерседен/  /кдйгысыз/
4
/Тез дерттендам/
4 ( 5 )
/Кейде ертендам/
3'
/Кейде муз/ 
(Абай).

3
/Сырмак кып/  /асгьша/

3
/Байыньщ/  /токымын/

3
/Огьшын/ /басына/

3
/Тергнщ/  /кдкьмын/
3
/ Б у т т ш /
3
/Быкрьпъш/
3
/Крк,сытып/  /кел-прда/

3
/Осыньщ/  /6epiMCH/

3
/Квнлшде/  /мил  жок/

3
/Ж узшщ/  /Hepi  мен/

3
/Бойынын/  /сыны  жок/
3
/Букшшп/
3
/Сексиш/

3
/Туксиш/  /вл-прш/ 
(Абай).
5
279


IX. 
/Бул  ен/
2

3
/Бурынгы  еннен/  /езгерек/
2
/Бутан/

3
/Уйкасты елец/  /сез керек/

3
/б зш е / /орайлы/
2
/Денец/

3
/Ж ан нурлы  болса/ /женделмек/
2
/в л е ц /

3
/Энге елшеп  айтса/ /евделмек/

3
/Уйцасса/ /колайлы/
4
/Э н  —  елшеуцц/
4
/в л е ц   — кумю/
4
/Крспацыз  мыс/
3
/Аралас/
4
/Артык, алу/
4
/Н е кем  салу/
4
/Кдрга  калу/
3
/Жарамас/
(Швкарш).
4
X. 
/Свйгулшм/
4  
3
/Кеше  кырдьш/  /жабысы/
4
/Дуршдесш/

3
/Жерда жарып/  /дабысы/
4
/К ер кулашты/
4
/Жер кьш  тасты/
4
/Жел  кыл  кэсты/
4
/Тулпарымныц/
4(5) 
3
/Белгш1 екпш/ /шабысы/
(Стен).
280


Б улар  —  аралас  буынды  елецнщ казак поэзиясындагы 
кей&р  улплер1 гана.  Мундай мысаддарды,  эрине,  жалгас- 
тыра беруге де болады. BipaK, 6i3 олай етпедок, аралас буынды 
елец  гана  емес,  казак,  елещндеп  жалпы  5уын  турлершщ 
эбден кэлыптаскан,  калыц журт кабылдаган,  санага сщген 
даусыз улплерш гана тандап адцык,
Содан  соц мынаны  ескеру  керек:  казак, елещнщ  буын 
жайын сез еткенде,  6i3 муныц езшдеп жалпы зандылыккд 
гана назар аудардык- Эйтпесе apGip елшем каккан казыктай 
калшиып, 6ip орында езгермей турып калады десек, кателес- 
кен  болар  едЬс.  Айталык,  он  6ip  буынды  елец.  Басканы 
былай  крйганда,  баягыдан  келе  жаткан  осы  турдщ  e3i 
“кырык,”  кубылады.  Бунактардыц  езара  орын  ауыстырып, 
ыргакцы капай езгертетшш жогарыда керсегпк. Ал енда, кейде 
осы  елецнщ  6ip  шумагындагы  уш  тармак, он  6ip  буынмен 
куйылып  келш,  сощы  тертшнн  тармакхыц  жей  буынмен 
туйшп токхайтыны бар:


4
/Журектщ/  /тарпьш  басып/  /талай  кыльш/


4
/Элемнщ/ /аспанына/ /тарайды ун/


4
/Оркестр/  /замананьщ/  /как тершде/

4
/Бастайды/  /Адай  куйш/
(Д.Крнатбаев).
Шумактыц мундай Typi кдз1р будан баска елшемдерде де 
кездесе бередд.  BipaK 6i3 муны Абайдан басталатын айналасы 
жуп-жумыр, теп-тепс болып келетш эр алуан аралас буынньщ 
жаца ynrici ретшде усынбадык, ©йткет алгашюы уш жодцагы 
он 6ip буын да сощы жолдагы жеп буын да — казак елецшдеп 
кдшангы елшемдер.  Бул арада акьшньщ ей  елшемд16ip шу- 
макка сыйгызуы тыц айшык екенш гана атап ету лэзгм.  Осы- 
ныц e3i Ф.Е.Корштыц он 6ip буынды елец жет1 буынды елец- 
нен кешн тугандыгы, дагцрек айпсанда, жеп буынды елецнщ 
екйош цезурасьшан кешн тагы 6ip терт буын косылып (7+4) 
барып он 6ip буынды елшем калыптаскандыгы туралы айткан 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   298




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет