niuiiHi — техника да, мазмуны — ой” .  Бул да нускдлы niidp

03i  жан-жакты  биимдар,  бшк мэдениетп  Толстойдьщ 
езгелерге кояр талабы да жогары.  Бул туста да оньщ эсте­
тикалык талгамы танылады: “суреткер ез гасырыныц жогары 
бипмшщ дэрежесшде  болуга тшс,  ец басысы — жеке кдра 
басыныц  кдмы  ушш  тана  пршипк  етпей,  барлык  адам 
баласыныц  ем1р-пршшгше  белсене  араласуга  тшс.  Сон­
дыкган К
0
зс
1
з наданнан да, там езгмнпл кершецгел адамнан 
да ж1б1 тузу суреткер шыкпайды.
Толстойдыц  непзп  эдеби-эстетикалык  принциптер1 
Белинский  мен  Чернышевский  секищ  улы  эстетикгердщ 
эдемипк жайлы материалистйс козкарастарына жуыктайды. 
Муньщ ce6e6i Толстойдьщ оларды кумарта окыгандыгынан 
болуы  да  мумкш.  Мэселен,  ол  езше  Белинский ыкдалын 
1857 жылгы 2 кдцгардагы кунделтне “Тацертец Белинский- 
д1 окьш едгм, ол маган унал келе жатыр” деп жазса, осыдан 
еи-ак кун  кешн  —  4  кдцтарда  —  тура  былай  деп жазды: 
“Пушкин туралы макала  — керемет нэрсе! Мен  Пушкицгц 
ещц гана туспадм” .
Толстойдьщ эстетикалык талгам-талаптарын кез келген 
керкем шыгармасынан кергп-бшуге болатынын айттъпс Бул 
ретте,  оныц  “ Кджымуратта”  орыс  императорыныц  езш 
елпре  сынауы  кдндай  десендзгш!  Басына  тэж,  колына  ак 
колгап киген кдра ниет баскесердщ “шлымнан кажет етепш
—  согыс гылымы да,  енерден —  кецадд музыка,  марштар, 
жорга журю, кылжак кулю гана” .
Толстойдыц тип женшдеп, жалпы жазушылык шеберлис 
жайлы  пиарлер1  де  жан-жакты,  дэл,  терец.  Алдымен  ол 
шеберлис дегенге жазушыныц дара макраг ретшде кдрауына 
мулде карсы:  адам ез журюш ез1 ойлап, ез аяк алысына ез! 
суктанбайтыны сеюлда, шеберлйсп де там сана ойламау керек 
деп бшедь  Сейте тура, суреткердщ “айтылган сезге б1рде- 
6ip  сез  косуга,  не  алып  тастауга  болмайтын,  езгертсе 
шыгарма  булшетшдей”  дэрежеде  дэл,  накты,  шебер 
жазуын тал ап  етед1.
Кыскдсы, данышпан жазушыныц барлык творчестволык 
тож1рибес1,  ойшыл  ретгндеп  философиялык-эстетикалык 
кезкарастары, жекелеген даулы тустарына кдрамастан шын 
мэншдеп  шынайы  реалистж  енерДщ'ец  жогары  мектеб1 
екещ сезс1з.
71

жүктеу/скачать 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: