Монография \ «санат» а л м п и мп
|
Сөз өнері
- Бұл бет үшін навигация:
- 69pi туе екен: Тогжан жок, 6ipaK
| iiiDti 6iriMi
тек мшездеу немесе жанама мш ездеу аркылы гана жасалмайды, THTixi тулгалауга кджегп езге теещдер де тугел осы максатта кызмет аткарып жатады. Адамныц элдебф куйЬйш- сушнишн немесе кескщ-кейпш, кцмыл- арекетш суреттеу, оныц ез сёзш немесе езгемец сейлесуш келпру, ец аргы жагы, турл1ше табигат кубылыстарын суреттеу... — осылардыц 6epi, сайып келгенде, эдебиеттеп адамныц сырткы турш аныктап, шла сырын ашу ушш керек. “Абай жолыныц” екшгш кггабында Абайдыц BitrepiMai туцгыш тануы галамат, кызык- Крнак боп отырган уйшде Ерболмен 6ipre уйыктап кеткен Абай тусгнде езшщ зарыта сагынган гашыгы Тогжацды кередь Тогжан да бутан “ ацеадым гой, зарыктым гой” деп ынтыга жакындап, муныц ез1 уйреткен “Топай кек” энш айтады. Абай оган кушак жая умтылып, “кел, келнп, сэулем” деп барып, ояна келсе, элпнщ 69pi туе екен: Тогжан жок, 6ipaK, о гажап, ун! кулакха, — дэл uni эн дэл элп Тогжан ушмен керш уйде шыркдлып жатыр. Ербол да оянады. Мше, Абайдыц дэл осы сэттеп сагыныш — муц, куаныш — сыр аралас куйындай уйыткыган шым-шытырык кецш куйхн, оныц нагыз акындык мшезш танытатын киын да кызык сезшш — жан толкыны мен журек лупипн жазушы тагы да “тшйз сез!М тшмен” былай суреттейдг 114 Кдтты езгерш , жат толкынга тускен Абай вл 1 оналган жок,. Кулагы мен ы н та-б ей ш тыста. Ж алгыз 6ip унде. Энде мс, елде? Алгаш шапшац турегелген жерде буын-буыны кдптырап, жыгылып нала жаздады. Ербол гана суйеп кдлып, зорга дегенде буынын б е к г т . BipaK, сонда да езш -вз 1 ацгарып журген жок, Bip туман, тус шгшде, алдагы 6ip рана сеулеге асыгып, кдлтырап, умтылып бара жаткдн дай. Овдыау, сулу ен узшген жок,. Содан кулагын алмайды. Кецш д е т соган ауып, уйып капты. EciKTi калай тауып, уйден кддай шыкканын да бзлмейш. Тыскд шыга сала, Абай тымагын жулып алып, ен шыккан жакка бар сулдер 1 'мен умсына тусш, катып, жабысып, тывдап кддды. 0 н — “Топай к е к ” . Енда гана незйс ыргак,сонщалык 6ip сулу сенмен, еркеленш , толкып кеп, баяулай басылды. Эн 6iTTi, Абай Ерболга карай умтылып кай: — Тогжан! Япырау,, мынау Тогжан, Тргжаным гой мынау! Дел G3iHiH yHi. Айнымаган вз ыргагы. в з накьгсы гой. Ербол-ау, мен кайда турмын осы? Мынау уйде м е т шакырып отырган Тогжаным гой! — деп, бар сабырдан айрылып, тагы да езгеше бузылып кетп. Адамньщ iimd тунуийк терещн, адам психоЛогиясыньщ кезге М нбес нэзпс калтарыстарын, адамга тэн куштар- лыкхьщ жан тусшбес киын купиясын жарк, етюзгп ашып, копара керееткен осьгнау керемет зергерлж — об£аз жасаудыц тагы 6ip тамаша тесип — озгын yjnici. ■ Адамныц сезтт, куйЫу не суйту хаят суреттёу дей осыны айтады. Бул — орасан киын тэсш. Бул тэсш кез келгенге мецгерт- пейда. Бултэсидо тек тарлан талантгар гана жере алады. Эрбф шью суреткер эркзшан да акын дсп бшеек, оныч нагыз акындыагын сынайтын тэсш де -г осы тэсш. Эдеби образды окырманньщ жан-журегш баурап алар куадретп кушке ие кылатын да осы тэсш. Кейде улкен умгщем ацщан кейбгр эдеби туындылар окызпанымызда онша татымды эсер етпей, 6i3fli жвнда теб1решске туирмей, квцш калдыратыны бар. Сонда, баксак, кебше-кеп ондай шыгармалардагы образдардыц езшде табиги толкыные, жан кубылыстары болмай шыгады. Сез1м мен сырдан ада, 6iTey “геройлар” б1зд1 кайдан козгай алсын! Эдебиеттеп адамныц iiinci 6itiMi тек мшездеу немесе жанама мшездеу я болмаса кушшш-суйшидш суреттеу жолымен гана жасалмайды, оньщ езш свйлету аркылы да мшез-кулкынан талай сыр туюте болады. “Адам свйлессе” дегендей, эргамнщ свз1 аркылы взщ.%юшыз. ©йткеш эрюмнщ свйлеген еезщде ош.щ буюл ййи болмысы, езше тен психологиялык взтешелт — акылы, ойы, жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|