Морфология

бүйректен кейін, 31-32  -нші дене  сегменттері  тұсыңда  қомақты  мүше болып 

қалыптасады.  Тұрақты  бүйрек  бауырымен  жорғалаушылар,  құстар  жəне 

сүтқоректілер сыныптары өкілдеріне тəн. 

Үй жануарларының онтогенезінде бүйрек мезодерманың нефротомынан 

(сегменттік  аяқшалардан)  дамиды.  Даму  кезіңде,  іштөлі  денесінде  ол 

филогенездегі  бастапқы,  аралық  жəне  тұрақты  бүйректер  сатыларын 

қайталап  өтеді.  Бастапқы  бүйректің  қалыптасуы  дене  сегменттерінің  бас 

аумағында  тым  жедел  жүреді.  Сондықтан,  оның  сүтқоректілердегі  даму 

процесінің  мерзімін  анықтау  қиынға  соғады.  Бастапқы  бүйректен  кейін 

қалыптасатын аралық бүйрек іштөлі организмінде уақытша зəр түзу қызметін 

атқарады.  Ал  клоакалы  жануарларда  (үйректұмсық,  ехидна)  жəне  қалталы 

(кенгуру  жəне  т.б.)  сүткоректілерде  аралық  бүйрек  эмбриондық  кезеңнен 

кейін де, зөр түзу қызметін біраз уақыт жалғастырады. Аралық бүйректің зəр 

шығару  өзегі  несепағар  —  деп  аталады  да,  клоакаға  ашылады.  Аралық 

бүйректен  кейінгі  жамбас  сегменттерінде  тұрақты  бүйрек  қалыптасады. 

Оның  негізгі  зəр  түзуші  бөлігі  нефрондар,  мезодерма  нефротомының 

нефрогенді  ұлпасынан,  ал  бүйрек  түбегі  мен  несепағар  аралық  бүйрек 

несепағарының  соңғы  бөлігінен  дамиды.  Куық  пен  несепшығар  өзегі 

аллантоис пен клоакадан жетіледі.       

326 

 

жүктеу/скачать 4,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: