Нарықтық экономика жағдайында кез келген кәсіпорынның банкроттыққа өзі ұшырауы немесе басқа кәсіпорынның банкротқа ұшырауына байланысты іскерлігінің кез келген уақытта тоқтап қалу мүмкіндігі жоғары
бөлім Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау
жүктеу/скачать 133,11 Kb.
|
| 2 бөлім Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау
2.1 Өтімділік пен активтердің айналым коэфиценттерін бағалау Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалауды мен өзім тәжірибе өткен кәсіпорын ЖШС «СП«FIAL» ақпараттар негізінде жүргіздім. Компания туралы жалпы ақпарат бере кетейін.ЖШС «СП«FIAL»(бұдан былай қарай кәсіпорын) 1997 13 маусымда Қазақстан Республикасының мұнай құбырларын зерттеу,өңдеу және өндіру мақсатында құрылған.Кәсіпорын жауапкершілігі шектеулі серіктестік ретінде 2002 акционерлерінің өзгеруіне байланысты қайта құрылған.Оның акциясының 35 % Линхенштейн заңына сәйкес құрылған «International Finansing company estabishment LLP» кәсіпорнына, ал 65% және Виргин аралдарының заңнамасына сәйкес құрылған «Kempton business Limited» кәсіпорнына тиесілі. Кәсіпорын Батыс Қазақстандағы «Шығыс Мортук» құбырын зерттеу мен айналысуда.Кәсіпорын Қазақстан Үкіметімен 1999 жылдың 31 наурызында жер қойнауын қолдану туралы келісім шарт жасаған(әрі қарай жай «келісім шарт») және сол құбырда көміртегін зерттеу туралы 1997 жылдың 4 желтоқсанынан 2003 жылдың 30 желтоқсанына дейін мерзімге берілген Лицензиясы бар.Бүгінгі таңда оның мерзімі 2007 жылдың 14 тамыз айына дейін ұзартылып қол қойылған.Тіркелген заңды мекен жайы: Алматы қаласы,Достык даңғылы 105, 2 қабат.2007 жылдың сәуір айының басында кәсіпорынның жұмысшыларының саны 22 басты офиста орналасқан. Кәсіпорын өз іскерлігін жүргізу барысында бухгалтерлік есептің «толық шығын » әдісін қолданады.Сәйкесінше, мұнай мен газ қорларын зерттеу мен өңдеуге байланысты барлық шығындар,оған тікелей шығындар да кіреді барлығы бір сомаға жинақталады.Материалдық емес активтер бастапқы құны бойынша жинақталған амортизация шегеріліп тіркелген.Материалдық емес активтерге амортизация 20 жыл мерзімінде түзу сызықты әдіс бойынша есептеледі. Дебиторлық міндеттемелер және жабдықтаушыларға алдын-ала төлемдер дебиторлық міндетттеменің төленбеген сомасы ретінде тіркелген және жабдықтаушыларға алдын-ала төлемдерден арнайы және жалпы резервтерді алып тасталған соманы күмәнді қарыздар ретінде көрсеткен.Күмәнді қарыздарға резервтер дебиторлық міндеттемені инвентаризациялау нәтижесінде құрылады. Есептілік мерзім ағымында жинақталған күмәнді қарыздарға резевтер табыстар мен шығындар туралы есептілікте шығындар ретінде көрініс табады.Алдын ала күмәнді қарыз ретінде резерв жинақталған дебиторлық міндеттемелер жабылған кезде,резертердің төменделген түрі ретінде қаралып,сол мерзімнің негізгі іскерліктің пайдасынан бөлек пайда ретінде қарастырылады.Ақша және оның эквиваленттері кассадағы сома және ағымдағы банктік шоттардағы соммалардан тұрады.[14] Тауарлы-материалдық қорлар бастапқы құны бойынша немесе оларды сатудан түскен таза пайда бойынша бағаланады.Тауарлы-материалдық қорлардың бастапқы құнына: қорларды игеруге байланысты шығындар,транспорттық-дайындау шығыстары,өнімді қайта өңдеу шығыстары кіреді.Қорларды иигеруге байланысты шығындарға сатып алу бағасын, оларды мемлекетке енгізуге байланысты баж салықтары,комиссиондық төлемдер, және оған байланысты тікелей шығындар жатады.Тауарлы-материалды қорлардың құны орташа өлшемді әдіспен есептеледі.Ескірген және өтімділігі төмендеген тауарлы-материалдық қорлар бойынша резервтер табыстар мен шығындар туралы есептілікте шығын ретінде көрсетіледі. Алдымен кәсіпорынның 2003 жылға арналған балансына көлденең талдау жасайық.Баланстың бірінші бөліміндегі материалдық емес активтерге тоқталсақ, оның бастапқы құны 31,6-ға тең, әрине оған сәйкес тозу 0,8-ге жоғарылаған,сәйкесінше қалдық құны 30,8-ге тең. Негізгі құралдарға келейік, үйлер мен ғимараттардың бастапқы құны 2419946-ға тең,амортизация сомасы сәйкесінше 2287,1-ге тең Келесі ағымдағы активтер бөліміне келейік.Материалдар 28265,4-ға тең назар аудартатын ол әрине дебиторлық міндеттеменің көлемі.Дайын өнім сомасы 2940,1-ге тең. Келесі пассив бөлімін қарастырып көрейік.Меншікті капитал бөлімінде:өзгеріс орын алмаған. Пассив бөлімінің «Ұзақ мерзімді міндеттемелер» бөлімінде ешқандай өзгеріс орын алмаған. Пассив бөлімінің «Ағымдағы міндеттемелер» бөліміне келейік.Қысқа мерзімді несиелер 2,32%-ға өскен.Жалақы бойынша қарыздар 2243,3-ке,сәйкесінше зейнетақы қорына қарыздың көлемі 323,1-ке тең болған. Басқа кредиторлық міндеттемелер 15,8 %-ға артқан. Енді кәсіпорынның 2005 жылға арналған балансына көлденең талдау жасайық.Баланстың бірінші бөліміндегі материалдық емес активтерге тоқталсақ,біріншіден оның бастапқы құны 22,5 %-ке төмендеген, әрине оған сәйкес тозу 60,4 %-ға жоғарылаған,сәйкесінше қалдық құны 27%-ға төмендеген. Негізгі құралдарға келейік, үйлер мен ғимараттардың бастапқы құны 17,7 %-ға төмендеген,машиналармен жабдықтар 28-ға төмендеген,басқадай негізгі құралдар 14,3%-ға төмендеген, жинақталған тозу сәйкесінше 58,8%-ға өскен,қалдық құны 24,5%-ға төмендеген.Аяқталмаған құрылыс өз қатарында 70,8%–ға жоғарылаған.Сонымен бұл бөлім бойынша түпкі сомасы 29,3%-ға жоғарылаған. Келесі ағымдағы активтер бөліміне келейік.Материалдар 96,9%-ға төмендеген.Бұл жерде басты назар аудартатын ол әрине дебиторлық міндеттеменің көлемі.Ол жалпы 4,4%-ға жоғарылаған.Оның ішінде қосымша құн салығынсыз дебиторлық міндеттеме 2,5%-ға төмендеп,қосымша құн салығы бойынша дебиторлық міндеттеме 35,8%-ға жоғарылаған.Ал болашақтағы қарыздар көлемі 29,7%-ға жоғарылаған.Сәйкесінше ақшалай қаражаттар 14,9%-ға төмендеуі орын алған.Бұл бөлім бойынша түпкі сома 13,4%-ға жоғарылаған,яғни бөлім бойынша жалпы сома 21,2%-ға жоғарылаған. Келесі пассив бөлімін қарастырып көрейік.Меншікті капитал бөлімінде:өзгеріс алып отырған шамалар:үлестірілмеген табыс көлемі72,4%-ға жоғарылаған.Соған байланысты түпкі сомасы 72,5%-ға жоғарылаған. Пассив бөлімінің «Ұзақ мерзімді міндеттемелер» бөлімінде ешқандай өзгеріс орын алмаған. Пассив бөлімінің «Ағымдағы міндеттемелер» бөліміне келейік.Қысқа мерзімді несиелер 70,3%-ға өскен.Ал кредиторлық қарыздың көлемі 17,7%-ға артқан.Салықтар бойынша қарыз соманың көлемі 95,5%-ға дейін артып кеткен.Оның ішіне қосымша құн салығынан басқа салықтардың барлығы кіреді. Есептелінген шығындар 99,9%-ға төмендеген.Бұл бөлім бойынша түпкі сома 39,7-жоғарылап,барлық үш бөлім бойынша сома 21,2 %-ға жоғарылаған.[15,16,17] Келесі кәсіпорынның 2006 жылға арналған балансына көлденең талдау жасалық.Баланстың бірінші бөліміндегі материалдық емес активтерге тоқталсақ,біріншіден оның бастапқы құны 85 %-ке төмендеген, әрине оған сәйкес тозу 5,66 %-ға жоғарылаған. Негізгі құралдарға келейік жалпы олардың құны 77%-ға төмендеген, үйлер мен ғимараттардың бастапқы құны 88 %-ға төмендеген,машиналармен жабдықтар 28%-ға төмендеген,басқадай негізгі құралдар 45%-ға төмендеген,жинақталған тозу сәйкесінше 58,8%-ға өскен,қалдық құны 24,5%-ға төмендеген.Аяқталмаған құрылыс өз қатарында 16,2%–ға жоғарылаған.Сонымен бұл бөлім бойынша түпкі сомасы 77,6%-ға жоғарылаған. Келесі ағымдағы активтер бөліміне келейік.Материалдар 97,8%-ға жоғарылаған.Бұл жерде басты назар аудартатын ол әрине дебиторлық міндеттеменің көлемі.Ол жалпы 24,2%-ға жоғарылаған.Оның ішінде қосымша құн салығынсыз дебиторлық міндеттеме 2,6%-ға төмендеп,қосымша құн салығы бойынша дебиторлық міндеттеме 34,5%-ға жоғарылаған.Ал болашақтағы қарыздар көлемі 25-ға жоғарылаған.Сәйкесінше ақшалай қаражаттар 14,9%-ға төмендеуі орын алған.Бұл бөлім бойынша түпкі сома 19,4%-ға жоғарылаған,яғни бөлім бойынша жалпы сома 32,2%-ға төмендеген. Келесі пассив бөлімін қарастырып көрейік.Меншікті капитал бөлімінде:өзгеріс алып отырған шамалар:үлестірілмеген табыс көлемі 81,2%-ға жоғарылаған.Соған байланысты түпкі сомасы 82%-ға жоғарылаған. Пассив бөлімінің «Ұзақ мерзімді міндеттемелер» бөлімінде ешқандай өзгеріс орын алмаған. Пассив бөлімінің «Ағымдағы міндеттемелер» бөліміне келейік.Қысқа мерзімді несиелер 3,2%-ға өскен.Ал кредиторлық қарыздың көлемі 12,7%-ға артқан.Салықтар бойынша қарыз соманың көлемі 0,62%-ға дейін артып кеткен.Оның ішіне қосымша құн салығынан басқа салықтардың барлығы кіреді. Бұл бөлім бойынша түпкі сома 5,1%-ға -жоғарылап,барлық үш бөлім бойынша сома 23,5 %-ға жоғарылаған.Бұл көрсеткіштіңштердің өзгерісіне қаржылық жағдайды сипаттайттын коэфиценттерді есептеп алғанннан кейін дипломдық жұмысымның осы бөлімінің соңында жалпы түсінік бергенді жөн көрдім.(қосымша №3) Осы үш жыл ағымында аз да болса оң тенденция болғанын байқауға болады. Осы дипломдық жұмысымның 1.1 бөлімінде нұсқалып кеткендей қаржылық коэфиценттердің келесідей 5 тобы бойынша есептеулер жүргіземіз: 1.Жалпы өтімділік коэфиценті 2.Іскерлік белсенділік коэфиценті 3.Рентабелділік коэфиценті 4.Төлем қабілеттілік немеесе капиталдың құрылым коэфиценті 5.Нарықтық белсенділік коэфиценті Жалпы өтімділік коэфиценті кәсіпорынның есептілік кезеңде қысқа мерзімді міндеттемелерін төлей алу қабілеттілігін бағалауға мүмкіндік береді.Оның ішінде ең маңыздылары келесілер: -ағымдағы өтімділік коэфиценті -жедел өтімділік коэфиценті -абсолютті өтімділік коэфиценті -таза айналым капиталы № 2 кесте Өтімділік көрсеткіштері
жүктеу/скачать 133,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|