Образования
жүктеу/скачать 2,01 Mb.
|
Ln – нақты логарифм. ЖІӨ-нің өсу қарқыны дефлятор индексі К5 – активтердің рентабельділігі . К7 – өзгермелі көрсеткіш, егер кәсіпорынның соңғы 2 жылда табысы жоқ болса, онда ол 1-ге тең, алегер табыс болса онда 0-ге тең болады K8 – өзгермелі көрсеткіш, егер кәсіпорынның соңғы жылдағы ағымдық міндеттемелер соммасы (қарызы) ағымдық міндеттемелер соммасынан көп болған жағдайда онда ол 1-ге тең, ал егер керісінше жағдайда болса онда 0-ге тең болады К9 – соңғы екі жылдағы табыс, таза табыс Жданова моделі 2012 жылы кәсіпорындарының банкроттық жағдайын бағалауға байланысты есепке алынған. Бұл модель 5 негізгі қаржылық коэффициентке негізделіп карреляциялық талдау есебінен жүргізіледі. Бұл модельді есептеу жолдары төменде көрсетілген.
К1 – айналым активтерінің рентабельділігі К2 – өзін-өзі қаржыландыру немесе капитализациялау коэффициенті К3 – мобильді және иммобильді активтердің қатынасы коэффициенті К4 – активтердің айналымдық коэффициенті К5 – ағымдық өтімділік коэффициенті
= 0,55 Кәсіпорынның дағдарыстың қайталанып тұруы, оның өрлеу ме, құлдырау ма, қай сатысында болмасын банкирлерді қызықтырмайды, яғни экономиканың нақты секторын несиелендіру бойынша банк жұмысы тиімділігінің нәтижелеріне олар бас қатырмайды. Өрлеу кезеңінде олар пайданы қаржы нарығында табады. Ал құлдырау кезінде банкирлер экономиканың нақты секторын бюджет қаржысын пайдалана отырып, сақтықпен несиелендіреді. Ол әрдайым тиімді бола бермейді. Банкирлер Ұлттық банктегі шоттарына қаржының бір бөлігін аударып қояды және өздеріне жеке сыйақы ретінде қалдырады. Бұл жерде экономиканың нақты секторына инвестиция салу, несиелендіру, банктің тапқан пайдасының көлемі мен банкирлердің жеке өздерінің табыс көлемі арасында нарықтық тетік жоқ[5.47-52б]. Кәсіпорында кризистің қайта өндіру, қаржылық және валюталық сияқты басқа дағдарыстардан ерекшелігі – айрықша ақша құралдары саласына әсер етуі, жылдам таралуы, төлем қызметін көрсету көлемінің азаюы, дағдарыстың үдеу жылдамдығы мен банк секторын жаңғырту үдерісі арасындағы алшақтық болып табылады[6,17б]. Дағдарыстың дамуына ықпал ететін факторлар мен шарттарды саралағанда, оған көбінесе капиталдың еркін қозғалысы салдарынан орын алатын қаржылық жаһандану, капитал нарығындағы бәсекелестіктің шиеленісуі, банк саласын реттеудің әмбебаптануы, экономиканың рецессияға ұшырауы, инфляция деңгейінің жоғары болуы, ақша айналымының дұрыс ұйымдастырылмауы, төлем жүйесінің құлдырауы, халықаралық несиелендіру көлемінің азаюы, банк салымдарын сақтандыру жүйесін тиімсіз реттеу және бағалау әсер ететіні белгілі болды. Кәсіпорынның төлем қабілеті жоқ, ал баланстың құрылымын қанағаттанғысыз деп танып, шешім қабылдағаннан кейін кәсіпорыннан қосымша ақпарат сұралып және оның төлем қабілетін қалпына келтіру немесе жою шараларын қолдану үшін қайта құру реттемесін жүргізу түрін таңдау мақсатында, оның қаржы – шаруашылық қызметіне тереңдетілген талдау жүргізіледі. Банкроттық жағдайдың пайда болу мүмкіндігін алдын ала көрсетіп және оны болдырмауға қаржылық ағымдардың талдауы маңызды әдіс болып табылады. Ол несие алудың мақсатқа сәйкестігін бағалау, қарыз қаражаттарының қажетті көлемдерін және мерзімдерін бағалау міндеттерін шешуге мүмкіндік береді. Қаржы қаражаттарының қозғалысын немесе қаржы ағымдарын талдауда көрсеткіштердің 4 тобы қарастырылған: - кірістер; - шығындар (немесе төлемдер); - олардың айырмасы (сальдо, баланс); - нақты бар болуы, шоттағы бар қаражаттарға сәйкес. Егер болашақта 4 көрсеткіш ( өспелі нәтижелі сальдо) теріс болса, онда ол қарыздың пайда болуын көрсетеді. Егер бұл қарыздарды жабатын мүмкіндік болмаса, ал кредиторлар оларды сот арқылы талап етсе, ол банкроттыққа немесе форс – мажорлық жағдайға алып келуі мүмкін. Демек, банкрттықтың бірінші белгісі, ол – соңғы 4 көрсеткіштің теріс болуы[7,126 б]. Тәуекелді бағалаудың эксперттік әдісі бойынша бірнеше ситуациялық жағдайларды мысалға ала отырып, есептеулер жүргізілді. Соның негізінде тәуекелді талдау төмендегі жағдаймен белгіленетін болса кесте жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|