Морфология. СӨЖ 1-тапсырма
жүктеу/скачать 69,06 Kb.
|
СӨЖ1 морфология
- Бұл бет үшін навигация:
- Лексика-грамматикалық категория
| Грамматикалық категория- мағынасы біртиптес грамматикалық тұлғалардын бір-бірінен өзгеше жүйесі.
Бұл жүйеде категорияландыратын белгі басты қызмет атқарады. Мысалы: шақ, жақ, етіс т. б. категориялардын жинақты мағыналары соларға сай тұлғалар жүйесін қалыптастыратын категориялық белгі болып тұр. Грамматикалық категорияның ен басты белгісі мағынасы мен тұлғасының бірлігі болып табылады. Одан грамматикалық категорияның екі жақты сипаты көрінеді. Грамматикалық категория морфологиялық және синтаксистік болып бөлінеді. Морфологиялық категорияларға етіс, түр, шақ, жақ, рай, септік т. б. жатады. Бұл категориялардың жүйелі түрлері сөздердін ірі грамматикалық топтарын (сөз таптарын) жасайды. Синтаксистік категориялар тұлғалардың сөз тіркесі мен сөйлем құрамында тіркесу қабілетіне қарай жіктеледі. Лексика-грамматикалық категория- сөздердің грамматикалық категориялары мен лексикалық топтасуларының жанасуынан туындайтын категориялар: абстрактілік, заттық, зат есімнің түрленуі, етістіктің әрекет тәсілі, сын есімнің салыстырмалылығы мен сапасы категориялары. 8. «Талаптыға нұр жауар». Сөйлемдегі сөздерді ГМ түрлеріне талдаңыз. ЛМ Талаптыға-білімді. ЖГМ- Сындық, қатысты. КГМ- -ға б.с. жанама обьекті. ҚГМ- Заттық мән беріп тұр. ЛМ Нұр-шуақ. ЖГМ- Заттық, жалпы, дерексіз, жансыз. КГМ- Атау тұлғада. ҚГМ- жоқ. ЛМ Жауар-түсер, тиер. ЖГМ- Қимыл мән, болымды, қатыстық. КГМ- -ар есімше жұрнағы, болжалды келер шақ. ҚГМ- Баяндауыш тұлғада. жүктеу/скачать 69,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|