Н. К. Кибатаева педагогика ғылымының

 
     
 
162 
ұрпақтан  –қрпаққа  жету  арқылы,  шығарған 
кісілердің  аты-жөні  ұмыт  болуынан,  халық 
әні деп атаған. Пьесаны ең алдымен ауызша 
талдаймыз:  екпінін,  өлшемін,  пьеса  ішінде 
кездесетін  қиыныдықтармен,  нота  ұзақтық-
тарын  анықтау.  Содан  кейін  оқушыға  сана-
тып, дұрыс саусақтармен, оң және сол қолда 
аяғына дейін бөлек ойнату. 
4. Сергіту сәті: «Қайықта» сөзіне сұрақ қою 
5. Бекіту: 
-Аспаптың құрлыстарын ата? 
-Аспапта  қалай  отырған  дұрыс?  (қол, 
аяқ, дене) 
-Халық әні деген не? 
-«Қайықта» 
пьесасында 
кездескен 
динамикалық  белгі,  өлшем,  темп,  кілт 
белгілерін ажыратып, ішінде кездескен қиын 
тұсын көрсет. 
6.Қорытындылау:  Бүгінгі  сабақта 
алған  біліміміз  «Қайықта»  пьесасында 
кездескен 
Д7 
(доминантесепааккорд) 
қиыншылығымен  жұмыс  жасалды.  Мехті  1 
такті  ашып,  1  такті  жауып  ойнауға 
үйретіледі.  Оқушыға  пьеса  туралы  толық 
мағлұмат берілді. 
7.Үйге тапсырма: 
«Қайықта»  пьесасын  екі  қолда  бөлек, 
аяғына дейін ойнап келу. 
 
 
ҰЛЫЛАР ЕЛІ. СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІН ҚАЙТАЛАУ 
 
Сейтенова С.Е., 
Алға ауданы Болгар мектеп-бақшасының қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі 
 
А)  білімділік:  Ұлылар  елі  –  Шыңғыстау  ме-
кені туралы мағлұмат беру. Сөйлем мүшеле-
рі  тақырыбына  пысықтау  жаттығуларын 
орындау. 
Ә)  дамытушылық:  Оқушылардың  шапшан-
дыққа үйрету, өз ойларын еркін жеткізу білу-
ге дағдыландыру. 
Б)  тәрбиелік:  оқушыларды  патриоттыққа, 
адалдыққа  тәрбиелеу.  Қазақ  халқының  әде-
биетін, мәдениетін қастерлеуге үйрету. 
Сабақтың түрі: қайталау сабағы. 
Сабақтың  әдісі:  топтастыру,  сұрақ-жауап, 
тест 
Сабақтың  көрнекілігі:  портреттер,  кеспе 
қағаздар, интерактивті тақта. 
Сабақтың барысы: 
І . Ұйымдастыру 
А) Сәлемдесу 
Ә) Кезекшімен сұхбат 
Б) Класс тазалығына көңіл бөлу. 
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. 
71-бет, 5.4.5- тапсырма. 
ІІІ.  Жаңа  сабақ.  –  Өткен  сабақты  еске 
түсіру  үшін  «Сөйлем  мүшелері»  кестесіне 
көңіл бөліңіздер: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
. 
 
 
 
Кестені  сөйлету  керек.  Ол  үшін  төмендегі 
сұрақтарға жауап беру қажет: 
1.
 
Сөйлем мүшелері дегеніміз не? 
2.
 
Тұрлаулы  мүшелерге  қандай  сөйлем 
мүшелері кіреді? 
3.
 
Тұрлаусыз мүшелерді ата. 
4.
 
Бастауыш,  баяндауыш  дегеніміз  не? 
Сұрақтары. 
5.
 
Толықтауыш,  анықтауыш,  пысықтауыш 
деген не? Сұрақтары, түрлері. 
ІV.  Лексикалық  тақырып  «Ұлылар  елі» 
(Мәтінмен жұмыс) 
1.
 
Дәптерге күннің жадын жазу. 
2.
 
Тақырып бойынша жоспар жазу. 
А) Шыңғыстау – ұлылар елі. 
Б) Абай , Шәкәрім, Мұхтар – кемеңгер ақын-
жазушылар. 
V. Топтастыру. 
 
Сөйлем мүшелері
 
Тұрлаулы
 
бастауыш
 
баяндауыш
 
Тұрлаусыз
 
анықтауыш
 
толықтауыш
 
пысықтауыш 
 

 
 
 
163 
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VІ. Сәйкестендір. 
Екінші 
бағанадан 
сөздердің 
орысша 
баламасын тауып, бағдар бойынша сызықпен 
көрсетіңдер. 
қасиетті 
местность 
кемеңгер 
личность 
құбылыс 
великан 
алып 
почетный 
қадірлі 
явление 
мекен 
гений 
тұлға 
святое 
VІІ. Сергіту сәті. 
VІІІ. Деңгейлік тапсырмалар. 
ІІІ. Деңгей. 
1.Төмендегі 
сөйлемдерден 
тұрлаулы 
мүшелерді тауып, астын сызыңдар: 
Қаланың  көрікті  жерінде  зәулім  үйлер 
салынды. 
Біз Қазақстан Республикасында тұрамыз. 
2.Сөздерді орыс тіліне аударындар. 
Ұлы тұлғалар – великие личности 
Ақын – поэт 
Өмір – жизнь 
Қасиетті жер – святая жизнь 
Даналық – мудрость 
3.Берілген сөздерден сөйлем құраңдар. 
Оқимын, батыр, Абай. 
ІІ. Деңгей. 
1.Сөйлемге синтаксистік талдау жасаңдар. 
Ердің атын еңбек шығарады. 
Біз 
Абайдың 
шығармаларын 
сүйсініп 
оқимыз. 
Мұхтар  Әуезов  «Абай  жолы»  роман-
эпопеясын жазды. 
2.Мәтін бойынша 3 сұрақ құрастырыңыз. 
І. Деңгей. 
1.  Абайдың  кез  келген  өлеңін  жатқа 
оқыңдар. 
ІХ. Сөзжұмбақ. 
 
қ  А  н  д  а  й 
б  а  я  н  д  а  у  ы  ш 
х  а  б  а  р  л  ы 
қ  а  й  д  а 
 
1. Анықтауыштың сұрағы. 
2.  Етістіктің  қызметін  атқаратын  сөйлем 
мүшесі. 
3. Айтылу мақсатына қарай сөйлемнің түрі. 
4. Мекен пысықтауыштың сұрағы. 
Х. Бекіту. Тест бойынша сабақты қорыту. 
1.  Қайда?  қалай?  сұрақтары  қай  сөйлем 
мүшесінің сұрақтары? 
А) бастауыш 
Ә) пысықтауыш 
Б) баяндауыш 
2. Ұлылар мекенін көрсет. 
А) Шыңғыстау 
Ә) Түркістан 
Б) Отырар 
3. Тұрлаулы сөйлем мүшесін көрсет. 
А) пысықтауыш 
Ә) бастауыш 
Б) анықтауыш 
4.  «Айдар жақсы оқиды», сөйлемінде  жақсы 
сөзіне қандай сұрақ қойылады? 
А) қандай? 
Ә) қалай? 
Б) кім? 
5. Толықтауыштың сұрақтарын көрсет. 
А) кімге? неге? 
Ә) кімнің? ненің? 
Б) қайда? қалай? 
ХІ. Үйге тапсырма 
72 – бет, 5.5.8. (өлеңдерді жаттау) 
ХІІ. Бағалау 
 
 
КӨП ТАҢБАЛЫ САНДАРДЫ АУЫЗША ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ ТӘСІЛДЕРІ 
 
Тайтенова А.А., 
Шалкар каласы Ә.Жангелдин атындагы орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі  
 
Мақсаты: көп таңбалы сандарды ауыз-
ша есептеуді орындауға үйрету; есептеу дағ-
дыларын  жетілдіру;  есеп  шығаруды  меңгер-
ту; ой-өрісін, зейінін дамыту, тиянақтылыққа 
тәрбиелеу. 
Сабақтың түрі: жаңа сабақ.  
Шыңғыстау 
Абай
 
Шәкәрім
 
Мұхтар
 
«Абай жолы» 
роман-эпопеясы
 

 
     
 
164 
Әдісі:  түсіндіру,  сұрақ-жауап,  өздік, 
есептеу, салыстыру. 
Көрнекілігі:  қосымша  тапсырмалар 
жазылған үлестірмелер, кестелер 
Сабақтың барысы: 
І.  Ұйымдастыру  кезеңі.  Сабаққа 
даярлық, амандасу, түгендеу. 
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы. 
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар 
ІІ.  Өткенді  пысықтау:  Ауызша 
жұмыс.  Зейінділік  ойыны:  1.  Көркем  жазу 
минуты. 
А).  5  миллион,  23  мың,  6  бірлікті  жаз. 
Оны  4  бірлікке  арттыр.  Нәтижесін  жаз. 
Алдыңғы санды жаз. Оны 100 мыңға арттыр. 
Оны 0-ге көбейт. 
5023 006  ;  5 023 006  +  4  =  5 023 010; 
5 023 009, 5 023 010, 5 023 011; 
5 023 006 + 100 000 = 5 123 006 
1.
 
Математикалық диктант. 1). 75 пен 2 
сандарының көбейтіндісі (150) 
2).  Мен  бір  сан  ойладым,  оны  2  есе 
арттырғанда,  500  саны  шықты.  Қандай  сан 
ойладық? (250) 
3).  780  мен  3  сандарының  бөліндісінің 
мәні нешеге тең? (260). 
230-ды  10  есе  арттыр  (2  300);  70 001 
санынан 1-ді кеміт (70 000) 
ІҮ.  Жаңа  сабақ:  1.  түсіндіру,  еске 
түсіру, қайталау. 
№1.  Есептеудің  қалай  орындалатынын 
түсіндір 
48 000  +  5 000  =  48мыңд.  +  5  мыңд.  = 
53 мыңд. = 53 000. 
№2. Тапсырманы уақытпен орындайды, 
соңынан қалай орындағандарын түсіндіреді. 
853 457  –  3 000  –  50  –  7  =  850 400 
65 000 + 5 000 = 60 000 
№3 ауызша орындалады. 
№4. Түсіндіріп шығару. 
А – 18м 1). 18 : 6 = 3(м) - ені 
В  -  ?, 
1
  бөлік  2).  (18  +  3)  ∙2  =  42(м)  - 
периметрі 
6 
3). 42 : 7 = 6 (орам) керек. 
Р : 7 - ? орам 
№  4(ә).  Шығару  үшін  килограмды 
центнерге айналдыруды еске түсірген жөн. 
12ц = 1 200кг 15ц = 1 500кг 
1200 : 3 = 400(кг) – 1 машинада 
400  +  100  =  500(кг)  –  1  машинаға 
тиейді 
1 500 : 500 = 3(м) – қажетті. 
Ү.  Жаңа  сабақты  пысықтау:  Есеп 
шығару: 
№ 5. Есеп шығару. 
Ш: 22 см ∙ 10см – 25 см
2 
= 220 см
2 
– 25 
см
  2 
=  195  см
2
  Ш:  195  см
2 
ақ  түсті  қағаз 
бөлігі. 
№  7.  Өздік  жұмыс.  Көрсетілген  өлшем 
бірліктеріне  өрнекте:  а).  ц  және  кг;  ә)  т,ц, 
және кг. 
12 550кг = 125ц 50кг 12 550кг = 12т 5ц 
50кг т.с.с. 
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. 
№ 8. 
Ү.  Үйге  тапсырма:  №  6.  44  -  бет. 
Бағалау 
 
 
ЖИЫН ЖӘНЕ ОНЫҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ 
 
Тайтенова А.А., 
Шалқар ауданы Сарықамыс негізгі мектебінің математика пәні мұғалімі 
 
Сабақтың  мақсаты:  Жиын  мен  оның 
элементтері ұғымын енгізу, жиын элементте-
рінің саны бойынша жиындарды салыстыру-
ға және топтауға бөлуді үйрету. Жиынға ене-
тін элементтерді анықтауға, бірдей жиындар 
түсінігін бекіту және оқушыларға жиын эле-
менттерінің  ортақ  белгілерімен  қасиеттерін 
түсіндіру.  
Оқыту нәтижелері: Берілген қасиеттер 
бойынша  жиын  элементтерін  бөліп  алуды 
үйрету,  жиындарды  салыстыру  амалдарын 
орындау  арқылы  оқушылардың  логикалық 
ойлау қабілетін дамыту. 
Түйінді  идея:  Жиын  элементтерден 
құралады.  
 
Уақыты 
Мұғалімнің  
іс-әрекеті 
Оқушының іс-әрекеті 
Бағалау 
Ресурс 

 
 
 
165 
     
 
2 минут. 
2 минут 
 
10минут 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 минут 
 
7 минут 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
"Менің 
көршім...." 
«Суреттер сыры» 
 
"Үштік модель" 
алдарына жиын 
тақырыбына 
берілген 
ақпараттар 
таратылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
«Соңғы сөзді мен 
айтайын» 
Топтық жұмыс: 
"Бәріміз біріміз 
үшін, біріміз 
бәріміз үшін!" 
Топта берілген 
тапсырмаларды 
орындайды. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Көршілерінің жақсы қасиеттерін 
айтады. 
Суреттер арқылы  
2 топқа бөлінеді 
Жиын деген ұғым математика мен 
информатика саласының маңызды 
түсінігі болып табылады. Жиын 
элементтерден құралады.  
Жиын туралы формальды талдау 
жүргізу үшін бізге мынадай үш шарт 
көмектеседі: 
Жиын элементтері саналуы бойынан 
реттеліп берілуі мүмкін.  
Жиын элементтері әр түрлі болуы 
мүмкін  
Жиын элементтерінің қатарында мән 
болмайды 
Мысалы, «1,2,А,В» және «В,А,2,1» 
жиындары тең 
Балалар, сендердің сөмкелеріңде не 
бар екенін көрейік? Онда оқуға 
қажетті құралдар жиынтығы бар. 
Аттарын атаңдар. Дәптер, кітап, 
қалам, қарындаш – бұл элементтер 
оқуға қажетті құралдар жиыны. 
Жиынға тағы да басқа мысалдар 
келтіруге болады Орман – бұл 
ағаштар жиыны. Кітапхана – бұл 
кітаптар жиыны.  
Жиындарды салыстыру 
Жиындар бір-бірімен элементтерінің 
саны бойынша салыстыра 
алатындықтан, бірдей жиындар 
ұғымын анықтап алу қажет. Егер 
жиын элементтерінің саны бірдей 
болса, онда жиындар бірдей деп 
аталады. Мұнда «үлкен», «кіші» және 
«тең» ұғымдары қайталанады. 
Мысалы, бір қызда бір құшақ гүл 
болса, ал келесі қызда бірнеше ғана 
гүл.  
Жиын және оларды топтау 
Топтау – бұл ортақ белгілері 
бойынша жиын элементтерін, 
олардың әрекеттерін, заттарды бөліп 
алу. Топ – бұл жиын элементтерінің 
ортақ қасиеттерін немесе белгілерін 
анықтай білу. Мысалы, Қандай 
жануарларды білесіңдер және оларды 
қандай топқа бөлуге болады. 
Құстарды екі топқа бөлуге болады 
ұшатын және жүзетін. Ұшатынға – 
 
 
Сөзбен  
мадақтау 
 
 
 
 
 
Бірін-бірі 
бағалау. 
 
Мұғалімнің 
бағалауы 
 
 
 
 
Стикер, 
дәптер, 
 
 
оқулық. 
 
 
 
 
 
 
 
Слайд. 
 
 
 
 
Парақша 
 
 

 
     
 
166 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17минут 
 
 
3минут 
 
2минут 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
"Ойлан, бірік, 
бөліс" 
 
 
"Эссе" 
 
"Көңіл-күй" 
экраны 
бүркіт, қарға және бұлбұл, ал 
жұзетінге Аққу, қаз және үйрек. 
Қосымша ақпарат беру арқылы 
білімдерін толықтырып кетемін. 
 
1- топ: 
1.Берілген заттар жиынын бір сөзбен 
ата: Бор, парта, тақта, орындық, 
шкаф, глобус. (Мектептің оқу 
құралдары) 
 2.Жиындарды жаз.  
Әріптер................................................... 
Жауабы: (А,Б,В,Г,Д) 
Сандар ................................................... 
Жауабы: (10, 25,100,90) 
Цифрлар ................................................. 
Жауабы: (1,3,5,6,7) 
 3.«Менің отбасым» жиынына кімдер 
кіреді? Жауабы:(Мен, анам, әкем, 
ағам, әпкем) 
4. Қызыл түспен аңдар жиынын (тиін, 
мысық, балапан, кірпі), көк түспен 
ағаштар жиынын (шырша, қайың, 
емен) жасыл түспен тікенек заттар 
жиынын( шеге) белгіле.  
(тиін, мысық, балапан,) 
( қайың, емен) 
(шеге)  
(кірпі) 
(шырша) 
2 топ 
1. Берілген заттардың жиынын бір 
сөзбен ата: қуыршақ, доп, велосипед, 
машина (Ойыншықтар) 
 2. Бұл жиындар қалай аталады? 
Жауабы: (Цифрлар, әріптер, сандар) 
(1,2,5,0,7,9) 
(А,Б,В,Л,Д,Ж) 
(10,15,5,100,1) 
 3. «Төлдер» жиынына нелер кіреді? 
Жауабы:(Бота, құлыншақ, қозы, лақ, 
бұзау) 
4. Қызыл түспен аңдар жиынын (тиін, 
мысық, балапан, кірпі), көк түспен 
ағаштар жиынын (шырша, қайың, 
емен) жасыл түспен тікенек заттар 
жиынын (шеге) белгіле.  
A. (тиін, мысық, балапан,)  
B. ( қайың, емен)  
C. (шеге)  
D. (кірпі) 
E. (шырша) 

 
 
 
167 
     
 
Қосымша материал: №253 
 
 
КЕЛДІ КӨКТЕМ ҚҰЛПЫРЫП! 
 
Умарова А.М.,  
Сарықобда ОМ шағын орталық тобының тәрбиешісі 
 
-  Балалар,  бүгінгі  біздің  ұйымдастырылған 
оқу 
іс-әрекетіміздің 
тақырыбы 
«Келді 
көктем құлпырып!». 
- Балалар, көңіл-күйлерін қалай? 
- Олай болса, бүгін біздің ұйымдастырылған 
оқу  іс-әрекетімізге  қонақтар  келіп  отыр. 
Қане  барлығымыз  тұрып,  қонақтарға  қарап 
амандасайық. 
Сәлім бердік, алтын күн, 
Сәлем бердік, ашық аспан, 
Сәлем бердік Жер-Ана 
Сәлем бердік баршаңа. 
-  Балалар,  тақтаға  қарайық.  Не  көріп 
тұрсыңдар? 
- Жылдың неше мезгілі бар? 
- Жыл мезгілдерін атаңдар? 
- Әр мезгіл неше айдан болады? 
-  Енді  мен  сендерге  жұмбақ  жасырамын. 
Сендер тыңдап жауабын табыңдар? 
Қар, мұз еріп, су көбейіп, 
Сай – салада ағады. 
Бүршік шашып, жапырақ ашып, 
Жер гүл шашақ тағады. 
Балаларым, айтыңдаршы 
Бұл қай кезде болады? 
Дұрыс  айтысыңдар.  Қане  барлығымыз 
шығып, «Көктем» әнін айтайық. 
-  Балалар,  сонымен  қазір  жылдың  қай 
мезгілі? 
- Көктем мезгілінде неше ай бар? 
- Көктем айларын кім атап береді? 
- Қазір көктемнің қандай айы? 
- Нешінші айы? 
-  Көктем  мезгілінде  қандай  мейрамдар 
тойладық? 
- Көктем мезгілінің ерекшеліктері қандай? 
- 
Көктем 
мезгілі 
туралы 
жаттаған 
тақпақтарымызды айтайық: 
Ернур: Балалар-ау, балалар! 
Шақырады далалар. 
Көктем келді гүл алып, 
Құстар келді жыр алып, 
Қос білікті сыбанып, 
Жүгірейік қуанып. 
Бекжан: Жыл құстары келді деп, 
Балдырғандар мәз болды. 
Қыс қанаты желпілдеп, 
Көлге үйрек-қаз қонды. 
Жанерке: Көктем қандай көңілді, 
Көктен жаңбыр төгілді. 
Мөлдір аспан ашылып, 
Күннің көзі көрінді. 
Регина: Көктем келді далаға, 
Келді сұлу шағала 
Аспандағы ақ құстар, 
Ауылымды арала. 
Көркем: Сәлем елдің көктемі, 
Әлем енді көктеді. 
Құрметпенен бас идік, 
Құстарына көктегі. 
Дильназ: Бәйшешектен білеміз, 
Көктем келіп қалғанын. 
Мәз боламыз, күлеміз, 
Көрсек гүлін жарғанын. 
Қараторғай келіпті, 
Үйшік жасап берейін. 
Алғашқы гүл көрікті, 
Бәйшешекті терейін. 
Кирилл: Көктем шаттық әніміз, 
Салтанатты сәніміз. 
Ән салып жас, кәріміз, 
Би билейік бәріміз. 
Тоғжан: Қызыл тал, қызыл тал 
Қызыл талда бүршік бар. 
Бүршігін ол жарғаны, 
Көктем келіп қалғаны. 
Оқулықтан №251 (ауызша), №252 1-
топ біріншісін. 2-топ екіншісін. № 
256 1,2-сін 1-топ, 3,4-ін 2-топ. 
Жиын туралы білгендерін жазады. 
Смайликтермен көңіл күйлерін 
көрсетеді? 

 
     
 
168 
Нұрасыл: Көктемде көңілді, 
Құстар келіп жатқанда 
Құлпыртып өңірді, 
Гүл ектік ауылға. 
Көктемде көңілді, 
Бақта да, бауда да, 
Ақ гүлдер өрілді, 
Біз еккен ауылда. 
-  Жарайсыңдар,  балалар.  Енді  біз  «Күн  мен 
түн» ойынын ойнайық. 
Ойынның шарты: Түн болды деп хабарлаған 
кезде,  балалар  көздеріңді  жұмып  ұйықтай-
сыңдар.  Сол  кезде  жыл  мезгілдерінің  біреуі 
жоғалып  кетеді.  Күн  деп  хабарлаған  кезде 
көздеріңді  ашып  оянасыңдар,  жыл  мезгілде-
рінің қайсысы жоғалғанын айтасыңдар. 
-
 
Өте жақсы, балалар. Енді бізге Регина мен 
Кирилл ән айтып береді. 
«Я люблю этот мир» 
-Балалар, қане барлығымыз тақтаға қарайық. 
Мен  сендерге  жұмбақ  жасырамын.  Сендер 
шешуін табасыңдар. 
1.Алтын табақ дөңгелек, 
Аспанда жүр дөңгелеп. (күн) 
2.Тақиям толған сек, 
Ерте тұрсам дымда жоқ (жұлдыз) 
3. Жерге тырс-тырс тамады, 
Сайға қарай ағады, 
Шешуін кім табады? (жаңбыр) 
4.Қойының толы жеміске, 
Көк майсалы еңісте 
Көбелек қуып ойнайтын, 
Қай мезгіл деп ойлайсың? (жаз) 
5. Жиын теріп болатын, 
Қамбаға астық толатын. 
«Қызыл қырман ойнайтын», 
Қай мезгіл деп ойлайсың? (күз) 
6.Шанамен зырғып келетін, 
Шаңғы, коньки тебетін, 
Аққала жасап ойнайтын, 
Қай мезгіл деп ойлайсың? (қыс) 
7.Бұлтты айдай желдеткен, 
Нөсерлеткен, селдеткен, 
Шалшық кешіп ойнайтын. 
Қай мезгіл деп ойлайсың? (көктем) 
- 
Жарайсыңдар, 
балалар, 
шаршаған 
шығарсыз. 
Барлығымыз тұрып, сергіту сәтін жасайық. 
Би билегім келеді, 
Бірақ қалай билейміз. 
Бір оңға, бір солға, 
Өз-өзіңді айнала. 
Аяғымыз топ, топ, топ 
Шапалақты соқ, соқ, соқ. 
Бір оңға, бір солға, 
Шапалақты соқ, соқ, соқ. 
Рефлексия: 
-  Балалар,  бүгінгі  ұйымдастырылған  оқу-іс 
әректемізде не үйрендік? 
- Сендерге не ұнады? 
-  Жақсы,  балалар.  Көңіл-күйлерің  жақсы 
екен. Әр уақытта көктем гүліндей құлпырып, 
жайнай  беріңдер.  Сендерге  көктемнің 
алғашқы гүлі жауқазыңды сыйлаймын. 
 
 
АЗОТ ҚЫШҚЫЛЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҰЗДАРЫ, НИТРАТТАР 
 
Хисамеденова А.Ү., 
№ 38 қазақ орта мектебі  
 
Сабақтың мақсаты: 
1)  Білімділік.  Азоттың  оттекті  қосылыста-
рына, қышқылдарына және тұздарына сипат-
тама беру, білім негіздерін қалыптастыру. 
2)  Дамытушылық:  Оқушылардың  шығар-
машылық  қабілетінің  шыңдалуына  мүмкін-
дік беру және оны дамыту. 
3)  Тәрбиелік:  Оқушыларды  бірлікке,  жол-
дастыққа, еңбекті сүюге тәрбиелеу. 
Сабақтың  көрнекілігі:  Интерактивті  тақта, 
көрсетілім, 
Сабақтың түрі: Аралас сабақ 
Сабақтың барысы: 
І.  Ұйымдастыру  бөлімі:  Сыныпты  төрт 
топқа бөлемін 
І.  топ  Қышқылдар.  ІІ  топ  Күкірт.  ІІІ  топ 
Азот. IV топ Оксидтер. 
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау 
1.
 
Тапсырмалар 
2.
 
Химиялық диктант 
3.
 
Сәйкестендіру 
ІІІ.Жаңа сабақты меңгеру 
1.
 
Диалогты оқу 
2.
 
Постер жасау қорғау 
ІV. Жаңа сабақты бекіту 
1.
 
Азот бейметалл ойыны 

 
 
 
169 
     
 
2.
 
Венн диаграммасын 
3.
 
Есеп шығару 
V. Қорытындылау 
1. Бағалау 
2.Үйге тапсырма беру. 
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау 
І топ. Қышқылдарға тапсырмалар. 
1. 
Химиялық  элементтердің  периодтық 
жүйесінде нешінші  периотта, нешінші  топта 
орналасқан. 
2. Атом құрылысы, электрондық формуласы, 
графиктік 
формуласы, 
молекуласының 
құрлымы. 
3.  Табиғатта  кездесуі,  биологиялық  маңызы, 
физикалық қасиеттері. 
4.  Аммиактың  мына  газдармен  а)  H
2 
сутек-
пен,  ә)  ауамен  салыстырмалы  тығыздықта-
рын есептендер. 
ІІ топ. Күкірт тобына тапсырмалар. 
1. Химиялық қасиеттері. 
2.  Бөлме  температурасында  қандай  элемент-
термен әрекеттеседі реакция теңдеуін жазың-
дар. 
3. 
Қолданылуы, 
азоттың 
табиғаттағы 
айналымы. 
4.  Мынадай  сызбанұсқа  бойынша  берілген 
айналымдарды  орындауға  мүмкіндік  беретін 
реакция теңдеулерін жазыңдар. 
N
2 
→
 
NH
3 
→ NO → NO
2 
IІІ топ. Азот тобына тапсырмалар. 
1.Аммиак. Алынуы. 
2.Физикалық, химиялық қасиеттері. 
3.Аммиактың қолданылуы. 
4.250 л NH
3
 жаққанда қанша көлем оттек O
2
 
жұмсалады. 
ІV топ. Оксидтер тобына тапсырмалар. 
1.Күкірттің периодтық жүйедегі орыны. 
2.Физикалық, химиялық қасиеттері. 
3.Күкірттің қолданылуы. 
4. 
Қүкірт 
қышқылының 
молекулалық 
массасын анықтаңдар. 
Химиялық диктант 
А)  Азоттың  ең  сыртқы  энергетикалық 
деңгейінде........ электрон бар. 
Б) Азоттың ең жоғарғы тотығу дәрежесі...... 
С) Азоттың электрондық формуласы......... 
Д) Азоттың ресми ашылған жылы........... 
Г) Ауадағы азоттың көлемдік үлесі......... 
Ж) Азот адам ағзасында.....% 
Е) Азот....., ......, ....... газ 
Л)  Бөлме  температурасында  тек  ....... 
әрекеттеседі 
М) Азот......және........ қасиет көрсете алады. 
К) Адам азотты...... арқылы алады.. 
Сәйкестендіру тест 
№
№ 
С
С
ұ
ұ
р
р
а
а
қ
қ
 
  
Ж
Ж
а
а
у
у
а
а
п
п
 
  
1 
Азоттың сутекті қосылысы  
а) N2  
2 
Азоттың (IV) оксиді қандай газ.  
ә)NO  
3 
Азоттың тұз түзбейтін оксиді қандай газ  
б)N2O,NO,N2O3,NO2,N2O5  
4 
Ауада таралуы 78%  
в)NH4OH 
5 
Атмосферада найзағай ойнағанда түзілетін оксид  
г)Mg3N  
6 
Ауада тотығатын оксид.  
д)HNO3  
7 
Магний азотпен әрекеттесіп түзіледі  
е)қоңыр улы газ  
8 
Азот оксиді сумен әрекеттесіп, не түзеді.  
ж)түссіз газ  
9 
Азоттың бірнеше оксидтері бар  
з)азот(II) оксиді  
10  Әлсіз негіздік қасиет көрсетеді  
и)NH3  
 
Жауабы: 1и, 2e, 3ж, 4а, 5з, 6ә, 7г, 8д, 9б, 10в 
Үй тапсырмасын қорытындылау. 
Жаңа сабақты түсіндіру. 

жүктеу/скачать 4,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: