Сабақтың мақсаты: 1. Әр түрлі объектілерді зерттеуге арналған әр түрлі модельді микроскоптардың жекелеген бөліктерінің атауы мен мақсатын есте сақтау, гистологиялық препараттарды зерттеу үшін (сурет салу) және зерттеу мақсатында (нысандарды өлшеу) оны пайдалану тәсілдерін меңгеру (жұмыс орнын ұйымдастыру, жарықтандыруды орнату, орталықтандыру, фокусирлеу, сүзгілерді таңдау).
2. Гистологиялық препаратқа қойылатын талаптарды меңгеру және олардың қалай жұмыс жасау керектігін білу.
Қажетті құралдар мен материалдар: микроскоп, микроскоппен жұмыс істеуге қажетті құралдар, гистологиялық препараттар, слайдтар.
Тапсырма 1. Микроскоптың құрылғысымен және жұмысымен танысу: оптикалық және механикалық тораптар, объективтер мен окулярлардың түрлері, микроскоптың рұқсат ету қабілеті.
Тапсырма 2. Микроскоптың құрылғысын еске түсіре отырып, сіздің атыңызды және оның бөліктерінің мақсатын түсіндіре отырып, төмендегі жұмыс дәптеріне микроскоптың жұмыс істеу ережелерін жазып, оларды меңгеруге тырысыңыз.
МИКРОСКОППЕН ЖҰМЫСТЫҢ НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕРІ Гистология пәнін толық сипаттау үшін оның зерттеу объектілері мен әдістерін білген жөн. Негізгі немесе классикалық зертеу әдісіне объектілердің жұқа кесінділерінің шыныға боялып, бекітілген түрі жатады. Ол үшін зерттеуге алынатын объектінің көлемі 1 см3 болу керек.
Объектіні алғаннан препаратты толық дайындауға дейін 1 ай уақыт кетеді.
Зерттелген объектіні ( мүше жасуша, ұлпа) уытты заттармен өлтіріледі. Оған 5-15 % формалин, спирт, ауыр металлдардың тұздары, сулема жатады.
Өлтірілген объектілер сумен жуылғаннан кейін этил эфирімен немесе қышқыл арқылы қатырылады.Өте жұқа кесінділер (2-5 микрон) алу үшін объекті бірнеше рет спирттен ( 50° -тан 100° дейінгі) өткізіледі. Содан кейін парафин немесе целлиоидинде қатырып, жұқа талшықтарға кеседі. Жұқа талшықтарды кесетін микроскоптық техниканы «микротом» деп атайды.Гистологиялық препарат дегеніміз, қалындығы 5 -15 мкм болатын, арнайы бояғыштармен боялған торшалардың, ұлпалардың және мүшелердін жұқа кесінділері.
Кесінділердің құрылыстары жақсы көріну үшін оларды ерекше бояулармен бояиды.
Микроскоптық техникада қолданылатын бояулар үш топқа бөлінеді:
1. Негізгі немесе ядро бояулары, олар жасушаның тек ядросын бояиды
2. Қышқыл немесе цитоплазмалық бояулар, оларға эозин, пикрофуксин, пикроиндигокармин жатады
3. Арнаулы бояулар. Объектінің химиялық құрылысын бояиды.