Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП
де, мынадай тушн шыгарады: “BipTyrac
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Tipi
| де, мынадай тушн шыгарады: “BipTyrac тубегеши максаткд
багытталган 6ip алуан кимылды эрекет дейм1з”*. Осында улкен магына жатыр. Сез дегешщз — кдра тастай, мелшиген жансыз дене емес, Леонид Леоновша айтсак, эркдшан тещздей тецселш, толассыз теСирене децбекшш жаткдн ушы-киырсыз жанды кимыл, тутаскдн Tipi эрекет. Сез зергерлер1 сэл кдлам;ын козгап, азгана толганып кдлса болтаны, кез алдыцыз кцмылга толып журе бермек. Сансыз кекек суцкьшдап, Кекте булттар кургареп, Кектем келда ертелеп: Жерге теки ермепн: Н езк унмен сьшкылдап, Жауды жанбыр cipidpen, Буйра булак еркелеп. Мешрленш жерге кун. Асау еэен аркырап, Алакэнын тур жайып. Аскар таудан дурюреп: Жас агашта жалырак, Айдьм жатыр жаркырап, Балгын OMip гажайып, Алды дала 6ip тулеп. Жас дауыспен жамырап. (К,Аманжолов). Осы шумакхарда кур cipecin, иш прескен жай 6ip apin •ripKecrepi емес, он кубылып, ойнактай жярелген с у р е т сез, сол аркылы кым-кцгащ кимылга, эрекетке кешкен eMip, •пршшк, нотижесшде жансыз табитаткд кенет даршдеген дем, * Г.Лессинг. Лаокоон или о границах живописи и поэзии. М., ГИХЛ, 1957, стр. 423. 169 тыныс, жан б т п шыга келген. Андап кдрасак, акын шын Tipi нэрседей турлещире суреттеп отырган осынау кимыл, эрекет болмаса, кектемнщ Q3i де кэд1мп квзбен керш, колмен устарлык дене ретшде елее бермеген болар efli. Х.Есенжановтын “ Кеп жыл еткен сод” романы да, жогаргы елендепдей, кимыл-козгалыекд толы кектем суретшен басталады: Ж айык алкабынын кектем1 ала-беле жаркын келеда жуп-жумсак коныр ала булттарды баяу жел акырывдап ысырып, елдекдйда асырып жатады да, кекек айынын ез1нде-ак дерткен жер кун нурына балкыган сайын, шоп туп тутамдап ecin журе бередь Денес бггкенда буйра жусан буркейда, ылдиды кок бвдайык, пен тубитей кдлын бетеге жауып кетеда. Ал кырат битее un i ермелей балкурай бойын жазьш, еркек басын жарган кезде албыраган'акраушан гулдерге асыльш, как кобелек шаркурады; сол та к т а тескей-тесксйден балмагыз аткдн илан Hci анкдды, самал ж ел тген сайын, кине оты мурынды кытыктайды. Сейтш, кектемп даркдн дала хош шеше елиспрщ, бойын мен ойыцды 61рдей билейда. Ocipece, ертецп мезет езгеше: сагым кушакгап, самал жел тецселткен сулу сахараны тас те беге шыгып алып, уршыкдиа mpuireH бозторгай бёйне 6ip елдилеп, тербетш тургандай коршедь Егер автор осы узшдщеп “б1ртутас тубегейл! максаткд багытталган 6ip алуан кимылды” (Лессинг), яки ерекетп алып тастап,жай гана “жогарыда булт, теменде жер, децесте жусан, ылдида бидайык кыратта балкурай, тескейде кшк оты... ” деп, жансыз заттарды жапа-тармагай жшке пзе берсе, окырман будан кендл уйытар эсер тугш, д е т дурыс тусгшк те ала алмаган болар ед1. Кыскдсы, сез енершдеп шешупи нэрсе — сурет деу аз; сез енершдеп шешуид нэрсе — жай сурет емес, жанды сурет, ягни суретке, бейнеге адам тура “колмен туртш кдлгысы келгендей” (Горький) Tip-гик дарытатын кимыл-эрекет. Сюжет пен композицияньщ сыр-сипатын, мше, дэл осы ; угымньщ тургысынан тану кджет. Сюжет (французша sujet — зат) — керкем шыгарманьщ ■ мазмунын ашьш, мазмунды гашшге кеиирудщ непзп Typi, жолы немесе тэсш . Егер керкем шыгарманьщ мазмуны турлине мшездер мен типтердщ езара кдрым-кдтыннасынан туган шындык,, ем1рлЬс о к и гал ар жүктеу/скачать 12,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|