Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП



Pdf көрінісі
бет194/217
Дата24.11.2022
өлшемі12,37 Mb.
#52446
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   217
Байланысты:
kabdolov zeinolla soz oneri

6ipi 
болмаса 
6ipi 
колына револьвер устай 
кдлса, журт дереу шу ете кап, оныц муны кдйдан алып 
жургенш сурайды, — дейдо Олеша. — Сонымен, 
cipa, 
тен 
ел4мш жан елшше ауысгыру дурыс болар: ripim елгге емес, 
нелге айналдыру жен шыгар” . Сейтш драмага шымыр 
шиелешс, шиыршык аткан тартыс табу, яки драманы 
драматизмге жетюзу — yixiimid кцындык,
Тертшппден, драмадагы шындык керкемдж шеиамш 
тек сахнада табады, драмадагы образ тек сахнада жасалады. 
“Драма сахнада гана прш ш к етед1, — дейд1 Гоголь, — 
сахнасыз драма — денешз дем”. Пьесаны драматургтыц 
жазып 6iripyi, журналда жариялауы, rim i кггап кьш бас- 
тырып шыгаруы — жеткшказ. Бул — бггкен icrbj; 6api емес, 
6ip белей гана. Icri тугел тындыру ушгн пьеса театрга Keuiyi 
керек. Пьесаны сахнага шыгару жолында ещц режиссердщ, 
актерлардьщ, суретипнщ, композитордыц, турл1 саладагы 
(жарык тус1руппден етак 
T ir y u iir e
дешнп) жумысшылардыц
— бэршщ ецбеп жумсалады. Айлардан айларга созылган 
соншалык ауыр коллективтис ецбекгщ нэтижесшде барьш 
сахналык шеипмш тапкдн драматургиялык шыгарма 
керермен кеципнен шыга ма, жок па, — мэселенщ улкеш 
осы арада жатыр. Бул — тертшпп кцындык
Драматургияныц булардан баска да шыргалацдары кеп; 
оныц киын жанр болатыны да сондыкган. “Осы айтыл- 
гандардыц 6epi, шыньша келгенде, сахнадагы драма — 
эдебиеттщ жай 6ip теп гана емес, эдеби шецберден шыгып 
кететш нэрсе екенш ацтартады, сондыкган оны эдебиет 
теориясымен катар, театр теориясыньщ непзшде талдап- 
тексеру лэзш”*. 
*■
Театр теориясы болу ушш театрдыц ез1 болуы шарт. 
Жалпы, жер бетщдеп мэдениетп журттардыц бэршде театр

Л.И.Тимофеев.
Основы теории литературы. М., “ Просвещение”, 
1966, стр. 382.
327


eHepi болтан да, соган непзделш театр теориясы жасалтаны 
меоим. Ал кдзак топырагында туцгыш улт театры туып, алташ 
сахнасьш ашкдны еткен гасырдьщ екшип ширей гана... 
Задында, “eui6ip внерд1 к,ургак, тшек, кургак, буйрык, 
тутызбайды. Кдй елдеп, кдй турдеп внерд1 алсак, та сэн- 
салтанатпен ыргалып-жыргальш, 6ip куннщ ишвде гайыптан 
кош т келген жок,. Барлыгы да болымсыз кшпсене урыкуан 
жайлы топыраккд кемшш, белгип шартпен багынып, 
кдгылтан уакытта гана бой жасап есш-енген” *. Кдзак 
театрьшьщ тууы мен кдлыптасу сьфлары да дэл осьшдай.
Кдзак, театрын да (Кдзакдъщ Бас университет! мен Рыльш 
академиясы секшда) Кдзаннан кейшп жаца заман тугызды.
Жиырмасыншы гасырда жеттас уш жыл бупнгшердщ 
экелер1 мен аталары гумыр кешкен, йрхшлйс еткен flayip 
мен дэурендх erri-Kerri екен деп сыпыра сынай беру, 
“сыбай” беру — сыцаржак,эрекет. Эдш н айтсак,, КецестЬс 
жуйенщ ел экономикасы мен медениетш кеп ретте 
керкейткен де кезендер1 болды. Bcipece бш м мен гылым, 
эдебиет пен енер, денсаулык, сактау салаларында алга карай 
алшац-алшац адымдар жасалды.
Демек, кдзак,тъщ театр eHepi даму ушш де кджет 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет