Национальной академии наук республики казахстан



Pdf көрінісі
бет34/43
Дата03.03.2017
өлшемі3,94 Mb.
#5588
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   43

ЛИТЕРАТУРА 
 
[1] Программа “Информационный Казахстан – 2020». - Астана, 2014.  
[2]  Программа  Республики  Казахстан  форсированного  развития  инфокоммуникаций.  Журнал  «Информационные 
коммуникационные сети».-Астана, 2011, 2-3. 
[3] Фурсова Т.В. Анализ и оценка эффективности инновационно-инвестиционных проектов. Научно-практическое 
пособие,- М.: МАИ, 2013. 
[4] Фурсова Т.В. Современный менеджмент. Учебное пособие.- М.: МАИ, 2о14. 
[5] Фурсова В.Г. Антикризисное управление коммерческим предприятием. Учебное пособие.- М.: МАИ, 2015. 
 
REFERNCES 
 
[1] Programma «Informationni Kasakstan – 2020”. - Астана, 2015  
[2] Programma forsirovannoho rasvitia infokommynikationnie technolohio Respubliki Kasakhstan na 2010-2014 godi. – G. 
«Informationnie kommunikationnie seti». – Astana, 2. 
[3]Fursova T. W. Analis i ozenka effektiynosti innovationno-informationih proektov.-M.: MAI, 2014. 
[4] Fursova T. W. Sovremenni menedgment. Ugebnoe posobie.- M.: MAI, 2015. 
[5] Fursova T.W. Antikrisicnoe upravlenie kommergeckim predpriatiem. Uzebnoe posobie.-M.: MAI, 2015

 
Т.В. Фурсова 
 
Халықаралық информатизация академиясының корреспондент-мүшесі, э.ғ.к., доцент 
Мəскеу қаржы-заң университеті, Мəскеу қ. 
 
ҚАЗАҚСТАНДА АҚПАРАТТЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫН 
ПАЙДАЛАНУ МƏСЕЛЕЛЕРIНІҢ КЕЛЕШЕГI 
 
 
Аннотация. Мақалада Қазақстан экономикасының ақпараттық коммуникациялық технологияларын пай-
даланудың  тəжірибесі,  мəселелері  мен  келешектері  қарастырылған.  Батыс  Еуропаның  дамыған  елдеріндегі 
осындай тəжірибенің замандас сипаттамасы берілген, сонымен катар экономикалық бiлiм беруде жаңа инно-
вациялық технологияларды қолдануда студенттердiң ақпараттық бiлiмдiлiгi мен қабiлeттiлiгiн қазiргi талап-
тарға сай болуына байланысты мəселелері қарастырылған. 
Түйін сөздер: инновациялар, инвестициялар, интеграция, коммуникация, бизнес, ноу-хау, ақпарат. 
 
 

Известия Национальной Академии наук Республики Казахстан  
 
 
 
238  
N E W S 
OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN 
SERIES OF SOCIAL AND HUMAN SCIENCES 
ISSN 2224-5294 
Volume 6, Number 310 (2016), 238 – 241 
 
G.A.Abenova 
 
Kyzylorda state university after Korkyt Ata 
gumanai@mail.ru 
 
RUSSIAN SCIENTISTS ABOUT NEOLOGISM 
 
Annotation. Changings in public life have a great impact on the development of language. Achievements in 
science and technology, socio-economic changes generate neologisms which represent new concepts. The article is 
considers to comparative analyses of scientific issues about a special type of the vocabulary neologisms. In this 
article definitions of Russian scientists about neologisms are differentiated, and there is made a conclusion about the 
sings of neologisms, and the ways of their appearance.  
Keywords:  neologism, neology, lexical unit, the history of language, stylistic function of neologisms, 
conversion, public use. 
 
ƏОЖ 323.329:801.316.1:809.434.2 
 
Г.Ə.Əбенова 
 
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті 
 
ОРЫС ҒАЛЫМДАРЫ НЕОЛОГИЗМ ЖАЙЫНДА 
 
Аннотация. Қоғам өміріндегі үлкен өзгерістер мен тарихи жағдайлар тілге өз əсерін тигізбей қоймайды. 
Ғылым  мен  техниканың  өркендеуі  барысында,  əлеуметтік-экономикалық  өзгерістер  негізінде  қалыптасқан 
жаңа  тілдік  бірліктер  неологизмдер  деп  аталатыны  белгілі.  Мақала  сөздік  құрамның  ерекше  түрі – неоло-
гизмдер  жайындағы  ғылыми  ой-пікірлерге  салыстырмалы  шолу  жасауға  арналған.  Мақалада  шетелдік  ға-
лымдардың  неологизмдер  туралы  анықтамалары  сараланып,  неологизмдерге  тəн  белгілер,  олардың  пайда 
болу жолдары туралы өзіндік тұжырым жасалады. 
Түйін  сөздер:  неологизм,  неология,  лексикалық  бірлік,  тіл  тарихы,  неологизмдердің  стилистикалық 
қызметі, конверсия, жалпыхалықтық қолданыс.  
 
Тілдің  дамуы  барысында  пайда  болып,  жаңа  түсініктерге  анықтама  беретін  немесе  қалып-
тасқан атауларға  басқаша жаңа атау беретін, оқырманға  жаңашылдығымен  əсер  ететін  тілдік бір-
ліктерді неологизмдер деп атау – тілде қалыптасқан дəстүр. Бұл идеяны ғалымдар көбіне А.Ф. Ми-
хельсонның 1865 жылы шыққан шет тілдер түсіндірме сөздігінде берілген: «Неологизм – грек ті-
ліндегі neo – жаңа, logos – сөйлеу, ілім» – деген анықтамамен байланыстырады [1,65 ], яғни қазіргі 
қолданыста  «жаңа  сөз,  тілдегі  жаңалық»  деген  мағынаны  білдіреді.  Алайда, «неологизм»  түсіні-
гінің нақты, дəлме-дəл анықтамасы мен белгілі бір сөздік бірліктерді неологизм деп тану қағида-
ларына  қатысты  мəселелер  қазіргі  күнге  дейін  шешімін  толық  таба  қоймаса  да,  белгілі  бір  ортақ 
көзқарастардың бар екенін мойындауымыз керек. Бұл төмендегі талдауларымыздан бай-қалады. 
Өткен ғасырдың 50-60 жылдары Кеңес дəуірінде ғылым мен техниканың дамып, өркендеуіне, 
қоғамдағы өзгерістерге байланысты пайда болған жаңа түсініктер мен атауларды, яки «неологизм-
дерді»  зерттеу  қажеттілігі  арта  түскені  белгілі.  Осыған  байланысты  орыстың  лексиколог-ғалым-
дары бұл мəселеге баса назар аудара бастады. Əсіресе бұл жұмыс лексикография саласында аса жиі 
көрініс тапты. 

ISSN 2224-5294                                                                                        Серия общественных и гуманитарных наук. № 6. 2016  
 
 
239 
Мəселен, 1956 жылы  шыққан  «Үлкен  Кеңес  энциклопедиясында»  неологизм  «тілдегі  жаңа 
сөздердің атауы» дегенді білдіретін термин ретінде ғана қолданылған [2,428] болса, О.С.Ахманова-
ның  «Лингвистикалық  терминдер»  сөздігінде  неологизм  былайша  сипатталады: «Новое  слова  и 
выражение, не получившее прав гражданства в общенародном языке и потому воспринимающееся 
как принадлежащее к особому, нередко сниженному стилю речи» [3,261]. Бұл анықтамаға сүйенсек, 
«неологизмдер – жалпыхалықтық тілде өз орнын тауып үлгірмеген, сондықтан көп жағдайда сөй-
леу стилін төмендететін жаңа сөздер мен ұғымдар». 
В.В.  Лопатин  неологизмдерге  төмендегідей  анықтама  береді: «Неологизмы  воспринимаются 
как новые до тех пор, пока обозначаемые ими предметы, явления действительно сохраняют черты 
ошутимой новизны» [4,20 ]. Ғалымның ойынша, жаңа сөздер жаңалық қасиеттерін өздері атайтын 
заттар  мен  құбылыстардың  жаңалығы  жойылғанға  дейін  ғана  сақтай  алатын  тəрізді.  Осыған 
қарағанда,  тіл  дамуының  белгілі  бір  кезеңінде  неологизм  болған  сөздер  қоғамдағы  өзгерістерге 
байланысты неологизм болмай қалуы əбден мүмкін. 
Д.Э.Розенталь  мен  М.А.Теленкованың  авторлығымен  шыққан  «Словарь-справочник  линг-
вистических терминов» (1985) сөздігінде неологизмге берілген анықтамада: «Неологизм (от греч. 
neos – новый + logos – слово, понятие) слово оли оборот речи, созданные для обозначения нового 
предмета или  выражения нового понятия. После того  как слово  входит  в  широкое  употребление, 
оно перестает быть неологизмом. Неологизм стилистический. Неологизм, созданның автором дан-
ного литературного произведения с определенной стилистической целью и обычно не получающий 
широкого  распространения,  не  входящий  в  словарьный  состав  языка», – делінген [5, 143]. Бұл 
анықтамада да жоғарыда айтылған пікірлердің негізі сақталынған. 
1990  жылы  жарық  көрген  «Лингвистический  энциклопедический  словарь»  аталатын  сөздікте 
берілген түсінік «неологизмді» былайша анықтайды: «Неологизмы (от греч. neos – новый и logos – 
слово) – слова, значения слов или сочетания слов, появившиеся в определенный период в какам-
либо языке или использованные один раз («оккозиональные» слова) в каком-либо тексте или акте 
речи.  Принадлежность  слова  к  неологизму  является  свойством  относительным  и  историчным...» 
[6,331].  Жоғарыда  берілген  анықтамаларға  қарағанда  бұл  анықтаманың  ерекшелігі – айтылған 
түрлі пікірлерді бір ұғымға жинақтап, ортақ толық тұжырым жасауында деп білеміз.  
Бірсыпыра  орыс  ғалымдары  неологизмдердің  пайда  болуын  тілдің  тарихымен  тығыз  байла-
нысты қарастыра отырып, тілдегі сөздердің жаңа мағынаға ие болуы неологизмдердің басты белгісі 
деп  есептейді.  Мысалы,  ғалым  А.Г.Лыков  өз  еңбегінде: «Генетическим  стерженем  и  принципи-
альной основой понятия неологизма является качество новизны слова» – деген тұжырым жасайды 
[7,99]. Расында да, қандай болмасын тілдік бірліктің пайда болуын тарихи тұрғыдан қарастыру жөн 
деп есептесек, неологизмдерді де тарихи құбылыс деп қарастырған орынды болады. 
«Тіліміздегі  жаңа  ұғымдар  мен  атаулар  қаншалықты  жаңа  ұғымды  береді», «олардың  жаңа-
шылдығының  деңгейі  қандай?»  деген  мəселелер  ғалымдар  арасында  қайшы  пікірлер  тудырып 
келеді.  Зерттеуші  ғалымдардың  пікірінше,  неологизмдер  тілде  əр  түрлі  себептермен  əртүрлі  мақ-
саттар үшін пайда болады, олардың бір тобы зат пен көріністер туралы пікір алмасуда оларды бел-
гілеу үшін пайда болса, екіншілері сөз шеберлері тарапынан стилистикалық мақсатта пайда болады. 
Орыс ғалымы Т.Н.Поповцева неологизмдерді жаңалану дəрежесіне байланысты «абсолютты жəне 
қатыстық»  деп  екіге  бөліп  қарастырады.  Қатыстық  неологизмдерді  кейде  функционалды  неоло-
гизмдер не өзектіленген сөздер деп те атайды [8,113]. 
Педагогикалық  институттарға  арналған  (авторлары  Е.М.Галкина-  Федорук,  К.В.  Горошкова, 
Н.М.Шанский) «Современный русский язык» оқу құралында Н.М.Шанский неологизмдерді анық-
тайтын басты белгі ретінде оның пассив лексика қатарына жататынын атап көрсеткен. «Неологизм-
дер – бұл тілдің актив сөздік қорына енбеген жəне ешқашан кірмейтін сөздер» деп анықтама береді 
де, онан əрі бұл сөздер тілдің актив сөздік қорына кірсе неологизм болмай қалады деп көрсетеді. 
Демек бұл көзқарас бойынша, орыс тіліндегі кеңес дəуірінде пайда болған сөздер: колхоз, совхоз
Ұлы Отан соғысы кезіндегі жаңа сөздер: истребитель, дзот, фашист; ғарышты зерттеуге байла-
нысты пайда болған: космонавт, космостық корабль, ұшқыш-космонавт; 90-жылдары неологизм 
болған: нарықтық экономика, коммерция, фермер, президент деген сөздердің бүгінгі күнде жаңа 
сөздер  болып  табылмайтынын  айтуға  болады.  Ғалымның  пікірінше,  Пушкиннің,  Салтыков-
Шедриннің,  Белинскийдің,  Чеховтың  жəне  басқалардың  индивидуалдық-стилистикалық  мақсатта 

Известия Национальной Академии наук Республики Казахстан  
 
 
 
240  
жасалған өздеріне ғана тəн, басқаларда кездеспейтін сөздері бүгінгі күні де неологизм болып қала 
береді. Демек, неологизм үшін оның таяу уақытта ғана пайда болуы шарт емес, оны уақытпен шек-
теуге болмайды [9,93]. 
Неологизм  болу  үшін,  бірінші  кезекте  сөздің  жаңашылдығы  сезіліп  тұруы  керек.  Бұл  пікірді 
Е.М.Галкина-Федорук  та  қолдайды. «Неологизмдер – өздерінің  жаңалығы  сезіліп  тұрғанға  дейін 
ғана неологизм болып таныла алады» [10,129].  
Неологизмдер  пайда  болу  жолына,  тілдегі  тұрақтылығына,  қолдану  жиілігіне  қарай  əртүрлі 
болады.  Біреулері  уақыт  өте  келе  тілдің  актив  қорына  енсе,  екінші  біреулері  қысқа  уақыт  ішінде 
қолданыстан  шығып  қалуы  мүмкін.  Неологизмдердің  пайда  болу  жолдарына  көбінесе  сөзқұрау, 
конверсия  жəне  сөздердің  мағынасының  өзгеруі  жатады.  Неологизмдердің  тілдегі  өмір  сүру 
ұзақтығы  олардың  қоғамдағы  алатын  орнына  байланысты,  басқаша  айтқанда  белгілі  бір  түсінікті 
атау  барысында  пайда  болған  неологизм  қандай  деңгейде  қолданылады,  ол  сөздің  қаншалықты 
синонимдері  бар,  жалпы  практикада  қолдану  жиілігі  қандай  болатынына  байланысты  болмақ. 
Тілдік  жүйеде  жаңадан  пайда  болған  неологизмдер  біраз  уақытқа  дейін  халықтық  қолданыстан 
орын  ала  алмай  жүреді  жəне  бірнеше  вариантта  болуы  да  мүмкін.  Қолданыстың  жиілігіне  қарай 
олардың ішінде тілдің құрылымдық талаптарына жауап бере алатындары ғана кейіннен бірте-бірте 
тілдік  жүйенің  орталығына – негізгі  сөздік  қорға  ауысады.  Көптеген  неологизмдер  тілден  біржо-
лата жоғалып кетеді. Неологизм бүкіл халықтық қолданысқа ие болғаннан бастап ол сөз неологизм 
болуын тоқтатады. Демек, «белгілі бір уақыт шеңберінде актив лексика қатарына енбеген жаңадан 
пайда болған сөздерді ғана неологизм» деп айтайтын ғалымдар пікіріне біз де қосыламыз.  
Əдетте жаңа сөздер мен сөз тіркестері пайда болғанда алдымен баспасөз беттерінде көрініс бе-
реді. Бұл халықтың жаңа сөздермен етене танысып, мағына-мəнін түсіне отырып, өз лексиконына 
енгізуіне,  жиі  пайдалануына  септігін  тигізеді.  Орыс  тіл  білімінде  баспасөздегі  неологизмдерге 
байланысты зерттеулер де баршылық. Соның бірі А.В.Страмнойдың ғылыми еңбегінде орыс жəне 
француз  баспасөзіндегі  неологизмдерге  талдау  жасалады [11,11]. Неологизмдер  жайындағы  ой-
пікірлер  мен  теориялық  көзқарастарды  Ф.И.Буслаев,  В.П.Гак,  В.Г.Костомаров,  М.М.Покровский, 
Е.Д.Поливанов,  А.А.Потебня,  Л.П.Якубинский  сияқты  орыстың  белгілі  тілші-ғалымдары  ғалым-
дарының еңбектерінен мол кездестіреміз.  
Неологизмдердің  ерекшеліктері  мен  белгілері,  стилистикалық  функциялары  олардың  терми-
нологиялық  жəне  стилистикалық  қасиеттеріне  байланысты  ажыратылады.  Басқаша  айтқанда,  бұл 
қасиеттерді олардың қолдану мақсатына қарай, яғни бұрында қолданыста жүрген түсініктерді не-
месе заттарды басқа атаулармен атауға байланысты, сондай-ақ жаңадан пайда болған құбылыстар 
мен заттарға атау ретінде берілуіне байланысты ажыратамыз. 
Сонымен, неологизм туралы орыс тіл білімінде бар бірсыпыра сөздіктердегі анықтамалар мен 
бірнеше  ғалымдардың  ғана  пікірлеріне  талдау  жасай  келе,  неологизмдердің  негізгі  белгілері  мен 
ерекшеліктері туралы төмендегідей қорытынды жасауға болады: 
1.  Неологизмдер – қоғам  дамуына  байланысты  пайда  болған  жаңа  заттар  мен  құбылыстарды 
атауға арналған жаңа сөздер. 
2. Неологизмдер – жалпыхалықтық қолданысқа енбеген кезде ғана жаңалығын сақтай алатын 
сөздер, яғни белгілі бір кезеңге дейін жаңалығы сезіліп тұратын стильдік ерекшелігі бар сөздер. 
3.  Неологизм  сөздер  жалпыхалықтық  қолданыстан  орын  алып,  сөздік  қорға  енген  кезден 
бастап жаңалығынан айырылады. 
4.  Халық  ортасынан  шыққан  көркем  əдебиет  авторларының,  ғұламалардың  еңбектерінде 
көрініс  тапқан  өздеріне  ғана  тəн  жаңа  сөздер  (оккозионал  сөздер)  үнемі  жаңа  сөздер – 
неологизмдер болып есептеледі.  
Бұл  тұжырымдар  тек  мақала  көлеміне  сай  қарастырылған  еңбектерге  талдау  барысында 
жасалып  отырған,  біздің  болашақ  ізденісіміздің  кіріспесіне  қажетті  материал  есебіндегі  ғана 
пікіріміз. 
Ал,  жаңа  сөздерді  неологизм  ретінде  тану,  олардың  мағыналарына  талдау  жасау,  пайда  болу 
жолдарын  айқындау,  неологизмдердің  қолданылу  аясын  анықтап,  құрылысына  талдау  жасау, 
неологияны  лингвистиканың  жаңа  саласы  сапасында  қарастыру  қазіргі  таңдағы  басты 
мəселелердің бірі ретінде алдағы ғылыми ізденісіміздің арқауы болмақ. 
 

ISSN 2224-5294                                                                                        Серия общественных и гуманитарных наук. № 6. 2016  
 
 
241 
ƏДЕБИЕТ 
 
[1]  Михельсон  А.Д.  Объяснительный  словарь  иностранных  слов,  вошедших  в  употребление  в  русском  языке,  с 
указанием их корней . М.: 1865. 
[2] Большая Советская энциклопедия. Т29. – М.: Сов.энцикл. 1956  
[3] Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов.– М.: Сов.энцикл., 1966.- 605 с. 
[4] Лопатин В.В. Рождение слова: неологизмы и окказиональныесловообразования. – М.: Наука, 1973.- 151 с. 
[5]  Розенталь  Д.Э.,  Теленкова  М.А.  Словарь-справочник  лингвистических  терминов. – Москва: «Просвещение», 
1985. – 339 с.  
[6] Лингвистический энциклопедический словарь (гл.редактор В.Н.Ярцева). – Москва: «СЭ», 1990. – 685 с.  
[7] Лыков А.Г. Современная русская лексикология (русское окказиональное слово). М. Высшая школа. 1976 г. 120 с. 
[8]  Поповцева  Т.Н.,  Котелова  Н.З.,  Судоплатова  М.Н.,  Герасимова  Н.Г.  Новое  в  русской  лексике.  Словарные 
материалы-79. Академия наук СССР, Русский язык, 1982. 
[9] Галкина-Федорук Е.М. Современный русский язык. Лексика. – М.: Изд-во Моск. ун-та, 1954.- 203с. 
[10]  Страмной  А.В.  Газетный  текст  как  источник  неологизмов  (на  материале  русской  и  французской  прессы): 
автореф. дис…. канд. филол. наук. – Волгоград, 2007.- 22 с. 
 
REFERENCES 
 
[1] Mixel'son A.D. Ob"yasnitel'ny'j slovar' inostranny'x slov, voshedshix v upotreblenie v russkom yazy'ke, s ukazaniem ix 
kornej . M.: 1865. 
[2] Bol'shaya Sovetskaya e'nciklopediya. T29. M.: Sov.e'ncikl. 1956  
[3] Axmanova O.S. Slovar' lingvisticheskix terminov. M.: Sov.e'ncikl., 1966.- 605 s. 
[4] Lopatin V.V. Rozhdenie slova: neologizmy' i okkazional'ny'eslovoobrazovaniya. M.: Nauka, 1973.- 151 s. 
[5] Rozental' D.E'., Telenkova M.A. Slovar'-spravochnik lingvisticheskix terminov. Moskva: «Prosveshhenie», 1985. 339 s.  
[6] Lingvisticheskij e'nciklopedicheskij slovar' (gl.redaktor V.N.Yarceva). Moskva: «SE'», 1990. – 685 s.  
[7] Ly'kov A.G. Sovremennaya russkaya leksikologiya (russkoe okkazional'noe slovo). M. Vy'sshaya shkola. 1976g. 120 s. 
[8] Popovceva T.N., Kotelova N.Z., Sudoplatova M.N., Gerasimova N.G. Novoe v russkoj leksike. Slovarny'e materialy'-79. 
Akademiya nauk SSSR, Russkij yazy'k, 1982. 
[9] Galkina-Fedoruk E.M. Sovremenny'j russkij yazy'k. Leksika. M.: Izd-vo Mosk. un-ta, 1954.- 203s. 
[10] Stramnoj A.V. Gazetny'j tekst kak istochnik neologizmov (na materiale russkoj i francuzskoj pressy'): avtoref. dis…. 
kand. filol. nauk. Volgograd, 2007. 22 s. 
 
Г.А.Абенова 
 
Кызылординский государственный университет имени Коркыт Ата 
 
РУССКИЕ УЧЕНЫЕ О НЕЛОГИЗМЕ 
 
Аннотация.  Преобразования  в  общественной  жизни  имеют  большое  влияние  на  развитие  языка. 
Достижения в науке и технике, социально-экономические преобразования порождают неологизмы, которые 
обозначают  новые  понятия.  Статья  посвящена  сравнительному  анализу  взглядов  русских  ученых  про 
неологизмов как особого вида словарного состава. Изучая точки зрения ученых делается выводы о признаках 
и пути возникновения неологизмов.  
Ключевые слова: неологизм, неология, лексика, история языка, стилистическая функция неологизмов
конверсия, общенародное употребление. 
 
 

Известия Национальной Академии наук Республики Казахстан  
 
 
 
242  
N E W S 
OF THE NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN 
SERIES OF SOCIAL AND HUMAN SCIENCES 
ISSN 2224-5294 
Volume 6, Number 310 (2016), 242 – 249 
 
UDC 336.713(574):316.32 
 
Z.K. Yessymkhanova, G.S. Kodasheva 
 
L.N. Gumilyov Eurasian National University, Astana, Kazakhstan 
E-mail: Zeinegul@bk.ru, Kodasheva@mail.ru 
 
INCREASE OF COMPETITIVENESS  
OF THE BANKING SECTOR OF KAZAKHSTAN WITHIN EAEU 
 
Abstract.  In this article the main indicators of activities of commercial banks in the course of economic 
transformations of Kazakhstan with identification of the main problems of the banking sector and its role in national 
economy are considered and recommendations about increase in competitiveness of banking services of Kazakhstan 
in the conditions of EEU are given. 
The purpose of work is a broader consideration of the main indicators of activities of the commercial banks in 
RK, disclosure of the main functioning issues on the basis of the analysis and a quality evaluation of assets, and 
enhancing bank regulation leading to increase in competitiveness. 
The work methodology includes method of theoretical generalization, a graphic approach, a comparative 
method, statistical methods of research. 
Results of the research was a conclusion that the commercial banks of the Republic of Kazakhstan need to carry 
out a complex of the stimulating measures directed to the use of available internal resources of their further 
development. Authors made an attempt of complex consideration of theoretical and practical questions of 
commercial banks functioning in the conditions of financial globalization. Within this research the aspects connected 
with implementation of "The concept of development of financial sector of the Republic of Kazakhstan till 2030" as 
bases for development of financial institutions in Kazakhstan are also analyzed. 
Scope of the results received by authors of article is enhancement of bank regulation by means of 
implementation of international standards. Authors’ conclusions can be used in the teaching financial disciplines at 
economics departments. 
The theoretical and methodological basis of the article is constituted by a dialectic method of knowledge of 
public processes and the social and legal phenomena, its categorical conceptual framework, the principles of 
scientific knowledge. Authors also actively use a comparative and legal method, and also general scientific methods - 
the analysis and synthesis, induction and deduction, logical methods. At the empirical level the research of regulatory 
legal acts, other documents, printing editions, statistical data and so forth is applied. 
Key words: bank, banks of the second level, banking sector, banking services, asset, deposits, currency, credit 
portfolio, loans, risk, financial market, capital adequacy, competitiveness of banking services. 
 
УДК 336.713(574):316.32 
 
З.К. Есымханова, Г.С. Кодашева 
 
Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева, Астана, Казахстан 
 
ПОВЫШЕНИЕ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ  
БАНКОВСКОГО СЕКТОРА КАЗАХСТАНА В РАМКАХ ЕАЭС 
 
Аннотация. В данной статье рассмотрены основные показатели деятельности банков второго уровня в 
процессе  экономических  преобразований  Казахстана  с  выявлением  основных  проблем  функционирования 
банковского сектора и его роли в экономике страны и даны рекомендации по повышению конкурентоспособ-
ности банковских услуг Казахстана в условиях ЕАЭС. 

ISSN 2224-5294                                                                                        Серия общественных и гуманитарных наук. № 6. 2016  
 
 
243 
Целью  работы  является  более  широкое  рассмотрение  основных  показателей  деятельности  банков 
второго уровня РК, раскрытие основных проблем их функционирования на основе анализа и оценки качества 
активов, и совершенствования банковского регулирования, способствующих повышению конкурентоспособ-
ности. 
Методологию работы составили метод теоретического обобщения, графический метод, сравнительный 
метод, статистические методы исследования. 
Результатами  работы  явился  вывод  о  том,  что  коммерческим  банкам  РК  необходимо  проводить  ком-
плекс  стимулирующих мер,  направленных  на  использование  имеющихся  внутренних  ресурсов  их  дальней-
шего развития. Авторами предпринята попытка комплексного рассмотрения теоретических и практических 
вопросов  функционирования  БВУ  в  условиях  финансовой  глобализации.  В  рамках  данного  исследования 
также анализируются аспекты, связанные с реализацией «Концепции развития финансового сектора Респуб-
лики Казахстан до 2030 года» как основы для развития финансовых институтов в Казахстане. 
Областью применения результатов, полученных авторами статьи, является совершенствование банков-
ского  регулирования  посредством  внедрения  международных  стандартов.  Выводы  авторов  могут  быть  ис-
пользованы в процессе преподавания на экономических факультетах финансовых дисциплин. 
Теоретико-методологическую основу статьи составляют диалектический метод познания общественных 
процессов  и  социально-правовых  явлений,  его  категориально-понятийный  аппарат,  принципы  научного 
познания.  Авторами  также  активно  использовались  сравнительно-правовой  метод,  а  также  общенаучные 
методы - анализа  и  синтеза,  индукции  и  дедукции,  логический.  На  эмпирическом  уровне  применялось 
исследование нормативных правовых актов, иных документов, печатных изданий, статистических данных и 
пр.  

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет