Неологизмдерді анықтау критерийлері
Н.З. Котелованың нақты тарихи теориясы. Неологизмді анықтау критерийі уақыт пен кеңістікке тәуелді болуы керек деп есептейді
жүктеу/скачать 1,27 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- . Сөз аралық қабаттасуы.
- Префикс жолы
- Антиматросов
Н.З. Котелованың нақты тарихи теориясы. Неологизмді анықтау критерийі уақыт пен кеңістікке тәуелді болуы керек деп есептейді.Соңғы кезде зерттеушілер окказионалды сөзжасам мен окказионализмнің жасалуын зерттеуге жиі жүгінуде. Бұл жайында егжей-тегжейлі Е.А. Земской және И.С. Улуханов тоқталған болатын. Осы себепті біз бұл жұмыста Е.А.Земскаяның классификациясын толығырақ қарастырамыз. Е.А. Земская окказионализм ұрпақтарына тән жолдарды анықтайды. 1. Сөз аралық қабаттасуы. Бұл тек кездейсоқ сөздерді жасауға арналған әдіс. Екі дербес сөздің бірінші сыңарының соңы мен екінші түбірдің омонимдік басының таңылуы: каламбурильщики (каламбур + бурильщики). Н.А.Янко-Триницкая мұндай қабаттасудың нәтижесінде «ерекше түрдегі күрделі сөз пайда болады, оның ішінде мағынасы жағынан біріккен сөздердің семантикасы, ал оның негізінде – екі біріккен сөздердің де түбірлері, екінші сөз анықтаушы, ал анықталушы қызметін бірінші сөз атқарады. 2. Контаминация. Бұл әдістеме екі кәдімгі сөздің бірігуінен тұрады, олар үшінші – окказионализмді тудырады. Бұл әдіс сөз аралық қабаттасудан ерекшеленеді, бұл бір сөздің бөлігі жойылады, яғни. окказионализмге енбейді, бірақ окказионализмді екі рет түсінуге қызмет ететін фонда қалады(орудирован (ОРУД + эрудирован). 3. Біріктіру, бірігу – сөз тіркесінің немесе сөйлемнің сөздің негізі ретінде қолданылуы: «Қорқақ бюрократиялық, не болса да – адам атын тудырды. Префикс жолы Поэзиядағы «уәждемелік зат есім деп аталатын нәрсеге ... қарама-қарсы нәрсе» деген мағынаны білдіретін анти- халықаралық префиксі түбірлерге қосылады, семантикасы жалқы есімдерге мұндай тіркесімді білдірмейді: Антипушкин (анти- + Пушкин) «Ал қалам астынан ел шығады / / Эллададай сұлу, / / арманға қанық, / / биіктен биікке ұмтылады ... / / қайда бар Пушкин туралы!// Әсіресе Антипушкин туралы // бала ол кезде естімеген» (А. Широглазов). Антиматросов (анти- + Матросов) «Бәрін айналып өтер...// Қарсыласын үрлеп, мұрнының астынан допты алып, // Антиматросов сияқты лақтырады...» (М. Аввакумова). Сонымен бірге «қарсы» семемасы сақталған, бірақ ирониялық коннотация енгізілген. жүктеу/скачать 1,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|