Н. А. Казбеков, Н. А. Казбекова, Р. М. Садвакасова, Е. Ж. Аубакиров
Жаңа құндылық бағдарларын қалыптастыру, қоғамдық сананы жаңғырту
жүктеу/скачать 157,54 Kb.
|
Учебное пособ.Мәдениеттану 2020г.
| Жаңа құндылық бағдарларын қалыптастыру, қоғамдық сананы жаңғырту. Қазақстанда мемлекеттік тәуелсіздік алғаннан бастап құндылықтарды қайта бағалаудың ұлы дәуірі басталады. Кейінірек зерттеушілер бұл қарама-қайшы және көптеген аспектілерде құндылықтардың «құлдырауы» ауыр процесін айтады.
Қоғамдық сана-қоғам өмірінің барлық салаларын көрсететін әртүрлі рухани құбылыстардың жиынтығы. Қоғамдық сананың келесі негізгі түрлері - мораль, өнер, дін, философия, ғылым, саясат, құқық. Қоғамдық сананың барлық осы түрлері, нысандары мен деңгейлері өзара іс-қимыл жасайды және бір-біріне үнемі әсер етеді. Идеология идеялар мен теориялар, құндылықтар мен нормалар, идеалдар мен үрдістер жүйесі ретінде ерекше орын алады. Идеология бар қоғамдық қатынастарды дамытуға немесе тежеуге қабілетті.Қоғамдық сана үшін қиын мәселелер туындады.Біріншіден, көшуойластырылған және саналы түрде, әлеуметтік жоспарлар мен бағдарламаларға сәйкес жүзеге асырылуы керек еді.Екіншіден, құндылықтар бойынша капитализм теріс түстермен рухсыз тұтынушы қоғам ретінде бейнеленген.Бірақ одан да маңызды, дәлірек айтқанда, қоғамдық сананы трансформациялаудың этникалық аспектісі басым болды.Қазақстанда да, Ресейде де сол «кеңестік адамдар» бет-әлпетсіз және жансызөмір сүрді, олардың мәдениеті нысанда «ұлттық» және мазмұны жағынан «социалистік» болды. Егемендік көптеген онжылдықтар жариялайтын осы ұғымның абстрактілігін анықтады. Қазақстандағы 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі этникалық шекаралардағы алшақтықты ашқан және толерантты қоғамдық сананың дамуындағы шешуші кезең болды. Қазақстан тәуелсіздік алған кезде екі ортақ қоғамдық сананы бөліп алды: әлеуметтік және этникалық. Және екеуі де қарама-қайшы болды. Құндылықтардың жаңа жүйесін әзірлеу, қазақстандық қоғамның ерекшеліктері мен өзгешеліктеріне сәйкес келетін толерантты қоғамдық сананың өзге де дүниетанымдық моделін айқындау қажет болды.Бұл жаңа әлеуметтік-мәдени контексте этникалық белгілері бойынша әлеуметтік сананың бөлінуі біртіндеп жойыла бастады.Күн тәртібіне құндылықтардың жаңа жүйесін қалыптастыру міндеті, дүниетанымдық базисы, республиканың барлық этностарын біртұтас халыққа біріктіруге қабілеті қойылып отыр. Қазақстанда қалыптасып келе жатқан азаматтық қоғам үшін басты құндылық әр адамға шығармашылық тұрғыдан өзін-өзі жүзеге асыруға мүмкіндік беретін еркіндік-бостандық болып табылады. Өткен жылдан бізге жеткізілген біріктіруші құндылықтардың арасында ішкіэтникалык және этникааралық келісім мен тұрақтылық құндылықтары ерекше маңызға ие. Діни төзімділік, толеранттылық, фанатизм мен діни агрессияның болмауы да маңызды құндылықтар болып табылады. жүктеу/скачать 157,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|