Монография \ «санат» а л м п и мп
|
Сөз өнері
| eMipfleri
абсолютизммен курес идеясынан туган сентиментализм (французша sentimentalisme — сез1мталдык) енерде класси- цизмд1 ауыстырар тыц агым болып калЫптасты. Сентиментализм эуел1 Англиядан — агылшын жазу- шысы Стерннщ “Сентиментальдык саяхатынан” (агымныц аты да осыдан алынган) басталды да, кейн Францияга (Руссо), Германияга (Жан Поль, жас Гете, жас Шиллер), Ресейге (Карамзин, жас Жуковский ауысты). 341 Сентименталистердщ идеялык, тургысы — елде ещц-енда орныгып, ныгая бастаган жас буржуазияньщ идеологиясы; творчестволык, объекткл — сарай мацындагы акруйектер eMipi емес, кэдамп “орта кол” адамдардьщ кунделж пршшт, солардыц кендл куйлер1, жеке бастарына тэн кушнил- суйшшггер1, куаныш-peHiiiiTepi; непзп такырыбы класси- цистердепдей тарихи окщалар емес, эдеттеп семья турмысы; непзп кдИармандар — колбас ылар, корольдар мен патшалар емес, — алпауыттар, коленерийлер мен кдрапайым шаруа- лар. Керкем шыгармаларга мазмун болтан окигалар енд1 сарай мацынан аулак, ашык — мелд1р аспан астына, кектемде кулпырган к ек майса ш еп устш е, езен жагасына, жасыл тебе баурайына кеиирицц. Адамдардын, кендл куйлерщ сентименталистер осынау сулу табигат керюмен уштасгырып, 6ip алуан сез1мдер мен сырлар крзгау — “жан теб1ренту” тэсщцерш тапты. Олар окырман кецшн оцай босататын иен дала, иес1з журт, жас кдб1р, кулаган кыстау... секши кердгастерд1 суреттеуге, ecipece, куштар болатын. Агымга тэн осы ерекшелжтер еадц эдеби жанрлардыц да бурын кеп ep ic алмаган (элегия, психологиялык роман, мещандык драма, “жылауык комедия” атанган) жаца турлерщ тугызды. Сентиментальдык шыгармаларда сез1мге табыну эбден шарыктау шепне жегп; кдтап бей ашылса-ак болтаны, кендлдеп юрбщ, кездеп жас, кекейдеп муц-шер агытыла женелетш. Мундай шыгармалардыц тип де бурынгыдай аскдк, адуын емес, майда, нэзйс орамдар мен ернектер тапты. жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|