ЭТНОСТАРДЫҢ МІНЕЗ-ҚҰЛҚЫ
Әр ұлттың өзiне тән мiнез-құлық құрылысы ұрпақтан-ұрпаққа көшкен сайын өзгерiп отырады. Мысалы ХVIII-ХIХ ғғ. қазақтар мен бүгiнгi қазақтардың мiнез-құлқы бiрдей емес. Тiптi қазақстандық жергiлiктi қазақтар мен Иран, Түркия, Моңғол қазақтарының мiнез-құлқындағы айырмашылық бiрден сезiледi. Ол – этникалық топтардың жергiлiктi халықтың психологиясы мен кәсiби ерекшелiгiне қарай бейiмделуiне байланысты.
Басқа этностардың басқаша нормалармен байланысқа түсуiне әр этностың мүшелерi таң қалады және өзiнiң тұқымдастарына басқа халықтардың “өрескелдiктерi” туралы таңдана айтатын болады. Мысалы, ертедегi афиналықтар скифтердiң үйiнiң жоқтығын, ал өздерiнiң мейрамдарында есi кеткенше iшетiнiн ызалана айтады екен. Ал римдiктер еврейлердiң сүндетке отырғызуын жаратылысқа қарсы әрекет деп айыптаған. Палестинаны жаулап алған рыцарьлар арабтардың көп қатын алуын ызалана сөз етсе, ал арабтар француз әйелдерiнiң бетiн ашық ұстауын сөлекет санаған. Иудейлер римдiктердi шошқа етiн жегенi үшiн жек көрген.
Заман өзгерген сайын мiнез-құлық нормалары да жаңарып отырады. Мысалы, қазан төңкерiсiнен кейiн қазақтарда “қалыңмал” берiп, әйел алуы мүлде жойылды немесе өзбек әйелдерi пәрәнжi жамылуды қойды.
1. Шығыс әйелдері паранджаны киді
A) қолына
B) аяғына
C) беліне
D) мойынына
E) бетіне
2. Халықтың этникалық мәдениетін зерттейтін ғылым
A) этнология
B) этнография
C) антропология
D) социология
E) политология
3. Халықтың этномәдениетін қалыптастыратын тарихи процесс
A) интеграция
B) социогенез
C) этногенез
D) трансформация
E) антропогенез
4. Қазақ диаспорасы мінез-құлықтарының жергілікті қазақтардікінен өзгешелігін қалыптастыратын себептер
A) географиялық, саяси
B) этнографиялық, табиғи
C) психологиялық, кәсіби
D) этнологиялық, тарихи
E) демографиялық, саяси
5. ХVI-ХIХ ғғ. қазақтар мен бүгiнгi қазақтардың мiнез-құлқында ерекшеліктің қалыптасуына ықпал еткен фактор
A) демократиялық қоғамның құрылуы
Достарыңызбен бөлісу: |