Нуржігіт Алтынбеков
495
Өкпені басым зақымдайтын гематогендік туберкулез
. Шашыранды
ошақтар
өкпені жайлап, басқа мүшелерде бірен-сараны ғана болады. Егер
өкпеде тарыдай төбешіктер көп болса, ол
өкпенің милиарлы туберкулезі
деп
аталады (271-сурет), оның ағымы жедел немесе созылмалы.
270-сурет. Жалпы гематогендік ірі ошақты туберкулез.
Талақтағы ошақтар.
271-сурет. Өкпенің милиарлы туберкулезі:
1, 2 —жазылған алғашқы кешеннің элементтері.
Милиарлы
жедел
туберкулез сирек байқалады.
Өкпе ауа кернеп керіледі,
үлбіреген жұмсақ болады, тінін сипағанда құм тәрізді төбешіктер сезіледі. Ол
төбешіктер төменгі сегменттерден гөрі жоғарғы сегменттерде көбірек болады.
Туберкулездің бұл нысанының біразы менингитпен асқынады. Милиарлы
созылмалы
туберкулездік
төбешіктерді тыртық жайлап, өкпеде қайтымсыз
эмфизема дамиды, жүрекке күш түсіп, оң жақ қарыншасы ұлғайып,
өкпелік
жүрек қалыптасады.
Өкпеде іріошақты созылмалы,
яғни
гематогенді-диссеминациялы
туберкулез
де дамиды. Ол егде тартқан адамдарға тән. Туберкулездік ошақтар қос өкпені
жайлап, плевраға жуық жайғасады, пролиферациялы қабыну басым болып (272-
сурет), ұсақ торлы пневмосклероз бен эмфизема дамиды, жүректің
оң жақ
қарыншасы ұлғаяды. Үдеріс өкпеден басқа мүшелерді де қамтиды.
272-сурет. Өкпенің ірі ошақты (гематогенді-диссеминациялы) созылмалы туберкулезі.
Басқа мүшелерді басым зақымдайтын гематогендік туберкулез
алғашқы
инфекция кезінде гематогендік жолмен өкпеден басқа мүшелерге шашыраған
ошақтардан өрістеп, көбіне сүйекте (сүйек-буын туберкулезі),
зәршығару-
жыныстық жүйеде (бүйрек пен жыныстық мүшелердің туберкулезі), теріде,
басқа да мүшелерде дамиды. Ол ошақты және деструкциялы, жедел немесе
созылмалы болады (ХХV тәсімді қара). Кейде
туберкулездің бұл аталған
нысандары оның даму фазалары іспетті.
Туберкулез
дік өте
жедел
сепсис
Жалпы
жедел
милиар
лы
Жедел
милиар
лы
Жалпы
іріошақт
ы жедел
Сүйек
-
буын
Зәр-
жыныс
-тық
жүйе
Те
рі
Ошақты
жедел және
созылмалы
Деструкциялы жедел және
созылмалы
Іріошақты
немесе
гематогенді-
диссеминация
лы созылмалы
Милиар
лы
созылма
лы
Басқа
мүшел
ер
