9 тақырып. Қазіргі әлемдік үдерістер контекстіндегі қазақ мәдениеті. Жаһандану контекстіндегі қазақ мәдениеті
Этнорегионалды мәдениеттердің жаһандануы және өзін-өзі сәйкестендіру мәселесі. Бүгінгі күні көптеген ғалымдар ХХ ғасырдың екінші жартысында қазіргі заманның жаһандық проблемалары мүлдем өзгеше болғанын айтады. Адамзат тарихының барлығы әр түрлі халықтардың мәдениеттерінің пайда болуы мен жоғалуының тарихын білдіреді. Сонымен бірге, мәдениеттердің жойылып кетуі технологиялық тұрғыдан дамыған мәдениеттер аз немесе аз дамыған мәдениеттерді сіңіріп алған кезде, жинақтау және ассимиляция процестерінің нәтижесінде пайда болды.Сондықтан қазіргі уақытта мәдени сәйкестілік, өзіндік ерекшелікті сақтау өркениеттің ең жоғарғы жетістігі ретінде бағаланады. Мәдениет - бұл тарихи жадының нысаны; бұл белгілі бір қоғамның өмір салтын, әлеуметтік және рухани тәжірибесін бекіту,сақтаужәне есте сақтау жүзеге асырылатын
ұжымдық жад. Идентификация, сәйкестілік - әлеуметтік субъект ретінде адам өмірінің маңызды жақтарын көрсететін ұғымдар. Сәйкестендіру үдерістерінің генезисі қоғамдық сипатқа ие. Индивид өзі үшін субъект бола алады, егер ол басқаға объект түрде болса. Өзіне деген қарым-қатынас оған басқалардың және керісінше қатынасы арқылы қалыптасады. Сәйкестендірудің өткір және екіұшты процестері тарихи үзілістер, халықтар өміріндегі бетбұрыс жағдайында жүруде. Бүгінде Қазақстан осындай кезеңді бастан кешуде.
Қазіргі заманғы сәйкестендіру үдерістері дағдарысының ерекшелігі бүкіл қоғам ауқымында болып жатқан үдерістерді бақылау ғана емес, жеке және топтық ұқсастықтардың едәуір бөлігін жаңғырту және құрастыру да жоғалуынан тұрады. Біріншіден, Қазақстандағы қайта құру саясатының маңызды салдары ел халқының басым бөлігін маргиналдандыру болды. Екіншіден, мәдениетке, өнерге, ғылымға, жоғары және орта білімге, медицинаны мемлекеттік қолдаудың төмендеуі ақыл-ой жұмысшыларының көп бөлігін кедейлендіру, олардың беделі мен әлеуметтік мәртебесінің айтарлықтай төмендеуіне әкелді.Үшіншіден, қоғамның неғұрлым ашық болуына байланысты әлеуметтік ұтқырлық сипатының өзгеруі орын алады. Төртіншіден, қоғамдық сана құрылымының өзгерісі қоғамдық дамудың рухани-мәдени бағдарларының өзгеруіне, жаңа құнды критерийлердің пайда болуына әкеп соғады.Бесіншіден, әлеуметтік және этникалық стратификацияның жаңа жүйесінің қалыптасу контуры белгіленген, ол өзінің аяқталған түрінде бірдейлендірудің тұтас ресурстық жүйесін қалыптастырады [66].