Начата отгрузка готовой продукции через Актауский Морской Северный
жүктеу/скачать 20 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бетті әзірлеген Ардақ БЕРІК
- Михаил Коноваленко, ЖИЦ-1 басшысы
5 Сергей ВЫСОКОСОВ В Угольном департаменте АО «АрселорМиттал Темиртау» начал работу Комитет по охране труда. Новая система работы в области производственной безопасности призвана обеспечить эффективное управление охраной труда и техникой безопасности на предприятиях департамента. Движение к абсолютной безопасности В 2016 году на предприятиях Угольного департамента АО «АрселорМиттал Темиртау» наблюдается повышение травматизма. Резкого скачка нет, но и не обращать внимания на сигнал нельзя, ведь за каждым несчастным случаем стоят судьбы людей. Для улучшения ситуации нужны, в том числе, и новые идеи. В целях усовершенствования системы менеджмента охраны труда и обеспечения безопасности, труда в соответствии с требованиями стандарта ОHSAS - 18001 и повышения качества взаимодействия на предприятиях Угольного департамента разработана интегрированная система по охране труда, которая заключается в организации Комитета по охране труда в рамках всего Угольного департамента и отдельных Рабочих комитетов по охране труда на предприятиях УД. Цели Комитета На основе стандарта OHSAS – 18001, а также национальных стандартов по охране труда было разработано Положение о Комитете по охране труда УД АО «АрселорМиттал Темиртау», Рабочем комитете по охране труда предприятий УД АО «АрселорМиттал Темиртау». Это не административная структура. Комитет можно назвать общественной организацией, но наделенной правами. > Охрана труда Компания «АрселорМиттал Темиртау» выделила 750 миллионов тенге на покупку специального аварийно-спасательного оснащения. На минувшей неделе это оборудование опробовали горноспасательные отделения Карагандинского филиала РГП «Профессиональная военизированная аварийно-спасательная служба». На шахте «Абайская» опробовали новое спасательное оборудование Сергей ВЫСОКОСОВ Масштабные практические занятия провели на шахте «Абайская» 28 сентября. В тот день здесь произошел условный взрыв в монтажной камере. Под землей на момент «аварии» находились 90 человек, 11 из которых - непосредственно на аварийном участке. Общее количество личного состава, задействованного на ликвидации последствий аварии, - более 90 человек. В учениях принимали участие не только спасательные службы, но и работники шахты «Абайская». Главная цель учений – отработка командным составом и всеми подразделениями службы навыков горноспасательными работами при ликвидации аварийных ситуаций. Причем учения проходили так, чтобы не останавливать основной производственный процесс. - Подобные масштабные мероприятия проводятся один раз в год на одной из шахт Угольного департамента,- говорит заместитель директора КФ РГКП «ПВАСС» Геннадий Юрьевич Силинский. - В этот раз мы решали несколько задач: спасение людей и > Безопасность OHSAS- 18001 - международный стандарт по описанию разработки и внедрению систем управления охраной здоровья и безопасностью труда на предприятии. OHSAS 18001 - «Система управления гигиеной и охраной труда» (аббревиатура от английского «Occupational Health and Safety Management Systems»). Чтобы соответствовать требованиям стандарта OHSAS – 18001, компания проводит большую работу по созданию общих правил, а также правил создания, внедрения и поддержания нормативной документации, в которой описывают порядок системы менеджмента в организации. Если предприятию выдан сертификат OHSAS - 18001, то это значит, что предприятие осуществляет исчерпывающий контроль над факторами производственного и профессионального рисков, оно заботится о гигиене своего персонала и безопасности на рабочих местах. Основной целью Комитета является обеспечение эффективного управления в области охраны труда по вопросам, касающимся политики и определения целей в области охраны труда, оценки достижений поставленных целей и мониторинга выполнения планов по охране труда, разработки инициатив и планов по реализации стратегий по совершенствованию системы управления охраны труда, в том числе мероприятий, направленных на предупреждение повторения происшествий на предприятиях УД АО «АрселорМиттал Темиртау», планирования мероприятий по достижению целей в области охраны труда, мотивации безопасного поведения сотрудников и руководителей предприятий УД АО «АрселорМиттал Темиртау». Все это направлено на выполнение задач по актуализации политик УД АО «АрселорМиттал Темиртау» и их корректировку в случае необходимости, анализ состояния аварийности, травматизма и результатов расследований происшествий на предприятиях УД, рассмотрение результатов выполнения корректирующих мероприятий на предприятиях. Права и компетенции Комитета Комитет по охране труда вправе запрашивать и получать от предприятий УД АО «АрселорМиттал Темиртау» материалы и информацию по вопросам, относящимся к компетенции Комитета. Работа Комитета должна добиться активности среди работников предприятий. Для этого создан и Рабочий комитет. Его компетенции: внесение предложений по актуализации политики УД АО «АрселорМиттал Темиртау» в области охраны труда на рассмотрение Комитета по охране труда; рассмотрение предложений от руководства и специалистов предприятия по внесению изменений во внутренние локальные нормативные акты, регламентирующие деятельность в области охраны труда; анализ состояния аварийности и травматизма; разработка мероприятий, снижающих риски возникновения происшествий; анализ итогов аудитов. Подкомитеты В структуре Комитета по охране труда созданы также подкомитеты. Предполагается, что они смогут активнее вовлекать в деятельность Комитета рабочий персонал предприятий. Подобная практика распространена во всем мире. Она была адаптирована к работе в Казахстане, конкретно в Угольном департаменте АО «АрселорМиттал Темиртау». Например, подкомитеты работают по своим конкретным направлениям. Все решения Комитета спускаются на предприятия, которые и занимаются их внедрением. Создана и аналитическая группа, которая будет давать оценку результатам работы и рассматривать дальнейшее развитие направлений. Работает подкомитет по контролю приоритетных направлений. Работники Управления по охране труда несут функцию контроля. На сегодня проведено более 20-ти заседаний подкомитетов, связанных с оценкой каждого направления по анализу выявленных нарушений. По итогам совещаний приняты решения по мерам воздействия к нарушителям. Они официально регистрируются в протоколах заседаний и передаются в рабочие группы каждого участка на предприятия для их воплощения в жизнь. К нарушителям принимают различные меры взыскания – занимаемой должности, вплоть до увольнения за грубейшее нарушение правил техники безопасности. Жестко, но время уговоров закончилось. Система гибкая, легко перестраивается, но жестко контролируется. Главное, она поддерживает инициативу рабочего персонала и опирается на его понимание культуры безопасности компании. оказание им первой медицинской помощи, транспортировка пострадавших к стволу шахты под струю свежего воздуха, тушение возможных очагов пожара, восстановление проветривания на аварийном участке. Роль пострадавших исполняли наши сотрудники. В состав горноспасательных отделений входят профессиональные медики. После оценки проведенных широкомасштабных учений могу сказать, что со всеми поставленными задачами подразделения справились, показав хорошую выучку и физическую подготовку. Проведение подобных мероприятий позволяет определять степень готовности личного состава и совершенствовать уровень оперативно-технической готовности. Карагандинские угольные шахты давно признаны метаноопасными. И потому наличие профессиональной военизированной аварийно- спасательной службы не роскошь, а насущная необходимость. Ежемесячно на шахтах отрабатываются всевозможные приемы предупреждения и ликвидации последствий возможных аварийных ситуаций. 1 АО "АрселорМиттал Темиртау" 5.10.2016 №40 1 Компания 1 Общество 1 Газета 6
«АрселорМиттал» кәсіпорындарындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қызметінің «тікелей желісі»: 96-09-09. E-mail: Hotlinetemirtau@arcelormittal.com Жеке қорғаныс құралдары – денсаулық кепілі Металлургиялық комбинат жұмысшыларын өндірістік шудан құлақ тығындары қаншалықты жақсы қорғайды? Бұл сұраққа жақында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ Болат департаментінің цехтарында болған «3М Қазақстан» халықаралық компаниясының өкілдері жауап берген болатын. Сондай-ақ олар компания жұмысшыларына қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануды үйреткен болатын. «3М» компаниясы ArcelorMittal- мен жеке қорғаныс құралдары саласында ұзақ уақыттан бері әріптестігін сақтап келеді. «АрселорМиттал Теміртау» АҚ дәнекерлеу қалқандары, респираторлар, көзілдіріктер, құлақ тығындар және тағы басқа көптеген сол сияқты жеке қорғаныс құралдары қолданылады. Халықаралық компания өкілдері бұл жолы да құр қол келмепті. Олар өздерімен бірге құлақ каналындағы шу деңгейін өлшейтін құралын алып келген екен. - Бұл коммерциялық науқан емес, бұл «АрселорМиттал Теміртау» АҚ Болат департаментінің Қауіпсіздік техникасы, еңбек қорғау және өрт қауіпсіздігі басқармасы мен біздің компаниямыздың бірлесіп жүргізген жұмысының жемісі, - деп атап өтті «3М Қазақстан» компаниясының сату бөлімінің менеджері Мақсат Маткеримов. – Қазақстандағы өнеркәсіптік кәсіпорындарда 20-30 жыл жұмыс істеген адамдардың арасында есту қабілетінің нашарлауымен байланысты кәсіби сырқаттану саны күрт жоғарылауда. Бұл олардың 20 қыркүйек кеншілер үшін – Қаралы күн. Ленин ат. шахтасында 2006 жылы 41 адамның өмірін алып кеткен метан жарылысы орын алған болатын. Бұл күні тағы 12 адам түрлі дәрежелі жарақаттар алған болатын. Қайғылы оқиғаның он жылдығында таңертеннен бастап сол қаралы күні жұмыс ауысымынан оралмаған кеншілердің туыс- туғандары, дос-жарандары мен әріптестері ескерткішке гүл шоқтарын әкеле бастады. Қаза тапқан кеншілердің рухына бағышталады 2006 жылдың 20 қыркүйек күні таңғы сағат 8.56 Ленин ат. шахтасында, салдарынан 41 адам қаза тапқан, қатты жарылыс болған. Бақилық болған кеншілердің жұбайлары бір сәтте жесір қалып, балалары жетім атанды. Сол қаралы күннен бері он жыл өткенімен уақыттың жараны жаза алмағандығын айтады жолдасы жерасты электрслесарі болып жұмыс істеген 42 жасар Татьяна Кобяшева. Ол да сол қаралы күні жолдасынан айырылып, бір сәтте жесір атанған болатын. - Ол күн кеше ғана болғандай әлі есімде. Біздің барлығымызды акт залына жинап, қаза тапқандардың есімдерін хабарлай бастады. Бұндайды ұмыту мүмкін емес, - дейді ол. – Қаза тапқандардың отбасыларының мүшелері жақындасып кеттік. Біз үнемі бас қосып, араласып және хабарласып тұрамыз. Міне, бүгін де бас қосып еске алып отырмыз. Шахтинск қаласының қалалық паркінде қайғылы оқиғаның он жылдығына орай митинг-реквием өтті. - Бұл митинг Ленин атындағы шахтасында қаза тапқан кеншілерді еске алу шарасы. Біздің кеншілеріміз мәңгі біздің есімізде болмақ және бұны уақыт өзгерте алмайды. Олардың әрқайсысы біздің есімізде, - дейді Шахтинск қаласының әкімі Сержан Аймақов. Митинг барысында сөз сөйлегендер арасында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ көмір департаментінің директоры Евгений Ромащин болды. - Бұл кеншілердің отбасылары үшін үлкен қаза. Сол сәттегі жүректеріңізге түскен жара бүгін де ауырады. Қазаларыңыз ауыр. Сіздердің қайғыларыңызға шын жүректен ортақпын. Менің ауысымға аттанып бара жатқандарға айтарым бар: «Сақ болыңыздар! Саналылық танытыңыздар! Тәуекелге бас тікпеңіздер!». Ешқандай жұмыс адам өмірімен өлшенбейді және бірінші кезекте ол қауіпсіз болуы керек. Сіз бен бізге көп нәрсе байланысты. Өкінішке орай, қаза тапқан әріптестерімізді қайтара алмаймыз. Алайда біз бұндай қайғылы жағдайдың қайталанбауы үшін не істеуге болатындығы туралы ойластыра аламыз. Қаза тапқан кеншілер мәңгі біздің есімізде. Біз олардың отбасыларын қолдап отырамыз. Кеншілердің жарқын бейнесі мәңгі есімізде. Ленин ат. шахтасының кәсіподақ төрағасы Евгений Буслаев ешкім де, ештеңе де ұмытылмайтындығына сендірді. - 2006 жылдың 20 қыркүйегі шахта тарихындағы қаралы күн болып мәңгіге қала береді. Қаза тапқандардың көбісімен мен жеке таныстығым бар еді. Олар тамаша адамдар, нағыз кәсіпқойлар еді. Қайғылы оқиғаның орын алғанынан бері он жыл өткеніне қарамастан, кеншілер бүгін ауысымынан шыққан бетте қаза тапқан әріптестерінің басына баратындығына сенімдімін. Жағдайды зерттеген үкіметтік комиссия апаттың техникалық және ұйымдастырушылық бұзушылықтардың салдарынан болғандығын анықтаған. Бұл «АрселорМиттал Теміртау» АҚ КД ЕҚ және ҚТ бойынша директоры Яков Майердің пікірінше, Көмір департаментінің кәсіпорындарындағы қауіпсіздікті қамтамасыз етудің қажет деңгейін қамтамасыз етудегі есептеу нүктесінің алғашқы сәті болды. . - Еңбек қауіпсіздігі саласындағы әлемдік көшбасшы «Девис Дерби» компаниясымен келіссөздер бірден басталып та кетті. Бұл өте қымбат бренд. Бірақ «АрселорМиттал Теміртау» компаниясы бұл қадамға барып, еңбек қорғау мен қауіпсіздік техникасы бойынша «Девис Дерби» компаниясымен бірлесіп бес жыл жұмыс істеген. Осы мақсатта инвестициялық қаржыдан 1 миллиард 186 миллион доллар жұмсалған болатын. Заманауи жабдықтар мен материалдар сатып алынған. «Девис Дерби» жүйесі енгізілген және ол бүгінгі таңда шахталардағы аэрогаздық жағдайды басқару және бақылаудың ең заманауи болып табылады. Ол үнемі онлайн тәртіпте жұмыс істейді және лавадағы газдың шоғырлануын бақылайды. Жаңа қазба жүргізгіш комбайндар пайда болған. Бүгінгі таңда біз ондай 46 комбайн сатып алғанбыз және алдағы уақытта олардың санын арттыратын боламыз, өйткені жаңадан үш ұңғыма салынбақшы. Сондай- ақ бес механикаландырылған кешен, ұңғымашылар мен өндірушілердің жүктемесін жеңілдететін алпыс жеткізім жолдары сатып алынған, - деп жалғастырды әңгімесін Яков Майер. – Еңбек қорғау мен қауіпсіздік техникасы жүйесіндегі адами фактордың алдын алу үшін Көмір департаментінің қызметкерлер құрамының арасында белсенді жұмыстар жүргізілуде. Бұл өзінің оң нәтижелерін беруде. Соңғы үш жыл ішінде Көмір департаментінің бөлімшелеріндегі алынған жарақаттар саны көрсеткіші 380-нен 20-ға дейін төмендеген. Біз жарақаттанудың нөлдік деңгейіне ұмтылудамыз, еңбек қорғау мен қауіпсіздік техникасы жүйесінің жаңа деңгейіне шығудамыз. Осыған дейінгі болған көптеген ұйымдастырушылық сәттерден бас тартқан болатынбыз. Себебі? Әкімгерлік көп те, кері байланыс жоқ. Үшінші жыл қатарынан «Батыл көшбасшылық» бағдарламасы жұмыс істеуде. Ол тек еңбек қорғау саласында ғана емес сондай-ақ өндірістің де қауіпсіздігін қамтамасыз етіп келеді. Ол кішігірім қауіп тәуекелі болған жағдайда жұмысшыны «жоқ» деп айтуға үйретеді. Бұндай мектепті осыған дейін 800 адам, алдағы уақытта 2400 адам орта буын басшылары өтетін болады. Келер жылы КД барлық жұмысшылары, яғни он екі мың адам бұндай оқудан өтетін болады. Барлық қолға алынған шаралар Ленин ат. шахтасында орын алған қайғылы оқиғаның қайталанбауы үшін. Ал 20 қыркүйек аза тұту күні болып қала береді. Бұл оқиға кенші мамандығының ең қауіпті мамандықтардың бірі екендігін есімізге тағы бір рет салды. > Естелік жұмыс орнындағы шудың деңгейі жоғары болуына және есту мүшелерін қорғау мәдениетінің төмен болуына байланысты. Тау- кен өнеркәсібінде бұған мән беріледі: жұмысшыларға жеке қорғаныс құралдары беріледі, ал енді олардың дұрыс немесе бұрыс қолданылатындығы – басқа мәселе. Сонда басшылық қорғаныс құралдарын сатып алғанның өзінде жұмысшыларының кәсіби сырқатқа шалдығуы ауыздықталмай отыр. - Біздің келуіміздің мақсаты – комбинат жұмыскерлерінің арасында тестілеу өткізу арқылы оларға құлақ тығындарының өндірістік шудан есту мүшелерін қорғау қабілетін түсіндіру болып табылады. Көбінесе адамдар қорғаныс құралдарын қолдансам болды, ол мені қорғайды деп ойлайды, ал дұрыс немесе бұрыс қолданатындығына басын ауыртып жатпайды, - деп түсіндіреді «3М Қазақстан» компаниясының өкілі Андрей Кумаченко. – Біз металлургтерге қорғаныс құралдарын дұрыс қолдануды үйреткіміз келеді. Компания өкілдері біздің комбинатта үш күн қатарынан болды. Осы уақыт аралығында олар өндірістік үрдісі шумен байланысты: ЖЭО-БАС, АГӨ, конвертер цехы, ЖИЦ-1 және ЖИЦ-3 сияқты цехтарда болған. - Біздің цехтағы ең қатты шу шығаратын – алтыклетті орнақ, кептіру телімі, кесу агрегаты, қалпақтық пештер және қалайылау бөлімшесі болып табылады, - дейді ЖИЦ- 3 директорының орынбасары Сергей Корнилин. Тестілеуге бірінші болып алтыклетті орнақтың жұмысшылары қатысты. Әр жұмысшы компьютерге арнайы сымдармен қосылған құлаққа арналған тығын киді. Арнайы бағдарламаның көмегімен оларға жоғары деңгейлі шулар ойнатылып, монитордан олардың құлақтары қанша децибелдік шудан қорғалып тұрғандығы көрсетілді. - Адам 80 децибелге дейінгі шу жағдайында жұмыс істей алады. Егер шу деңгейі одан жоғары болса, тығындар қолдану керек. Сәйкесінше, егер өндірістегі шудың деңгейі 100 децибел болса, құлақты 20 децибелден қорғау керек, ал ол үшін жеке қорғаныс құралын кию керек, - дейді «3М Қазақстан» компаниясының өкілдері. Көптеген жағдайларда өндірісшілердің құлаққа арналған тығындарды дұрыс пайдаланбайтындықтары, және сол себепті шудан мүлдем қорғалмағандықтары анықталып жатты. Сондықтан да Андрей Кумаченко мен Мақсат Маткеримовқа жол жөнекей металлургтерге жеке қорғаныс құралдарын дұрыс киюді үйретуіне тура келді. - Құлақ каналы ашылу үшін құлақ жарғағын жоғары тарту керек, және бұрап отырып тығынды құлаққа тығу керек, - деп түсіндірді Андрей Кумаченко. – Бұндай жағдайда құлақ қорғанысының сапасы 28-30 децибелге артады, яғни егер зауыттағы шудың көлемі 98-100 децибел болғанда, ЖҚҚ дұрыс киген адамның құлағы толығымен қорғалған. Осылайша тестілеуден және жол жөнекей оқытудан шамамен кәсіпорынның 150 жұмысшысы өтті. Оларға нақты қандай ЖҚҚ нақты солар жұмыс істейтін орындарда пайдаланған жөн екендігі жайында да кеңес берілді. «АрселорМиттал Теміртау» АҚ БД ЕҚ, ҚТ және ӨҚБ мен «3М Қазақстан» компаниясы бірлесе отырып бұндай тестілеу мен оқытумен комбинат жұмыскерлерін неғұрлым көбірек қамту жоспары бар. Екі компания арасында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ Денсаулық қорғау және еңбек қауіпсіздігі күніне және Денсаулық апталығына орай ұйымдастырылатын шаралар қатарына осыған ұқсас шара өткізу туралы келісім жасалды. > Еңбек қорғау 1 АО "АрселорМиттал Темиртау" 5.10.2016 №40 1 Компания 1 Общество 1 Газета 7
96-99-10 - баспасөз қызметі. Біз сіздердің хаттарыңызды мына мекен-жай бойынша күтеміз: Теміртау қ-сы, Республика д-лы, 1 Қыркүйек айында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ бір топ мамандары «АрселорМиттал Кривой Рог» ҚАҚ туыстық кәсіпорынына барып қайтқан болатын. Іс- сапардың мақсаты – украиналық әріптестеріміздің WCM әдіснамасын енгізудегі жинаған тәжірибесінен үлгі алу болып табылды. Кривой Рогқа біздің кәсіпорыннан «Прогресс» тобының өндірісті дамыту жөніндегі мамандары мен ЖИЦ-1 илекшілерінен құралған делегация аттанған. Михаил Коноваленко, ЖИЦ-1 басшысы: - «АрселорМиттал Кривой Рог» ҚАҚ біз қыркүйек айының 12-16 аралығында болдық. Осы уақыт ішінде рудабайыту фабрикасында, дайындамаларды үздіксіз құю цехында, №2 блюмингінде, СИЦ-1 және СИЦ-2 болып үлгерген болатынбыз. Осы бөлімшелердің жұмысшылары бізді өздерінің өндірістік қызметімен таныстырып WCM әдіснамасының қалай енгізіліп жатқандығы жайында әңгімеледі және көрсетіп берді. Мені бәрінен бұрын жұмысшылардың барлығының «Әлемдік класстық өндіріс» әдіснамасын қаншалықты жақсы білетіндіктері таң қалдырды. Украиналық әріптестеріміздің айтуынша олардың тәжірибесі мен білімі өздерінің қателері арқылы келген. Егер олар әдіснаманы енгізу ісінде қиындықтарға тап болса, олар WCM нұсқаулығын ашып, өз жұмыс орындарында қолдана бастаған. Мен бүкіл еңбек ұжымының әдіснаманы енгізуге тартылғандығын жоғары бағаладым. Адамдар бұл әдіснамаға сенеді, ол бойынша жұмыс істеп, оның нақты нәтижелерін көруде. Бір сөзбен айтқанда, «Әлемдік класстық өндіріс» - бұл технологиялық үрдістің қозғалтқышы. Кривой Рогта ол дұрыс жұмыс істеп тұр және өзінен күтілген үмітті артығымен ақтап тұр. Мен бұны өз көзіммен көрдім. Украиналық кәсіпорында жұмысшыларды ынталандыру жақсы жолға қойылған. Цехтарда үнемі үздік кайзендерді, «5S» жүйесін енгізу бойынша үздік бригадаларды анықтайтын байқаулар ұйымдастырылып тұрады. Жеңімпаздарға бағалы сыйлықтар: құрал-сайман жинақтары, WCM символикасы бар арқа қаптар, футболкалар, қойын кітапшалар мен қаламсаптар табыс етіледі. «АрселорМиттал Кривой Рог» ҚАҚ бұндай сыйлықтарға үлкен мән беріледі. Біз осыған қарап өзіміздің жұмысшыларымызды ынталандыру жолдарын қарастыруды бастап кеттік. Жақын арада украиналық әріптестеріміздің тәжірибесін біздің цехқа енгізетін боламыз. Модельдік жабдықты анықтадық, ол: барабандық ұшқыш қайшылар. Онда ұшқыш қайшыларды бастапқы қалпына келтіру үшін автономдық және кәсіби қызмет көрсету сессиялары өтетін болады. Сондай- ақ «5S» жүйесі енгізілетін > WCM – Әлемдік класстық өндіріс Кривой Рогқа тәжірибе алмасу үшін бөлмелерінің безендірілуі ұнады. Кайзендер бойынша стендтере А-1 өлшемімен дайындалған, бізде болса А-4. Айырмашылығы жер мен көктей. Біз де А-1 өлшеміне ауысатын болдық. Цехтарда біз «Жылдам кайзендер» және «Он қадамдық кайзендердің» қалай құрылатындығын білдік. Болашақта біз оларды алынған білімнің негізінде даярлауды жоспарлап отырмыз. Сондай- ақ «Еңбек қорғау» колоннасы бойынша бар жобаларды қайта қарастыруды жоспарлағанбыз. жүктеу/скачать 20 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|