Объемными блоками называют крупные железобетонные коробки, представляющие отдельные помещения или квартиры и изготовляемые в заводских условиях (рис. 13. 1)
жүктеу/скачать 1,64 Mb.
|
| Кірпіштің түрлері және өлшемдері
а- сазды кірпіш; б-қуысты кірпіш; в- қаптағыш кірпіш. 1-көлденең беті; 2-ұзын беті; 3-төсек беті Кірпіш қалауларының түрлері а- бір жарым кірпіш; б-екі кірпіш; в- бір жарым қаптағыш кірпіш Қабырға ретінде керамзит және жеңіл бетоннан зауытта жасалынған блоктар қолданылады. Ғимараттардың қабат биіктігіне жету үшін екі немесе үш қатар блоктарды қалау керек. Қабат биіктігіне жету үшін екі қатар болғанда, астыңғы блоктардың биіктігі 2180 мм, үстінгі 580 мм болып, араларындағы бетон жіктерінің қалыңдығын санағанда 2800 мм-ге тең болады. Тұрғын үйлердің қабатаралық биіктігі 2,8 м құрайды. Ірі панелді қабырғалар алдын ала жеңіл бетоннан дайындалған конструкциялық бөлшек. Ғимараттардың қабат биіктігіне жету үшін бір қатар ірі панелдер жеткілікті, сондықтан ірі панель биіктігі қабат биіктігіге тең болады.Бұл құрастырмалы ірі панелді қабырғалар зауытта толық дайын күйінде ,есік - терезелері орнатылған, ішкі, сыртқы беттері әрленіп шығады. Қаңқасыз ірі панельді қабырғалар жинауы қарапайым және көмекші бөлшектер саны шектеулі болғандықтан тұрғын үй құрылысында қолданылады. Ішкі және сыртқы қабырғалар ғимаратқа түсетін барлық күштерді қабылдайды. Ғимараттардың кеңістіктегі орнықтылығы ішкі, сытқы қабырға панельдері мен қабатаралық және төбе жабындардың қиылысу байланысымен қамтамасыз етіледі. Қабырға панелдері ұзындығы 3 м, биіктігі 2,8 м , ал қалыңдығы 120÷300 мм болғандықтан олар өз бетінше орнықты болмайды. Панелдердің орнықтылығы өзара және қабат аралық жабындармен үйлесіп бекіту арқылы қамтамасыз етіледі. Панель темір сеткамен арматураланады. Сырт жағынан қалыңдығы 20-40 мм ауыр бетон немесе әсемдік тығыз бетоннан, іш жағынан 10-15 мм цемент, ізбес-цемент сылақтарынан әрлеу қабатынан тұрып, орта жағы тығыздығы 600-700 кг/м3 жеңіл бетоннан жасалынады. Панельдің сыртқы беті кедір-бұдыр, қалыңдығы 20 мм әсемдік бетон, ішкі беті қалыңдығы 10 мм цемент - құм сылақтары. Ірі панель ғимараттардың пайдалану мерзімі панелдердің өзара қиылысу түйіндерінің орындалу сапасына байланысты. Панельдер арасындағы қиылысу түйіндер герметикалық саңылаусыз, жауын-шашын суы кірмейтіндей, түйінде қырау пайда болмайтындай және берік болуға тиіс. Ағаш қабырғалар қабыршықтарынан тазаланып, өнделіп сүрленген бөренеден жасалады. Қабырға құрастырғанда бөренеледі ұзындығынан бірінің үстіне бірін жатқызып, аралары төсегіш кептірілген кендірлер мен тығыздалып толтырылады.Үйлер бұрышында қабырға бөренелері шеттері балтамен ойысталып кертіктелініп, шегесіз жиналап қиыстырылады. Ғимараттың іргетасын салуды бастамас бұрын, іргетастың түрлерін қарастырып, сәйкес нұсқаны таңдау керек. Бұл мәселені шешу қабырғалар жасалатын материалға, құрылымның бүкіл құрылымының массасына, топырақтың қасиеттеріне байланысты. Іргетас ғимараттың іргетасы ғана емес, сонымен қатар сейсмикалық қорғаныс қызметін де атқара алады. Іргетас үшін құрылымның түріне және мақсатына байланысты келесі материалдар қажет болады: ағаш, тас, кірпіш, бетон, темірбетон. Көбінесе құрылыста негізді тұрғызудың аралас әдісі қолданылады, мысалы, құрама және монолитті. Жеңіл құрылымдарды (коттедждер, едендері аз үйлер) салу кезінде таяз монолитті іргетас салу ұсынылады. Мұндай іргетастың құрылысының технологиясы тереңдігі 60 см-ден аспайтын траншеяны дайындаудан, бетон құю процесіне дейін металл арматураны орнатудан тұрады. Монолитті құрылымды орнату күрделі жабдықты пайдалануды қажет етпейді, бұл шығындарды үнемдейді. Құрылыс нормалары мен құрылыс технологиясына сәйкес іргетастың дұрыс салынуы ғимараттың ұзақ мерзімді жұмысының кепілі болып табылады. Жұмысты мамандарға тапсыру керек. Қате есептеулер мен дизайн қателері іргетастың сапасына теріс әсер етеді. Сіз заманауи құрылыс ұйымдарына жеке бару немесе Интернет сайттары арқылы байланысу арқылы құрылғы мен шығындар туралы кеңес ала аласыз, іргетастардың түрлерін талқылай аласыз. Қоғамдық ғимараттар. Қоғамдық ғимараттар әртүрлі іске асыруға байланысты адамдардың уақытша тұруына арналған функционалдық процестер (ақыл-ой еңбегі, тамақтану, спорт, демалыс және ойын-сауық, медициналық көмек және т.б.). Функционалдық мақсатына сәйкес қоғамдық ғимараттар мектепке дейінгі, оқу, ғылыми, жалпы болып бөлінеді қоғамдық тамақтандыру, сауда-коммуналдық шаруашылық, ойын-сауық, әкімшілік, көлік-коммуникация, медициналық, спорт және т.б. Қоғамдық ғимараттар сыртқы түрімен де ерекшеленеді, өйткені негізгі құрылымдық элемент көбінесе бір немесе бірнеше үлкен бөлмелер (залдар) болып табылады. Сондай-ақ, қоғамдық ғимараттардың көбінесе ғимараттардың қалыптасу орталығы болып табылатынын ескеру қажет, өйткені олардың біржолғы сыйымдылығы көбінесе 100 мың немесе одан да көп адамға жетеді. Барлық қоғамдық ғимараттар төзімділікке, отқа төзімділік дәрежесіне және пайдалану талаптарына байланысты төрт сыныпқа бөлінеді. Қоғамдық ғимараттарды жобалау кезінде олар үй-жайлардың құрамын, олардың өлшемдерін және ғимараттың мақсатына байланысты басқа талаптарды белгілейтін СНиП-ті басшылыққа алады. Қоғамдық ғимарат құрылысының тиімділігі оның функционалдық, техникалық, сәулеттік, көркемдік және экономикалық талаптарды ескере отырып, бір кешендегі берілген көлемдегі және пішіндегі үй-жайлардың орналасуын (жобасын) білдіретін оның ғарыштық-жоспарлау шешімімен анықталады. Қоғамдық ғимараттар бір қабатты, аз қабатты (2 ... 3 қабат) және көп қабатты ғимараттарға бөлінеді. Үй-жайлар бір-бірімен байланысу тәсілі бойынша өтпейтін (оқшауланған) және өтетін (оқшаулалмаған) болуы мүмкін. Өтуге болмайтын бөлмелер бір-бірімен үшінші бөлмені (дәліз, баспалдақ, холл және т.б.) арқылы байланысады. Ғимараттағы үй-жайларды орынды орналастыру үшін әдетте барлық үй-жайлардың және олардың арасындағы байланыстың шартты графикалық бейнесі болып табылатын функционалдық немесе технологиялық диаграмма жасалады. Жобалау кезінде олар әдетте функционалды түрде өзара байланысты бөлмелер арасындағы ең қысқа байланыстарға ұмтылады, сонымен қатар көптеген адамдар орналасқан бөлмелерді тиімдірек орналастыру мәселелерін ескереді. Ғимараттың қабаттарының саны оның мақсатына, экономикалық, қала құрылысына және басқа да талаптарға, сондай-ақ байланысты құрылыс алаңының табиғи деректері. Қоғамдық ғимараттардың негізгі жоспарлау схемалары дәліз, люкс, холл және аралас болып табылады. Дәліз схемасы ең кең таралған, ол дәліздің бір немесе екі жағындағы үй-жайлардың орналасуымен сипатталады, бұл үй-жайларды бір-бірімен байланыстыруға қызмет етеді. Үй-жайлардың екі жақты орналасуы өте үнемді, өйткені дәліздің ұзындығы мен ғимараттың периметрі айтарлықтай қысқарады. Дегенмен, ол қажетті жарықтандыруды қамтамасыз ету үшін арнайы кеңістікті жоспарлау және дизайн шешімдерін қажет етеді. Сонымен, нормалар дәліздің ұзындығын шектейді, арнайы демалыс үй-жайларын - «жарық бос орындарды» салуды ұсынады, өйткені дәлізді оның шеттеріндегі терезелер арқылы жарықтандыру әрдайым қамтамасыз етілмейді. Дәліздер сонымен қатар фрамугалар мен жылтыратылған есіктер, сондай-ақ мөлдір материалдардан (әйнек блоктар, шыны профильдер) жасалған қалқалар арқылы екінші жарықпен жарықтандырылады. Көбінесе үй-жайларды жоспарлау кезінде үй-жайларды бір жақты және екі жақты орналастыру әдісі қолданылады. Үй-жайларды бір жақты орналастыру кезінде дәлізді бүйірлік жарықпен жақсы жарықтандыру қамтамасыз етіледі. Осыған байланысты, мұндай схема дәліз байланысқа қосымша және басқа мақсаттарда (мысалы, білім беру ұйымдарындағы, емханалардағы, клубтардағы және т.б. демалыс дәлізі) пайдаланылатын ғимараттарда қолданылады. Үй-жайларды бір жақты орналастыру кезінде дәлізді бүйірлік жарықпен жақсы жарықтандыру қамтамасыз етіледі. Осыған байланысты, мұндай схема дәліз байланысқа қосымша және басқа мақсаттарда (мысалы, білім беру ұйымдарындағы, емханалардағы, клубтардағы және т.б. демалыс дәлізі) пайдаланылатын ғимараттарда қолданылады. Анфиладтық орналасу схемасы көршілес өтетін бөлмелер арасындағы тікелей байланыспен сипатталады. Бұл схема мұражайлардың ғимараттарына, көрме павильондарына және т.б. Негізгі орналасу схемасы ғимараттың айналасында барлық басқалары топтастырылған бір немесе бірнеше үлкен бөлмелері бар жағдайларда қолданылады. Бұл схема кинотеатрлардың, спорт кешендерінің, сауда орындарының ғимараттарына тән кәсіпорындар және т.б. Ғимаратты орналастырудың аралас схемасы бір уақытта бірнеше схеманы қамтиды. Қоғамдық ғимараттар, олардың тағайындалуына қарамастан, жеке құрылымдық элементтерден тұрады және бір типті бөлек үй-жайлар мен олардың топтары - сәулет-жоспарлау бірліктері (кіреберіс, көлік, санитарлық және т.б.) болады. Жалпы ғимаратты жоспарлаудың тиімділігі осы топтағы үй-жайлардың орналасуы мен дизайнына байланысты. Адамдардың ғимараттан ұйымдасқан түрде кіруі мен шығуын қамтамасыз ету үшін кіреберіс торап деп аталатын үй-жайлар кешені қызмет етеді. Кіру тораптарының орналасуы, құрамы, өлшемдері және олардың санын анықтау, ең алдымен, ғимараттың мақсаты мен сыйымдылығына әсер етеді. Бұл жағдайда басты талап ғимараттарды адамдармен толтыру және оларды апатты жағдайда эвакуациялау үшін кедергісіз және қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету болып табылады. Кіреберіс торабы вестибюльден, вестибюльден, киім ауыстыратын бөлмеден, қызметтік үй-жайлардан тұрады. кейде вестибюльге іргелес негізгі баспалдақ. Функционалдық процеске қатысатын адамдардың негізгі массасы негізгі кіреберіс арқылы өтеді. Қызмет көрсету үшін Функциялар қызмет көрсету кіреберістерімен қанағаттандырылады, оларды көбінесе апаттық эвакуациялық шығулар ретінде қарастырған жөн. Ғимараттың негізгі кіреберісі адам оған жақындаған кезде анық көрінуі керек. Кіру аймағы атмосфералық жауын-шашыннан шатырмен қорғалуы керек. Салқын ауаның ғимаратқа енуінен қорғау үшін сыртқы есіктерде шағын бөлмелер - вестибюльдер орналастырылған. Олар сыртқы және ішкі болуы мүмкін. Фойе – адамдар кірген кезде тарату функцияларын және олар шыққан кезде жинау функцияларын орындайтын байланыс бөлмесі. Бірінші жағдайда адам ағындары дәліздерге, баспалдақтарға және көтергіштерге бағытталған. Киінетін бөлмелер әдетте вестибюльдің жанында орналасады. Кіру торабында жиі қызмет көрсетуге арналған басқа үй-жайлар (күзетшілер, дүңгіршектер, санитарлық тораптар және т.б. үшін) орналасады. Үй-жайлар сонымен қатар ғимаратқа қызмет көрсету бойынша жалпы қызметтер (ақпараттық бюролар, экспедициялар, фельдшерлік пункттер және т.б.) орналасқан кіреберіс торабына іргелес. Қабаттар арасындағы байланыс үшін баспалдақтар мен көтергіштер ұйымдастырылған. Баспалдақтардың өлшемдері (олардың ені) және саны ғимараттың қабаттарының санына, қабаттардың тұрғындарына және оның мақсатына байланысты. Ғимаратта (сауда, көлік, ойын-сауық және т.б.) қарқынды адам ағындары болса, онда эскалаторлар қолданылады. Көбінесе баспалдақтардың орнына пандустар, яғни баспалдақтарсыз көлбеу тегіс беттер орналасады. Қоғамдық ғимараттардағы санитарлық тораптардың құрамы ең алдымен оның мақсатына байланысты. Оларға дәретханалар, қолжуғыштар және душ кабиналары (медициналық, спорттық және басқа ғимараттар үшін) жатады. Дәретханалар адамдар тұратын ең алыс жерлерден 75 м-ден аспайтын қашықтықта орналасады. Оларды бір вертикальға еденнен еденге орналастырыңыз. Санитарлық құрылғылардың саны нормаларға сәйкес қабылданады. Кеңсе ғимараттары үшін: 50 адамға арналған 1 дәретхана және 1 дәретхана; 20 әйелге 1 унитаз және 6 әжетханаға 1 қолжуғыш (бірақ әр дәретханаға кем дегенде бір). Кеңес дәуірінің сәулеті. 1. 1920-1930 жылдардағы кеңес сәулеті. 2. 1930-1980 жылдардағы қала құрылысы. 3. 1946-1980 соғыстан кейінгі бесжылдық. 1914-1918 жылдары бірінші дүниежүзілік соғыс пен 1917 жылғы буржазиялық ақпан төңкерісі қалыптасқан Ресей мемлекеттік жүйесін және экономикасын бүлдірді. Құрылыс толық тоқтап қалды. 1917 жылы Қазан төңкерісі орыс сәулетінің жаңа кеңестік даму кезеңінің бастамасы болды. Алғашқы қадамнан Кеңестік үкімет қала құрылысын ретке келтіру шараларын қабылдайды. Үкімет декреттері жер мен жылжымайтын мүлікке жеке меншікті тоқтату, жұмысшыларға арналған үйлерді, электр станциялар мен басқа өнеркәсіптік нысандарды жобалау мен салуды ұйымдастыру туралы заңдар қабылдады. 1918 жылы Мәскеуде қаланың жаңа бас жоспарын әзірлеумен айналысқан А. Щусев пен И. Жолтовскийдің жетекшілігімен жобалау шеберханасы құрылады. 20-жылдары әлемдік сәулетшілікте ұқсастығы жоқ имараттардың жаңа түрлерін жасауға ұмтылыс сипатталды. Көптеген сәулетшілерді жеке тұрғын үйлер мен қоғамдық-тұрмыстық мекемелерді бір көлемді-кеңістіктік композицияға біріктіретін ғимараттардың жаңа түрлері – коммуна-үйлерді жасау идеясы шабыттандырды (131-сурет, сәулетшісі Н. Ладовский, 1919 ж.). Еңбек сарайлары, «Халықтың қатынас ғибадатханалары» (132-сурет, сәулетшісі Н. Ладовский, 1919 ж.) және жұмысшы клубтары сияқты қоғамдық ғимараттар дайындалды. Алғашқы жоба қағаз жүзінде қалғанымен, олардың идеялық қағидалары кеңестік сәулеттің келешекте дамуына үлкен ықпал етті. 1918 жылы Мәскеу мен Петроградта төңкеріске қатысқан көрнекті қайраткерлерге ескерткіштер орнатылып, монументті насихаттау жобасы қалыптасты. Оған суретшілер, мүсіншілер, ақындар, драматургтер, сәулетшілер қосылды. 1919 жылы В. Татлин ІІІ Интернационал ескерткішінің жобасын жасайды (133-сурет). Онда орасан зор шиыршықты мұнараның ішінде жұмысшы бөлмелері бар__ төрт көлем бір-бірінің үстіне орналасқан. Коминтерннің заң шығару органдарының текше көлемі жылына бір айналма жылдамдықпен айналуы тиіс. Атқару органдарынан тұратын кесілген пирамида түріндегі көлем айына бір айналма жылдамдықпен айналды, ал секретариаттың цилиндр көлемі аптасына бір айналма жылдамдықпен айналды. Композицияны жартылай сфералық көлем аяқтады. Бұл кеңестік сәулеттегі символизм жасаудың алғашқы әрекеттерінің бірі еді. Сонымен қатар ескерткіш жобасын әлемдік сәулетте тек ХХ ғасырдың соңында пайда болған «өзгертуші» сәулеттің жаңа түріне жатқызуға болады. Жаңа ескерткіштерді жасаумен қатар Кеңес үкіметі 1918 жылы сәулет және басқа мәдениет ескерткіштерін қорғау және қайтақалпына келтіру бойынша үлкен жұмысты бастаған «Жеке тұлғалар, қоғам мен мекемелер иелігіндегі өнер және бұрынғы ескерткіштерді тіркеу, есепке алу және қорғау туралы» декрет шығарады. Пайда болған сәулеттік міндеттерді неғұрлым толық шешу әдістерін іздеу декларация мен жобалау материалдарының молдығына себепкер болып, пікірлер, көзқарастар мен тенденциялармен қатар жүрді. Төңкерістен кейінгі жылдары жобалау ісі кеңестік қана емес, сонымен қатар әлемдік сәулеттің қалыптасуында үлкен рөл атқарды. Кеңестік сәулет тарихын: жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|