«Наука и образование в современных реалиях»
жүктеу/скачать 2,78 Mb. Pdf көрінісі
|
6-.-
| Терминология- педагогикалық және спорттық жҧмыс кезінде
пайдаланылатын қазақша кҥреске тән атаулар. Жҥйелеу классификациялау негізінде жҥргізіледі. Олжаттықтырушының кҥрес техникасы, топтар мен амалдар арасындағы ӛзара байланыс жӛніндегі жаттығушыларға тҥсінік беруіне кӛмектеседі. Бҧл палуандарды дәйекті тҥрде және дҧрыс оқытуға мҥмкіндік береді. Қазақша кҥресті классификациялау негізіне қарсыласпен кҥрескен кезде қолданылатын және жарыс ережелерінде рҧқсат етілген амалдар алынған. Қазақша кҥрес техникасындағы кейбір тҥсініктерді анықтау. Күрес техникасыдегеніміз палуанның жеңіске жетуі ҥшін қолданатын және әрекет ету ережелерінде рҧқсат етілген амалдар жиынтығы. Түрегеліп күресу техникасы - тҧрып кҥрескенде қолданылатын амалдар. Ұстасу - қолмен орындалатын әрекеттер, палуан шхабуылдау, қорғану немесе қарсы шабуылдау мақсатында қарсыласының киімінің бір жеріненҧстай алады. Бір жақты ұстау- оң қолымен қарсыласының оң қолының (сол қолын сол қолынан) ҧстау. Әр жақты ұстау— оң қолымен қарсыласының сол қолынан (сол қолымен оң қолынан) ҧстау. Ырғақ- білектерін айқастыру әдісі, саусақтарына қармақтап ілмектеп, қҧлыптап, бір-бірімен ҧстастырады. Шалу- аяқпен жасалатын қимыл, бҧл кезде палуан балтырын, жіліншігін қарсыласының тізесінен тӛмен қойып, сырттан шалады. Ілу- аяқпен жасалатын қимыл. Бҧл кезде палуан қарсыласының денесінің қандай да болмасын бір бӛлігін ҧстап, ӛзіне немесе бір жағына қарай тартады. Аяқты бҥгіп тҧрьш жіліншікпен немесе табанмен орындалады. Орау- аяқпен жасалатын қимыл. Палуан қарсыласын қимылдатпай ҧстап, ӛзіне немесе бір жағына қарай тартып, онымен бір мезгілде жіліншілігімен және табанымен аяғынан іледі. Қағу- аяқ қимылы. Палуан табан жағымен, табанның ішкі, сыртқы қырларымен қарсыласын аяқтан қағады. Кӛтере қағу— аяқ қимылы. Палуан санының артқы жағымен қарсыласын аяғынан немесе екі аяғынан бірдей артқа кӛтере қағады. Тізеден қағу- аяқ қимылы. Палуан қарсыласының аяқтарын кілемге тигізбей кӛтеріп алып, тізесімен қағады. Кӛтере итеру- аяқ қимылы. Палуан қарсыласын санымен немесе жіліншігімен ӛзінің алдынан жоғары кӛтере итереді. Адымын айқастыру- қарсыласының жанына немесе артына шығу мақсатымен палуан аяғын оның аяқтарының артына қояды. Еңкею- денені тік тҧрған кҥйінен горизонталь кҥйге қозғалту. Тікею - денені горизонталь кҥйден тік кҥйге келтіріп қозғалу. Шалқаю- денені артқа қарай шалқайтып доғаша иілу. 122 Айналу- артқа қараи қҧлаған кездеп дененің қозғалысы: палуан шалқалап қҧлап бара жатқанда кеудесімен тҥсетіндей болып айналады. Жұлқу - палуан қарсыласын қатты тартып қалады ( жҧлқиды ). Итеру - палуан қарсыласын ӛзінен ары қарай немесе қапталға қарай қатты итереді. Әдіс - палуанның толық аяқталған әрекеті, қарсыласынан басым тҥсу немесе оны жеңу амалы. Қорғану- қарсыласының шабуылын палуанның тойтаруына мҥмкіндік беретін әрекеттері. Қарсы әдіс ( амал ) - қарсыласының әдісіне қолданылатын әдіс (амал) Лақтыру- қарсыласын кілемнен кӛтеріп алып, жауырынымен немесе кеудесімен тҥсіруге мҥмкіндік беретін әдістер. Жығу - тҥрегеліп тҧрған қарсыласты кӛтеріп алмай — ақ кеудесімен немесе арқасымен тҥсіруге кӛмектесетін әдістер. Арқадан асыра лақтыру- қарсыласқа арқасын бере айналып, содан соң еңкею немесе алға қарай қҥлау арқьшы орындалады.Айнала берген кезде еңкейе қалу бҧл әдістің негізгі әлементі болып табылады. Шалқайып (тӛспен ) лақтыру- шалқаю арқылы орындалады. Бҧл әдістің негізгі әлементі - денені артқа қарай доғаша иіп шалқайту. Еңкейіп лақтыру— кеуденің және аяқтың кҥші арқылы қарсыласты кӛтеріп алып, содан соң еңкейіп, оны кілемге тҥсіру жолымен орындалады. Ілу- тҥрегеліп тҧрғанда орындалаты әдіс. Қарсыласының аяғын палуан бҥгілген ӛз аяғымен іліп алып жығады немесе лақтырады. Сүріндіру— лақтыру әдісі. Кедергі етіп қойған ӛзінің аяғынан қарсыласын ӛткізе сҥріндіріп лақтырады. Иықтан асырып лақтыру- палуан арқасын берік денесін айналдырып барып қарсыласын иығынан асырып лақтырады. Орау- тҥрегеліп тҧрғанда орындалатын әдіс. Қарсыласының аяғын палуан ӛз аяғымен (жіліншілігімен және табанымен бір мезгілде) орап алып жығады немесе лақтырады. Тактикалық даярлық амалдары- палуан шабуылдау немесе қарсы шабуылдау жасау ҥшін қолайлы жағдай жасайтын әрекеттері. Барлау- палуаннның қарсыласы жӛнінде мәліметтер алуына кӛмектесетін такктикалық әрекеттері. Бүркемелеу— палуанның қарсыласынан шын ойын жасыру ҥшін жасайтын тактикалық әрекеттері. Қауіп тӛндіру— палуанның қарсыласын қорғанысқа кӛшуге мәжбҥр ететін тактикалық әрекеттері. Жалған әрекеттер— ақырына жеткізілмеген және қарсыласты тиісті қорғанысқа кӛшуге мәжбҥр ететтін амалдар: ҧстау, жҧлқу, итеру және басқа да әрекеттер. Алдау - ол да жалған әрекеттер. Қайталап алдау- палуанның ӛзінің шын амалын қарсыласына жалған амал етіп кӛрсетуге бағытталған тактикалық әрекеттері. 123 Шақыру- палуаннның қарсыласын белсенді қимылдар жасауға мәжбҥр ететін тактикалық әрекеттері. Тұқырту — палуанның қарсыласының еркін қимылдауына мҥмкіндік бермейтін тактикалық әрекеттері. Тепе — теңдіктен шығару- палуанның ӛзінің шабуылға шығуына ыңғайлы, ал қарсыласын тепе — теңдігін сақтай алмай, қолайсыз кҥйге тҥсуге мәжбҥр ететін тактикалық әрекеттері. Шабуыл- тактикалық әрекет, оның мақсаты - басым тҥсу немесе жеңіске жету. Қайталап шабуылдау- бірдей қимылдар қатар орындалатын тактикалық әрекеттер, ол қимылдардың тек соңғысы ғана шешуші, ал қалғандары жалған болып табылады. Комбинация- белгілі бір нәтижеге жету ҥшін орынадалатын әрекеттерді тактиаклық жағынан ҧшттастыру немесе олардың бірінен-бірі орындалуы. Ұстау (әдіс) комбинациясы- қарсыласы ҧстаудың (әдістің) бір тҥрінен қорғана жҥріп, келесілерін орындауға қолайлы сәтін туғызатындай етіп ҧстау тҥрлерін (әдістерді) ҧштастыру. Алдын алу— палуанның қарсыласының шабуылы мен бір мезгілде жҥргізетін шабуылдау әрекеттері. БІрақ палуан қарсыласының алдын алу ҥшін оны шапшаңырақ орындайды. жүктеу/скачать 2,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|