Мутанова динара юлдашбаевна

70 
педагогикалық кадрларды даярлау саласындағы иинновацияның әлемдік 
үрдістерін ескеретін жаңа тұжырымдамалық тәсілдер мен әдістерді іздестіруді 
талап етеді. Бұл өзгерістер қолданыстағы білім беру жүйесін жетілдіруді және 
жаңа стратегиялық бағыттарды қалыптастыруды көздейді. 
Халықаралық тәжірибе педагогтардың жоғары біліктілігі келесі 
факторларға байланысты екендігін көрсетеді: - мамандыққа білікті мамандарды 
қабылдау; - мамандыққа дайындық және кіріспе; - кәсіби білім; еру және 
дамыту; - кадрларды бағалау және мансаптық өсу; - оқытушыларды кәсіпте 
тұрақтандыру. 
Қазақстанда жоғары білікті педагог кадрларды іздеу және іріктеу 
мәселелері бар. Жақсы мұғалімдерді дайындау кезінде оқытудың мотивациясы 
мен қызығушылығы маңызды, дегенмен, қазір іріктеу барысында оларды 
ескеру қиын. 6-кесте мұғалімдердің тиімді жұмысына қатысты халықаралық 
тәжірибе мысалдарын және қазақстандық
Кесте 6. Мұғалімдердің тиімді жұмысына қатысты халықаралық тәжірибе 
мысалдарын және қазақстандық нақтылықпен салыстыру 
Халықаралық тәжірибе 
Қазақстандағы жағдай 
1 
2 
Педагогикалық жоғары оқу 
орындарының талапкерлері 
қатаң 
іріктеуден 
өтеді, 
мотивация, 
оқуға 
қызығушылық 
және 
үміткерлердің 
қабілеттері 
ескеріледі. 
2016 жылдан бастап педагог мамандығын 
таңдаған талапкерге қойылатын талап та күшейді. 
Олар ЖОО түсуді анықтайтын ҰБТ бөлек, тағы 
екі емтихан тапсырады. Мақсат - ЖОО 
тапсыратын жастардың педагогикалық қызметке 
бейімділігі қаншалықты деңгейде екенін анықтау. 
«Талапкердің 
білікілігін 
жоғарғы 
оқу 
орындарында өткізілетін арнайы емтихандар 
арқылы арнайы тапсырылатын тосын жағдайдан 
шығу жолы мен психологиялық тест арқылы 
анықталады». 
2016 жылдан бастап ҚР «Білім туралы» заңының 
9-бап 26-тармағына сәйкес педагогикалық және 
өзге 
де 
арнайы 
немесе 
шығармашылық 
дайындықты талап ететін мамандықтар арнайы 
емтихан тапсыруға міндетті деген өзгеріс 
енгізілді. 
Дарынды 
үміткерлерді 
іріктеу (скрининг), тиімді 
оқыту үшін қажетті сапасын 
тексеру. Финляндияда екі 
сатылы 
процесс 
қолданылады, бірінші сатыда 
жоғары оқу орындарының 
үздік 
түлектері 
— 
кандидаттар 
қаралады, 
екінші сатыда комиссия
Талапккерлерді іріктеу (скрининг) тетіктері 
жасалмаған. 

71 
6-кестенің жалғасы 
1 
2 
білім 
беру 
аспектілерін 
кандидаттардың 
түсінуі 
мен 
білім тереңдігін зерттейді. 
Канадада 
үміткерлер 
магистратура және докторантура 
бағдарлама 
-лары 
бойынша 
жұмыстан қол үзбей білімін 
жалғастыруға мүмкіндігі бар. 
Магистрлер мен ғылым докторлары 
мектептерде оқыту үшін тым жоғары 
білікті мамандар ретінде қабылданады. 
Мұғалімдердің 
магистратура 
және 
докторантура бағдарламалары бойынша 
білімін жалғастыруға мотивация жоқ. 
Оқыту тартымды және беделді 
мамандық болып табылады. 
Аз 
тартымды 
және 
қызықты 
емес 
мамандық. 
Финляндияда 41 000 $ АҚШ, 
Канадада 37 000-90 000 $ 
мұғалімдердің жалақысы 
Педагогтердің еңбек ақы деңгейі ел 
бойынша орташадан төмен және 110 мың 
теңгені құрайды https://www.zakon.kz/ 
Оқыту үшін жақсы жағдай 
(шағын оқу жүктемесі, болуы 
және басқа да мұғалімдермен 
кездесу, 
жыл 
сайын 
үздік 
мұғалімдерді 
марапаттау, 
мұғалімнің зерттеу жұмысын 
тану, қосымша біліктілік алу 
мүмкіндігі). 
Оқытушының мансабын дамыту 
бағдарламалары құзыреттілікті 
көрсету негізінде кәсіби өсу 
және 
үлкен 
жауапкершілік 
мүмкіндігін береді. 
Ағымдағы 
төлем 
(мөлшерлеме) 
мұғалімдердің 
негізделген 
есептеу 
байланыс 
сағат, 
қосымша 
төленеді 
жұмыстарын 
тексеру 
оқушылардың, 
сондай-ақ басқа да педагогикалық немесе 
педагогикалық жүктеме. Ағымдағы төлем 
жүйесі мұғалімдер қосымша педагогикалық 
міндеттерді қоса алғанда, қосымша жасаған 
барлық үшін өтемақы алуы тиіс идеясына 
негізделген. 
нақтылықпен салыстыру. 
ҚР Білім және ғылым министрлігі мен «Атамекен» Қазақстан 
Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының еліміздің педагог кадрларын 
кәсіби дамытудың жаңа тетіктерін енгізу жөніндегі жұмысын атап өту қажет.
Елімізде «Атамекен» Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер 
палатасының Басқарма төрағасының 2017 жылғы 8 маусымда алғаш рет білім 
бағдарламаларын қалыптастыруға, оның ішінде білім ұйымдарының 
қызметкерлерін оқытуға, білім ұйымдарының бітірушілері мен қызметкерлерін 
сертификаттауға арналған «Педагог» кәсіби стандарты қабылданды [149]. 
Қазақстан Республикасы «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының 
басқарма төрағасының 2017 жылғы 8 маусымдағы № 133 бұйрығында 
педагогтің кәсіби стандарттары қарастырылған. Онда педагогикалық 
мамандықтың құндылығы түсіндірілген. Педагогтің еңбек күрделілігі оның 
«адам-адам» мамандық/кәсіп түріне жатқызуына байланысты, педагогтің іс-
әрекеті – бір адамның басқа адамға тікелей әрекет жасауы емес, олардың өзара 
әрекеттесуі, сондықтан педагогтің әрекет объектісі педагогикалық үдеріс болып 

72 
табылатындығы, ал білім алушы әрекет жасау объектісінен әрекет субъектісіне 
ауысып, осының негізінде педагогикалық кәсіп құндылықтары айқындалатыны 
көрсетілген. Олар: - білім алушының тұлғасын, оның құқығы мен бостандығын 
құрметтеу; - басқа сенімдерге, әлем мен дәстүрлерге деген көзқарастарына 
толеранттілілік білдіру; - мәдени алуан түрлілігіне ашықтығы; - икемділігі, 
бейімделу қабілеті, эмпатияға деген қабілеті; - тұлға құндылықтарын, тіл мен 
коммуникацияны түсіну; - өз бетімен білім алу, талдамалық және сыни ойлау 
дағдылары; -коммуникативтік және тілдік дағдылары; - ынтымақтастық 
дағдылары, дауларды шешу қабілеті.
Жоғарыда аталған педагогикалық кәсіптік құндылықтар талаптарының
негізгі міндеттері - жоғары дәрежелі коммуникативтік құзыретті, 
коммуникативтік мәдениетті, сапалы педагог кадрлар дайындауды мақсат еткен 
білім берудің сапасын жақсартуға бағытталған. Демек, берілген міндеттерді 
шешу үшін жоғары мектепте қойған мақсаттарын жүзеге асыруға қабілетті, 
шығармашылық ойлау қабілеті дамыған, коммуникативтік мәдениетін жүзеге 
асыра алатын болашақ ағылшын тілі мамандар даярлау мәселесі туындайды. 
Кәсіби стандартта педагогтың бес еңбек қызметі белгіленген: 1) оқыту; 2) 
тәрбиелеу; 3) әдістемелік; 4) зерттеушілік; 5) әлеуметтік-коммуникативтік.
5-ші еңбек қызметі аясында «Әлеуметтік - коммуникативтік: кәсіби 
қоғамдастықпен және білімнің барлық мүдделі тараптарымен өзара 
әрекеттесуді жүзеге асырады» деп көрсетілген. Әрі оның мазмұны бойынша:
іскерлік пен дағдылар: өз бетімен білім алушыларды қосымша білімге тартады; 
өз бетімен білімнің стейкхолдерін біріктіретін инновациялық ойларға 
бастамашылық етеді (әр түрлі шығармашылық бірлестіктер, ассоциациялар 
және т.б.) деп анықталса, білім: кәсіптік коммуникация мен коммуникацияның 
психологиялық негіздері; кәсіптік қоғамдастықтағы, оның ішінде желілік 
қоғамдастықтағы ынтымақтастықтың әдістері, түрлері; әр түрлі әлеуметтік 
топтармен әрекеттесу әдістері мен түрлері (сыртқы білім стейкхолдерлері);
кәсіптік көшбасшысының негіздері ретінде мазмұндалған. 

жүктеу/скачать 2,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: