§ 2. Сот төрешілерінің және сот ісіне катысушылардын
карсылыктары
Азаматтык іс жүрпзу зандарында сот төрешісі, прокурор,
сот отырысынын хатшысы, сарапшы, маман, аудармашы. сот
орындаушысы немесе сот приставынын карсылык білдірулері
мүмкін екеншп карастырады.
Заңда тараптар өкілдерінщ карсылык бш нру мүмкіндіп
нврастырылмағандығын ескере кету керек.
Карсьыық бидіруге заң қуқық берген субъекты ер ге
тараптар,
үшінші түлғалар, прокурор, мемлекетпк органдар жэне жерп-
лікті өзін-өзі баскару органдары жатады (КР АІЖК 44-бап).
Сот тврешістеқарсьиық быдіру үшт негіздер.
КР АІЖК 40-ба-
бының 1-бөлімінде тек соттөрешілерінін ғана карсылык бьдшру-
лері емес, барлык субъектілерге ортак болып табылатын сот
төрешісіне карсылык білдірудін үш негізі көрсеплген. Олар сот
213
карауына катыса алмайды, және оларга карсылык білдіріледі,
егер сот төрешісі:
1) осы істі алдынгы карау кезінде куэгер, сарапшы, маман.
аудармашы, өкіл, сот отырысынын хатшысы, сот орындаушы-
сы, сот приставы репнде катысса;
2) сот төрешісі іске катысушы түлгалардың немесе олардын
өкілдерінщ біреуінін туысы болса;
3) сот төрешісі істін нәтижесже жеке, тікелей немесе жана-
ма турде мүдделі болса немесе оның әділдігіне непзді күмән
тугызатын өзге де мән-жайлар болса
Істі караушы сот күрамына өзара туыстык катысы бар түлга-
лардың кірмейтінін ескере кету керек (КР А ІЖ К 40-бап).
Сот төрешісіне, маман мен сарапшыга қарсшық біідіру үшш
қосымша негадер
(КР
АІЖ К 39-бап):
1) сот төрешиіеріне карсылык. білдірудін косымша непздері,
егер (КР АІЖ К 39-бап):
— бірінші сатыдаты сотга азаматтык істі карауға катыскан
соттөреш ісі сол істі аппеляииялык немесе кадагалау сатысын-
да карауға катыса алмайды;
— апелляииялык сатыда шешімді жокка ніыіаруга катыскан
сот төрешісі, бірінші сатьшагы сотта істі жанадан карауға катыса
алмайды;
— апелляииялык сатыдагы сотта істі караута катыскан судья
осы істі бірінші немесе кадагалау сатысыидагы сотгарда караута
катыса алмайды;
— апелляииялык немесе кадагалау сатысындагы сотта істі
караута катыскан сот төрешісі бірінші немесе кадагалау саты-
ларында осы істі карауга кайгадан катыса а.іһіайлы;
— апелляииялык ж эне кадагалау сатысындагы сотта істі
карауга катыскан сот төрешісі онын катысуымен кабылданган
каулы куилн жойган жагдайда, аталган сатыларда осы істі
карауга кайта катыса алмайды;
— кадагалау сатысындагы сотта істі карауга катыскан сот
төреіиісі, осы істі бірінші жөне аппеляииялык сатыда кайта
карауга катыса а.імайды.
2) маиан мен сарапшыга карсшык бидцзу ушш косымша негпдер
(КР АІЖК 4 1-бантын I жөне 2-бөліктери:
— еіер ол іске катысушы түлгаларг» немесе олардын өкіл
деріне кызмет жаіынан немесе өзгедей тәуелді болса немесе
тәуелділікте болыи келсе;
214
- сотка жүмнуге непз болтан немесе берілген азаматтык істі
карауға найдаланылған материалдарга тексеру жүргізсе.
Прокурордың, маманнын, аудармашынын, сот отырысы
хатшысынын, сот приставынын берілген ісгі алғаіикы карау
кезінде тшсінше прокурор, сарапшы, маман, аудармашы, сот
отырысының хатшысы, сот приставы ретінде катысуы оларға
карсылык білдіруге негіз болып табылмайтынын ескеру керек
Сонымен коса, сараптама корытындысынын дүрыстыгына
күмән туындауына орай кайталап жүрпзілетін жағдайларды
косиаганда, сарапшынын осы істі алгашкы карау кезінде сарап
шы репнде катысуы оған карсылык білдіру үшін непз болмай-
тыныи да ескеру керек (2006 жылы 4 шілдеде Казакстан Рес-
публикасы Занында жарпяланган КР АІЖ К 41-бап).
Карсшық бидіру әрекепи
(КР АІЖК 42-43-баптар) Зан К.Р
АІЖК 4 1 —■
42-баптарында аталған карсылык білдіруге (өздігінен
бас тартуга) негіз беп оларды шешу тәртібін карастырады. Осы
негіздер бойынша іске катысушы түлгалар карсылык білдіре
алады.
Өздіпнен бас тарту мен карсылык білдіру істі мәш бойынша
карау басталгана дешн дәлелденіп, мәлімделуге тиіс. Істі карау
барысында өздігінен бас тарту (карсылык білдіру) туралы
мәлімдеме жасауға карсы болу (карсылык білдіру) негіздері
сотка немесе ө з д т н е н бас тартуды (карсы лы к білдіруді)
мөлімдеуіш адамға істі карау басталғаннан кеиін белгілі болған
жагдайда ғана жол беріледі.
Істі жеке дара караушы сот төрешісіне мәлімделген карсы
лык білдіруді (өздігінен бас тартуды) сол соттың төрағасы не
месе сол соттын баска сот төрешісі, олар болмаган жағдайда —
жоғары түрған сот төрешісі карайды.
Карсылык біддіруді кабылдамау немесе канағаттандыру ту
ралы үйғарымға шагым жасалмайды және наразылык білдіріл-
мейді. Үйғарыммен келіспейтіні туралы тұжырымдар аппеля-
циялык немесе кадағалау шағымдарына, наразылык білдірулерге
енгізілуі мүмкін.
Прокурордын, сарапшынын, маманнын, аудармашынын, сот
отырысы хатшысынын, сот орындаушысынын, сот приставы
нын өздігінен бас тартуы (карсылык білдіруі) туралы мэселесж
істі карайтын сот шешеді.
Карсылык білдіру мәлі млел ген жағдайда сот егер ол түсінік-
теме бергісі келсе, карсылык білдірген іске катысушы тұлғалар-
дың пікірін тындайды.
215
Карсылык бишру туралы мәселені карсылык білдірілген сот
төрешісінін катысуынсыз кенесу бөлмесінле шешеді. Карсы
лык білдіру дауыстарынын саны тен болган кезде тултага кар
сылык білдірілген болып есептелінеді. Соттың букіл курамына
немесе көпшілігіне мәлімделген карсылык білдіруді наксол сот
күрамы шешеді. Істі жеке караушы сот төрешісіне карсылык
білдфілген жагдайда карсылык білдіру мәселесін сол соттын сот
төрешілері шешеді. Өздігшен бас тарту (карсылык білдіру) ту
ралы мәселені шешу кезінде сот уйғарым шыгарады (2006 жыл-
гы 4 шілдесінен, 2001 жылгы 11 шілдедегі Заңда жарняіанган,
42-бап).
Достарыңызбен бөлісу: |