Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП


Ак 111 Буш л элем эдебиетшдей елендер эр халыктыц тш  ерекшелжтерше лайык эр турл1 жуйеде жазылады. Ец кене  Typi



Pdf көрінісі
бет156/217
Дата24.11.2022
өлшемі12,37 Mb.
#52446
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   217
Ак
111
Буш л элем эдебиетшдей елендер эр халыктыц тш 
ерекшелжтерше лайык эр турл1 жуйеде жазылады. Ец кене 
Typi 
метрикалык (грекше metron — елшем) елец жуйей. 
Бул жуйе туцгыш рет кене Грецияда — б1здщ эрадан 
бурынгы VIII гасырда пайда болган да, кейш (б.э.б. III 
гасырда) латын эдебиетше ауыскан.
Грек пен латын тшдершдей дауысты дыбыстардыц 
айтылуында е й турл! (созымды, созымсыз) машык, яки 
макам бар. Кене уцгц ruii мен кдз1рп араб типндеп дауысты 
дыбыстар да сондай. Грек пен латын, араб пен парсы 
эдебиетшдей елец жуйеш бул йлдердей дэл осы ерекшелж- 
терден туган.
Метрикалык, жуйе — ayesdi жуйе, оныц аркауында т 
жатады. Кене дуние эдебиетшдей елендер оркдшан энмен 
айтылган, жай окылмаган, музыкалы макаммен окылган. 
Осыдан келген де елец елшем1 эр буындй макдмдауга кеткен 
уакыткд (морага) нейзделген: созымсыз буын 6ip мора, 
созымды буын е й мора болса, бэр1 косылып куши-сазды 
бунак кураган. Айталык, 6ip олшемдеп бунактьщ соцгы буы- 
ны созылса (ра-ра-а), баска 6ip елшемдей бунактьщ баскы 
буыны созылган (ра-а-ра); осыган сэйкес метрикалык жуйе-
259


нщ 
6ipHeine 
турлер1 бар; басты-бастьшары 

ямб, хорей 
\ 
(трохей), дактиль, амфибрахий, анапест, антипаст, бакхий, 
антибакхий, амфимакр, ем турл/' (кетерщю, бэссц) ионик, 
пиррихий, спондей, тримакр, дипиррихий, диспондей, 
гекзаметр, пентаметр, триметр, терт турлi пеон, терт 
mypni эпитрит т.б. Эдегге, эдебиетшшер созымды буынга 
6
ip белп — сызыкша (—), созымсыз буынга 
6
ip белп — 
дога (и ) кояды да, элгшердщ эркайсысыныц бунагын 
аныктайды: ямб и — , хорей — и , дактиль — и и , 
амфибрахий и — kj, анапест u и —... BipaK 
613
мундай 
пйшнпаздыкты о бастан онша кол коре коймагандыктан
бул жолы да ежжтеп жаткымыз келмейдк
J1. И.Тимофеев жер бетш деп журтка мэл1м .елец 
жуйелерщ санды (квантитатшт) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет