Кесте 1 – Қант құмайы дақыл сорттарының өсу дәуірлері, 2020 ж.
Сорт атауы
|
Тұқымның зертханалық өнгішітігі, %
|
Далалық өнгіштігі, %
|
Егу күні
|
Алғашқы өскін
|
Түптенуі
|
Гүлденуі
|
Сүттенуі
|
Толық пісуі
|
Қазақстан-16
|
96
|
53,7
|
04.05
|
15.05
|
30.05
|
19.07
|
29.08
|
03-04.09
|
Қазақстан-20
|
97
|
64,8
|
04.05
|
16.05
|
31.05
|
18.07
|
28.08
|
05-06.09
|
Қазақстан-16, Қазақстан-20 сортының зертханалық өнгіштігі, далалық өнгіштігі, өсу дәуірлері (алғашқы көктеуі, аналық гүлдер мен бас шығаруы, сүттенуі, толық пісу кезеңдері) жоғарыдағы кестеде көрсетілген.
Өсімдіктерді күтіп-баптау мақсатында, вегетациялық кезеңінде 2 рет суару жұмыстары, негізгі және үстеп қоректендіру кезеңдерінде сульфат аммоний тыңайтқышы беріліп, гүлдеу алдында өсімдік жапырақтарына биопрепарат Экстрасол, ал шілде айының аптап ыстық кезеңінде өсімдіктің өсіп-дамуына қолайлы жағдай жасау үшін, антистресстік препарат Аминопул берілді. Дақылға екі рет қатараралық культиватор агрегатымен өңдеу жұмыстары жүргізіліп, арамшөптері жойылып, түптері ылғал топырақпен көмілді. Өнімді жинау алдында өнім бағыттарына байланысты, арнайы техникалармен жинау жұмыстары жүргізілді.
Кесте 2 – Қазақстан-16 және Қазақстан-20 сорттарына жүргізілген биометриялық талдаулар нәтижелері, 2020 ж.
Көрсеткіштері
|
Қазақстан-16
|
Қазақстан-20
|
Масақ саны, дана/м2
|
56,1
|
66,9
|
Өсімдік биіктігі, см
|
2,10-2,15
|
2,20-2,25
|
Масақ ұзындығы, см
|
19-21
|
22-23
|
Өсімдік биомассасы кг/м2
|
14,4
|
15,5
|
Өсімдік сабағындағы қант мөлшері, %
|
26,0
|
25,9
|
Өсімдік жапырағындағы қант мөлшері, %
|
10,0
|
10,0
|
Өсімдік дәніндегі қант мөлшері, %
|
20,0
|
19,7
|
Өсімдік сабағындағы тұз (NaCl) мөлшері, мг/л
|
161,8
|
160,4
|
Өнімділік (көк балауса), ц/га
|
270
|
290
|
Өнімділік (дәнге), т/га
|
1,0
|
1,2
|
Қарауылтөбе өндірістік-тәжірибе учаскесіндегі егілген Қазақстан-16 және Қазақстан-20 сорттарына жүргізілген биометирялық талдау жұмыс нәтижелері жоғарыдағы кестеде көрсетілген.
Қорытынды. Өңірдегі арнайы күріш ауыспалы егістігінде қант құмайының Қазақстан 16, Қазақстан 20 сорттарын орналастыру арқылы, топырақтың физикалық және химиялық құрамдары жақсарды.
Қант құмайының Қазақстан 16, Қазақстан 20 сорттарынан өндірілетін өнімдері арқылы, мал шаруашылығының берік жем-шөп қоры жасалынды.
Отамалы дақылға жүргізілетін агротехникалық шаралар арқылы, топырақтың қуыстылығы мен ауа айналымы реттеліп, күріш егістік танаптарындағы пайда болған жерасты қатты ұлтанына өсімдіктің тік тамырлары терең бойлап, нәтижесінде топырақтағы ауа, су, қоректік зат айналымдары жақсарды.
Қант құмайы дақылын арнайы күріш ауыспалы егістік нобайына енгізу ұсынылады.
Әдебиеттер:
Abdelhameid, N.M. Effect of Mycorrhizal Inoculation and Potassium Fertilization on Grain Yield and Nutrient Uptake of Sweet Sorghum Cultivated under Water Stress in Calcareous Soil // Egyptian Journal of Soil Science. ‒ 2020. ‒ T. 60, № 1. ‒ C. 17-29.
Ammar, E.M. Martin J., Brabo-Catala L., Philippidis G. P. Propionic acid production byPropionibacterium freudenreichiiusing sweet sorghum bagasse hydrolysate // Applied Microbiology and Biotechnology.
Bai, Z.Z. Hu X. J., Tian J. P., Chen P., Luo H. B., Huang D. Rapid and nondestructive detection of sorghum adulteration using optimization algorithms and hyperspectral imaging // Food Chemistry. ‒ 2020. ‒ T. 331.
Beltran, A.K. M. Samson E. G., Angeles D. E., Cabahug R. A. M., Rivera H. F. R. Agronomic and Yield Performance of Sweet Sorghum under Different Fertilizer Schemes // Philippine Journal of Crop Science. ‒ 2019. ‒ T. 44, № 3. ‒ C. 87-92.
Bernardino, K.C. de Menezes C. B., de Sousa S. M., Guimaraes C. T., Carneiro P. C. S., Schaffert R. E., Kochian L. V., Hufnagel B., Pastina M. M., Magalhaes J. V. Association mapping and genomic selection for sorghum adaptation to tropical soils of Brazil in a sorghum multiparental random mating population // Theoretical and Applied Genetics.
Calabrese, S. Cusant L., Sarazin A., Niehl A., Erban A., Brule D., Recorbet G., Wipf D., Roux C., Kopka J., Boller T., Courty P. E. Imbalanced Regulation of Fungal Nutrient Transports According to Phosphate Availability in a Symbiocosm Formed by Poplar, Sorghum, and Rhizophagus irregularis // Frontiers in Plant Science. ‒ 2019. ‒ T. 10.
Carlson, R. Tugizimana F., Steenkamp P. A., Dubery I. A., Hassen A. I., Labuschagne N. Rhizobacteria-induced systemic resilience in Sorghum bicolor (L.) moench against Fusarium pseudograminearum crown rot under drought stress conditions // Biological Control. ‒ 2020. ‒ T. 151.
Duraes, N.N. Nunes J. A. R., Bruzi A. T., Lombardi G. M. R., Fagundes T. G., Parrella N., Schaffert R. E., Parrella R. A. D. Heterosis for Ethanol Yield and Yield Components in Sweet Sorghum // Sugar Tech.
Kaplan, M. Yuksel F., Karaman K. In vitroglycemic index, antioxidant capacity and some physicochemical characteristics of deep-fried sorghum based gluten free chips // Journal of Food Science and Technology-Mysore.
Meng, R R. Wang C. C., Wang L. H., Liu Y. L., Zhan Q. W., Zheng J. C., Li J. Q. An efficient sorghum protoplast assay for transient gene expression and gene editing by CRISPR/Cas9 // Peerj. ‒ 2020. ‒ T. 8.
Mercer, N.H. Bessin R. T., Obrycki J. J. Impact of buckwheat and methyl salicylate lures on natural enemy abundance for early season management of Melanaphis sacchari (Hemiptera: Aphididae) in sweet sorghum // Crop Protection. ‒ 2020. ‒ T. 137.
Nghiem, N.P. Toht M. J. Pretreatment of Sweet Sorghum Bagasse for Ethanol Production Using Na2CO3 Obtained by NaOH Absorption of CO2 Generated in Sweet Sorghum Juice Ethanol Fermentation // Fermentation-Basel. ‒ 2019. ‒ T. 5, № 4.
Samdur, M.Y. Patroti P. D., Talwar H. S., Sharma K. K., Tonapi V. A., Prabhakar, Elangovan M., Kshirsagar Y. S. Weighted geometric mean index: A model to evaluate drought tolerance in post-rainy season sorghum (Sorghum bicolor(L.) Moench) // Cereal Research Communications.
Sehume, T.Z. Strydom C. A., Bunt J. R., Schobert H. H. Bio-oil Production from Sweet Sorghum Bagasse Via Liquefaction Using Alkaline Solutions and Identification of Phenolic Products // Waste and Biomass Valorization. ‒ 2020. ‒ T. 11, № 7. ‒ C. 3593-3607.
Wahyuni, Y. Miyamoto T., Hartati H., Widjayantie D., Windiastri V. E., Sulistyowati Y., Rachmat A., Hartati N. S., Ragamustari S. K., Tobimatsu Y., Nugroho S., Umezawa T. Variation in lignocellulose characteristics of 30 Indonesian sorghum (Sorghum bicolor) accessions // Industrial Crops and Products. ‒ 2019. ‒ T. 142.
Достарыңызбен бөлісу: |